Το νέο μοντέλο εργασίας χρειάζεται νέους τρόπους διοίκησης από απόσταση και νέους τρόπους (συν)εργασίας, αυτό-παρακίνησης και αυτό-ηγεσίας. Σε αυτή τη διαδρομή, οι χώρες ανακάλυψαν πως χρειάζονται υποδομές, στρατηγική και νομοθετικό πλαίσιο. Οι εταιρείες ανακάλυψαν τα οφέλη για τη μείωση κόστους και την αύξηση της παραγωγικότητας καθώς και τους κινδύνους της απομόνωσης και της e-κούρασης. Όλοι εμείς ανακαλύψαμε πως χρειαζόμαστε εργασία με νόημα, την ικανότητα να μαθαίνουμε και να προσαρμοζόμαστε και πόσο εύθραυστα είναι τα όρια μεταξύ προσωπικής και επαγγελματικής ζωής.
Αυτά τα συμπεράσματα, που προκύπτουν από τις γνωμοδοτήσεις των συμμετεχόντων στο 23ο τεύχος της ειδικής έκδοσης HR Case Study Series – Special Edition, παρουσίασε η Editor, Καθηγήτρια Διοίκησης Ανθρώπινου Δυναμικού στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Μαρία Βακόλα, στο πλαίσιο της ημερίδας «Το μέλλον της Εργασίας». Την εκδήλωση συνδιοργάνωσαν το Διατμηματικό Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών (ΠΜΣ) στη Διοίκηση Ανθρώπινου Δυναμικού του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών και η έκδοση HR Case Study Series, την Πέμπτη 14 Απριλίου, στο Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Αθηνών, με την ευγενική χορηγία της εταιρείας Kariera.gr.
Στην έναρξη της εκδήλωσης χαιρετισμό απηύθυνε ο Ιωάννης Νικολάου, Καθηγητής Οργανωσιακής Συμπεριφοράς στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και Διευθυντής Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών στη Διοίκηση Ανθρώπινου Δυναμικού.
Ο Ψηφιακός μετασχηματισμός, η τεχνολογία και το μέλλον της εργασίας συζητήθηκε στο πρώτο πάνελ ομιλητών, με συντονίστρια την Καθηγήτρια Μαρία Βακόλα:
Όπως σημείωσε η Μυλαίδη Στούμπου, Διευθύντρια Ανάπτυξης Δικτύου Συνεργατών για την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη στην Microsoft: «Η ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας, αλλά και η πανδημία επέφεραν τεράστιες αλλαγές στον εργασιακό χώρο παγκοσμίως κι είχαν ως αποτέλεσμα την ταχύτατη προσαρμογή εργοδοτών κι εργαζομένων. Τρεις είναι οι βασικές αλλαγές που αναμένεται ότι θα μας συντροφεύουν στην μετα-πανδημική εποχή: Ο υβριδικός τρόπος εργασίας, η εντονότερη ψηφιοποίηση και η αυτοματοποίηση με αξιοποίηση τεχνολογιών όπως η ρομποτική και η τεχνητή νοημοσύνη, και τα νέα επιχειρηματικά μοντέλα που μετασχηματίζουν ήδη πολλούς κλάδους της αγοράς. Αυτό το περιβάλλον καλεί σε εγρήγορση και σωστή προετοιμασία για την απόκτηση νέων δεξιοτήτων (skilling), την επανεκπαίδευση (reskilling) και την αναβάθμιση των δεξιοτήτων των εργαζομένων (upskilling), ενώ το νέο μοντέλο ηγεσίας γίνεται περισσότερο ανθρωπο-κεντρικό προκειμένου να ενδυναμώσει τους εργαζομένους και να αξιοποιήσει τα ταλέντα τους».
Ο Γεώργιος Δουκίδης, Καθηγητής Ηλεκτρονικού Επιχειρείν στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, αναφέρθηκε στις σημαντικές προκλήσεις/εξελίξεις για το μέλλον της εργασίας στην Ελλάδα: «…το over-qualification των εργαζομένων αλλά με ελλείπεις δεξιότητες, το πιεστικό εργασιακό περιβάλλον το οποίο έγινε πιο κατανοητό στην περίοδο του Covid και το οποίο δημιουργεί συνήθως ένα αίσθημα φυγής από την υπάρχουσα δουλειά και μια κινητικότητα που δεν υπήρχε στο παρελθόν και η τηλεργασία που ήρθε για να μείνει σε 1/4 περίπου των εργαζομένων». Ειδικά, όσον αφορά την τηλεργασία, υπογράμμισε τα θετικά αποτελέσματά της όπως η εξοικονόμηση χρόνου μετακινήσεων και η ισορροπία μεταξύ προσωπικής και επαγγελματικής ζωής, αλλά τους προβληματισμούς αναφορικά με τις δυνατότητες επαγγελματικής ανέλιξης και την ανάπτυξη της εταιρικής κουλτούρας αλλά και το κατά πόσο οι εταιρίες έχουν τη δυνατότητα για διοίκηση από απόσταση.
