Είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς πως τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης υπάρχουν μόλις εδώ και μία δεκαετία. Κάποτε έπρεπε να έχεις email Πανεπιστημίου για να μπορέσεις να εγγραφείς στο Facebook. Παρόλο που οι πλατφόρμες των social είναι ιδιαίτερα δημοφιλείς και καταναλώνουμε ένα τεράστιο μέρος του χρόνου μας σε αυτές, οι επιπτώσεις που έχουν στην πνευματική μας υγεία, είναι ακόμα υπό αμφισβήτηση.
Μία πρόσφατη ανασκόπηση 65 ερευνών αναφορικά με το Facebook και την ψυχική μας υγεία, έδειξε πως αυτή η πλατφόρμα έχει αρνητικές επιπτώσεις στην πνευματική μας ευεξία και προκαλεί εξάρτηση, κατάθλιψη, άγχος, αλλαγές στην εξωτερική μας εικόνα, διατροφικές διαταραχές, ενώ εντείνει την χρήση αλκοόλ.
«Από τη μία το Facebook αποτελεί μία πλατφόρμα για κοινωνική δικτύωση και δημιουργεί στους χρήστες της την αίσθηση ότι ανήκουν κάπου, κάτι που είναι πολύ σημαντικό για κάθε άνθρωπο» σημειώνουν. Αλλά, «το Facebook αποτελεί ένα τεχνολογικό μέσο που ενθαρρύνει την συνεχή απασχόληση με αυτό: από το να δημιουργείς και να διατηρείς ένα profile που αποτελεί την ταυτότητα του καθενός μέχρι να αντιδράς σε notifications και updates», συνεχίζουν, το οποίο μπορεί να είναι καταστροφικό για την ψυχική μας υγεία.
Και ενώ τα ευρήματα είναι ιδιαίτερα πολύπλοκα, συνεπώς η έρευνα γύρω από αυτό το ζήτημα θα πρέπει να συνεχιστεί, οι συγγραφείς μου γνωστοποίησαν μέσω email πως έμειναν έκπληκτοι με την «αύξηση των προβλημάτων ψυχικής υγείας που σχετίζονται με την χρήση του Facebook», λέγοντάς μου ότι «αυτό δείχνει πως τα sites κοινωνικής δικτύωσης ενδέχεται να έχουν μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην υγεία μας».
Ας δούμε όμως τι έδειξαν τα ευρήματά τους αναφορικά με την εξάρτηση, το άγχος, την κατάθλιψη και την εξωτερική εμφάνιση.
Είμαστε τεχνολογικά εθισμένοι; Οι ερευνητές μελέτησαν 5 άρθρα σχετικά με την αλόγιστη χρήση του Facebook, την οποία χαρακτηρίζουν ως παθολογική ή ψυχαναγκαστική που ενδέχεται να έχει «αρνητικά αποτελέσματα για τον καθένα προσωπικά». Όλες οι έρευνες σύγκριναν την αλόγιστη χρήση με την πιο ήπια, που εξαρτάται από τον χρόνο που περνάει κανείς στην πλατφόρμα, τη συχνότητα των logins, αλλά και τον αριθμό των φίλων που έχει κανείς στο Facebook. Πρόκειται για μία περίπλοκη σχέση, μιας και η κανονική χρήση έδειξε ότι μπορεί να είναι «προάγγελος της εθιστικής». Αυτό σημαίνει πως ναι μεν η αλόγιστη χρήση συνδέεται με άσχημα αποτελέσματα για την ψυχική μας υγεία, ωστόσο το να χρησιμοποιεί κανείς το Facebook θα μπορούσε να οδηγήσει σε εθιστική συμπεριφορά.
Η χρήση του Facebook θα μπορούσε να πυροδοτήσει ή να οξύνει το άγχος σε ορισμένα άτομα, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων που αντιμετωπίζουν τέτοια προβλήματα. Αλλά θα μπορούσε να το μειώσει στα άτομα εκείνα που μέσα από το Facebook αναζητούν και βρίσκουν κοινωνική επαφή. Το να χρησιμοποιείς το Facebook για να κοινωνικοποιηθείς, μπορεί να έχει θετικά αποτελέσματα για την ψυχική σου υγεία. Αλλά αν το χρησιμοποιείς χωρίς να νιώθεις ότι δικτυώνεσαι κοινωνικά, θα έχει αρνητικά.
Σύμφωνα με 7 υπάρχουσες έρευνες, άτομα που ένιωσαν μεγαλύτερη κοινωνική δικτύωση μέσα από τη χρήση του Facebook παρουσίασαν λιγότερο άγχος, σε αντίθεση με τα άτομα που περνούν τον περισσότερό τους χρόνο σε αυτό το site, που παρουσίασαν αύξηση του άγχους.
