Σε πρόσφατο άρθρο μου είχα αναφερθεί στο φαινόμενο του brain drain και στα αίτια του.
Το brain drain είναι μια αναντίλεκτη πραγματικότητα που υπόβοσκε και πριν την οικονομική κρίση, αλλά τα μεγέθη της εκτινάχτηκαν με αυτήν.
Το brain gain από την άλλη ( ο επαναπατρισμός των νέων μορφωμένων κυρίως ανθρώπων) υπήρξε στην κορυφή των προτεραιοτήτων κυβέρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη.
Η πολιτική sankalpa (στα σανσκριτικά σημαίνει «πρόθεση, θέληση, απόφαση» ) ξεκάθαρη από την πρώτη στιγμή και ο Πρωθυπουργός , προς τιμή του, έθεσε όλο το οικονομικό επιτελείο της κυβερνήσεως να υπηρετεί τον στόχο αυτό.
Πως τα πήγε όμως τελικά το οικονομικό επιτελείο σε αυτή την βασική επιδίωξη;
Πρόσφατα o αρμόδιος υφυπουργός Έρευνας και Τεχνολογίας Χρίστος Δήμας σε ομιλία του στο Συνέδριο του Iatronet, «4ο Pharma Transformation- COVID-19 deep dive» δήλωσε ότι το brain drain μετατράπηκε σε brain gain.
Η πραγματικότητα βλέπετε πολλές φορές αποτελεί πηγή έμπνευσης για την πολιτική. Στα καλύτερά της, όμως η πολιτική, αποτελεί έμπνευση για την πραγματικότητα.
Ας δούμε λοιπόν την πραγματικότητα εξετάζοντας τα δεδομένα για το ελληνικό startup οικοσύστημα. Εκ πρώτης όψεως αυτά δείχνουν ενθαρρυντικά.
Η μελέτη της Marathon Venture Capital για τις ελληνικές startups αναφέρει ότι μεταξύ της περιόδου 2010 – 2020 οι ελληνικές startups ( από Έλληνες που είτε διαμένουν στην χώρα μας είτε στο εξωτερικό – παρακαλώ κρατήστε αυτή την πληροφορία για την συνέχεια) έλαβαν μια αυξημένη, συγκριτικά με πρωτύτερες περιόδους, συνολική χρηματοδότηση ύψους 6 δισ. δολαρίων μέσω 927 επενδυτικών γύρων από 790 επενδυτές με σημαντικό στοιχείο ότι κατά το εξεταζόμενο χρονικό διάστημα πραγματοποιήθηκαν 84 εξαγορές, ενώ υπήρξαν και 8 εισαγωγές σε χρηματιστήριο.
Το 2020 μάλιστα, παρότι η πανδημία φυσικά υπήρξε αρνητικός παράγοντας , η συνολική χρηματοδότηση άγγιξε το 1,18 δισεκατομμύρια δολάρια. Ένα ποσό σχεδόν 23 φορές μεγαλύτερο σε σχέση με τα 51 εκ. του 2010.
Από αυτές τις startups όμως όσες δημιουργήθηκαν στην Ελλάδα και οι οποίες απασχολούν Έλληνες εργαζόμενους και άρα μας ενδιαφέρουν περισσότερο από την άποψη της συμβολής τους στην ελληνική οικονομία και κοινωνία, άντλησαν μόνο 1,34 δις από τα 6 δις ευρώ.
Ας συνεχίσουμε την εξέτασή μας με μια άλλη έκθεση του Found.ation και του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Καινοτομίας & Τεχνολογίας. ( ΕΙΤ Digital ).
Το 2020 από το Equifund και διάφορους άλλους επενδυτές διοχετευτήκαν 150 εκατομμύρια δολάρια σε νεοφυείς επιχειρήσεις, ενώ 190 εκατομμύρια διοχετεύτηκαν το 2019.
Τι παρατηρούμε εδώ. Ότι το 2020 από τα 150 εκατομμύρια τα 115 πήγαν σε μόλις 10 εταιρίες και σχεδόν τα μισά από αυτά σε μόλις τρεις. Η εφαρμογή της οικονομικής αρχής του Ματθαίου ή του Παρέτο σε πλήρη δράση. Όποιος βρει την εξήγηση της εφαρμογής αυτής της αρχής δικαίως θα γράψει το όνομα του στα βιβλία της ιστορίας.
Μια πρώτη εξήγηση, εισερχόμενοι στο πεδίο της Ψυχολογίας, είναι ότι η επιτυχία ανοίγει πόρτες , όπως λέει και ο σοφός ελληνικός λαός , υπό την έννοια ότι στον επιτυχημένο όλοι δίνουν περισσότερες ευκαιρίες.