«Η προσωπική επαφή ενδέχεται να αυξήσει το άγχος και συνεπώς το Facebook μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την καταστολή αυτού του φόβου», υποστηρίζουν οι ερευνητές, εννοώντας πως τα site κοινωνικής δικτύωσης θα μπορούσαν να αποτελέσουν μία στρατηγική αντιμετώπισης του άγχους για τα άτομα στα οποία προϋπήρχε. Για να κάνει ακόμα πιο περίπλοκα τα πράγματα, μία άλλη έρευνα υποστηρίζει πως «η χρήση του Facebook σχετίζεται με την αύξηση του άγχους».
Οι ερευνητές μελέτησαν 18 έρευνες αναφορικά με την χρήση του Facebook και την κατάθλιψη και κατέληξαν, όπως και στην περίπτωση του άγχους, ότι η σχέση Facebook και κατάθλιψης εξαρτάται τη χρήση που κάνεις.
Αν οι άνθρωποι βρίσκουν στο Facebook υποστήριξη, παρουσιάζουν ελάχιστα σημάδια κατάθλιψης. Μεγαλύτερα σημάδια κατάθλιψης σχετίζονται με συγκεκριμένες μετρήσεις, όπως για παράδειγμα ο χρόνος που περνάς στο site ή τα αρνητικά status updates. Το ίδιο ισχύει και για τους χρήστες που τείνουν να παρουσιάζουν νευρωτική συμπεριφορά.
Οι ερευνητές ανέλυσαν συνολικά 14 έρευνες αναφορικά με μία πιθανή συσχέτιση ανάμεσα στην εξωτερική εμφάνιση και τις διατροφικές διαταραχές με την χρήση του Facebook. Οι χρήστες του Facebook ήταν πολύ πιο πιθανό να κρίνουν τους εαυτούς τους (η έρευνα μάλιστα κάνει λόγο για τον όρο «αυτό-αντικειμενικότητα») και να συγκρίνουν την εξωτερική τους εμφάνιση με τους άλλους, σε σχέση με τους μη χρήστες. Μία από όλες τις έρευνες αποκάλυψε πως «μεγάλος αριθμός φίλων στο Facebook και η χρήση του Facebook για κοινωνική επαφή σχετίζεται με την αύξηση της τάσης για αδυνάτισμα». Ενδιαφέρον μάλιστα παρουσιάζει το γεγονός πως οι άνδρες «δήλωσαν πως οι φωτογραφίες που ανεβάζουν οι άλλοι χρήστες, τους κάνουν να μην αισθάνονται καλά με το σώμα τους». Ένα επίσης ενδιαφέρον εύρημα είναι πως «το να γράφεις ένα status πολύ προσωπικό και αποκαλυπτικό και το να δέχεσαι πολύ αρνητικά σχόλια προκαλεί ακόμα μεγαλύτερη ανασφάλεια για την εξωτερική εμφάνιση, τις διατροφικές συνήθειες και το σώμα σου».
Η μεγάλη χρήση του Facebook και την κατανάλωση αλκοόλ και ανακάλυψε πως από τις 15 έρευνες που σχετίζονται με αυτό το ζήτημα, πολύ λίγες υποστηρίζουν ότι η χρήση sites κοινωνικής δικτύωσης κατά την διάρκεια «των πρώτων χρόνων της εφηβείας ενδέχεται να επηρεάσει συμπεριφορές που οδηγούν στην κατανάλωση αλκοόλ» και πως άτομα με μεγαλύτερα δίκτυα ήταν πιο πιθανό να παρουσιάσουν «προβληματικές συμπεριφορές αναφορικά με το αλκοόλ».
Οι ερευνητές προτείνουν να περιορίσουμε την χρήση του Facebook αν έχει αρνητική επίπτωση στην καθημερινή μας συμπεριφορά.
Θα ήταν καλό για όλους μας αν είχαμε μία περίοδο αποτοξίνωσης από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να μπορέσουμε να συνειδητοποιήσουμε πώς μας επηρεάζει. Το να μπορείς να βρεις την ισορροπία σου και να είσαι σε θέση να συνειδητοποιήσεις τη χρήση που κάνεις, θα σε βοηθήσει να επωφεληθείς από τα site κοινωνικής δικτύωσης και να ελαχιστοποιήσεις τις πιθανές αρνητικές επιπτώσεις τους.
Είσαι έτοιμος λοιπόν να κάνεις διάλειμμα από την τεχνολογία;
Πηγή: thriveglobal.gr