Το παρατηρούμε εδώ; Ναι, όταν στις τέσσερις πρώτες θέσεις βρίσκουμε δύο εταιρίες με 16 και 20 χρόνια παρουσίας στην Ελλάδα (δεν τις λες και νεοφυείς επιχειρήσεις αλλά επιτυχημένες με τέτοια πορεία σίγουρα) και οι άλλες δύο να έχουν την έδρα τους στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής.
Βλέπουμε λοιπόν μια επένδυση λοιπόν της Ελληνικής Πολιτείας με πολύ μικρό αντίκρισμα για την ελληνική οικονομία και κυρίως επίδραση στο ελληνικό οικοσύστημα των νεοφυών επιχειρήσεων.
Συνεχίζω με μια έρευνα της Startup Heatmap Europe, στην οποία καταγράφεται ότι είναι μικρότερος ο αριθμός των startups που διατηρεί την έδρα του εντός της Ελλάδας, και σύμφωνα με την ίδια έρευνα , περίπου το 40% των ελλήνων startupers εγκαταλείπουν τη χώρα ώστε να αναπτύξουν την επιχείρησή τους σε κάποιο άλλο σημείο του κόσμου.
Εδώ λοιπόν έρχονται δυο άλλες μελέτες που θα ρίξουν περαιτέρω φως στην αναζήτηση μας.
Μια του ΣΕΒ στην οποία καταγράφεται η εκτίμηση του ότι μια στις τρεις επιχειρήσεις στην Ελλάδα αντιμετωπίζει δυσκολίες στην κάλυψη κενών θέσεων εργασίας, ενώ σε αντίστοιχη έρευνα της εταιρίας Manpower η Ελλάδα κατατάσσεται στην έβδομη (7) θέση ανάμεσα σε 43 χώρες όσον αφορά τη δυσκολία κάλυψης των αναγκαίων δεξιοτήτων από τις επιχειρήσεις.
Γιατί; Απλά γιατί η μετανάστευση εγκεφάλων (brain drain ) έχει οδηγήσει στο να παρατηρούνται αυτές οι ελλείψεις στις ελληνικές επιχειρήσεις σε ανθρώπινο δυναμικό υψηλής εξειδίκευσης που διαθέτει σύγχρονες δεξιότητες.
Σε συνέχεια τώρα της τάσης φυγής των νέων ανθρώπων που αναζητούν εργασία στο εξωτερικό , όπως κατέγραψε η έρευνα της διαΝΕΟσις για την εργασία βλέπουμε ότι η τάση φυγής από την χώρα συνεχίζει με εξίσου έντονη δυναμική όσο αυτή στην αρχή της κρίσης.
Βλέπουμε λοιπόν μια αντίστοιχη τάση που ακολουθούν και όσοι δημιουργούν μια startup στην χώρα μας.
Όλοι θέλουν να φύγουν. Είτε θέλουν να εργαστούν σαν υπάλληλοι, είτε θέλουν να γίνουν αφεντικά (άρα και διαφορετικής ψυχοσύνθεσης και επιδιώξεων άνθρωποι) αμφότεροι επιθυμούν να ζήσουν , να εργαστούν και να δημιουργήσουν εκτός Ελλάδος.
Έχοντας ασχοληθεί με την ψηφιακή καινοτομία και την νεοφυή επιχειρηματικότητα επι σειρά ετών τόσο σαν μεταπτυχιακός και διδακτορικός φοιτητής του Παν. Αιγαίου που πρωτοπορεί στον τομέα αυτό (δείτε το αντίστοιχο πρόγραμμα σπουδών εδώ ) αλλά και σαν επαγγελματίας στην κατασκευή ιστοσελίδων και eshop για νέους επιχειρηματίες συνήθως επί σειρά ετών η εικόνα μου φαντάζει ανησυχητική.
Δυστυχώς η χώρα μας παράγει made in Greece εγκεφάλους και επιχειρηματικά σχήματα τα οποία εξάγουμε στο εξωτερικό, υποθηκεύοντας το αύριο της χώρας με τρόπο που αν δεν παρθούν μέτρα σύντομα θα είναι φοβάμαι καταστροφικό για το μέλλον του τόπου μας.
Θέλω να κλείσω με μια επισήμανση για το οικονομικό επιτελείο της Κυβέρνησης. Θα ήταν αδικία και πάνω από όλα παράλειψη της σύνθεσης της συνολικής εικόνας να τονίσω το ότι κάνουμε καν αυτή την συζήτηση για την πορεία των startups στην Ελλάδα είναι κάτι που πιστώνεται σε αυτή την Κυβέρνηση.
Έχει κάνει πολλά. Σίγουρα όμως χρειάζεται πολλά περισσότερα.