Η Μαρία Κοράλη, Γενική Διευθύντρια του Κλάδου Επαγγελματικών Προϊόντων της L’OREAL και Αντιπρόεδρος του Πανελλήνιου Συνδέσμου Βιομηχάνων και Αντιπροσώπων Καλλυντικών και Αρωμάτων υπογράμμισε την αναγκαιότητα του upskilling και reskilling: «Βιώνουμε το μεγαλύτερο disruption που έχει συμβεί στο χώρο της εργασίας εδώ και γενιές: Η επιτάχυνση στη χρήση της τεχνολογίας, η επικέντρωση στη βιώσιμη ανάπτυξη, η αυξημένη επιθυμία των ανθρώπων για νόημα και να ζουν με βάση τις αξίες τους, θα καθορίσουν την επόμενη ημέρα. Σε αυτό το έντονα μεταβαλλόμενο περιβάλλον θα βρισκόμαστε σε μία διαδικασία συνεχούς εξέλιξης όπου θα είναι απαραίτητο το συνεχές upskilling και reskilling. Δεξιότητες όπως η επιχειρηματικότητα, η κριτική σκέψη, η διάθεση συνεργασίας, το learning mindset, είναι μέγιστης σημασίας και θα πρέπει να αναπτύσσονται καθ’ όλη τη διάρκεια της επαγγελματικής μας ζωής. Το μέλλον της εργασίας μπορεί να είναι φωτεινό, αρκεί να αντιληφθούμε εγκαίρως πως η μεγάλη πρόκληση της γενιάς μας είναι να αποκτήσουμε την απαραίτητη ευελιξία τρόπου σκέψης ώστε να ευημερούμε ακόμα και σε περιόδους disruption και μεγάλων αλλαγών.»
Ο Θεόφιλος Βασιλειάδης, Ιδρυτής και Διευθύνων Σύμβουλος του kariera.gr υπενθύμισε ότι στη «συζήτηση για το μέλλον της εργασίας πρέπει να μην ξεχνάμε ότι πάνω από το 60% του εργατικού δυναμικού στην Ελλάδα δεν μπορεί να δουλέψει εξ αποστάσεως, ούτε έχει τη δυνατότητα να εξετάσει το ενδεχόμενο μια «μεγάλης παραίτησης», καθώς εργάζεται καθαρά για βιοπορισμό «από μισθό σε μισθό». Για να μπορέσει η Ελλάδα να ακολουθήσει την πορεία ανάπτυξης που όλοι θα θέλαμε, θα πρέπει τόσο οι επιχειρήσεις όσο και το κράτος, να επενδύσουν άμεσα στην ανάπτυξη των δεξιοτήτων που θα κάνουν τους εργαζόμενους τους περισσότερο ανταγωνιστικούς. Παράλληλα, θα πρέπει να μειωθεί το μη-μισθολογικό κόστος έτσι ώστε και οι εργοδότες από την πλευρά τους να αυξήσουν τους μισθούς και να κρατήσουν στην Ελλάδα το πιο δυναμικό κομμάτι του ανθρωπίνου δυναμικού της χώρας».
Στην επόμενη ενότητα, το ενδιαφέρον επικεντρώθηκε στις δεξιότητες και το μέλλον της εργασίας:
O Γεώργιος Κουμαρτζής, Chief People Officer στην Dixons South East Europe, σημείωσε ότι το μέλλον της εργασίας θα στηριχτεί καθαρά στην τεχνολογία η οποία θα καθορίσει «ποιο» θα είναι το περιεχόμενο της εργασίας λόγω του αυξημένου αυτοματισμού που προκύπτει από cognitive (γνωστικές) τεχνολογίες και τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης, «που» θα υλοποιείται η εργασία, και «ποια» θα είναι η εργασιακή σχέση. Επίσης, ανάφερε: «οι νέοι ρόλοι του μέλλοντος αναμένεται να εξαρτώνται όλο και περισσότερο από την τεχνολογία με ένα ευρύ φάσμα ανθρώπινων δεξιοτήτων και ικανοτήτων, με κυρίαρχα στοιχείο το Drive του εργαζομένου. Ως DRIVE ανέφερε ότι η επιτυχία ενός εργαζομένου εξαρτάται από τον βαθμό των ακόλουθων χαρακτηριστικών: (1) Discoverer: Έχει την απαιτούμενη περιέργεια για βρίσκει τρόπους να κάνει τα σωστά πράγματα, (2) Resilient: Επιτυγχάνει τους στόχους τους ακόμα και κάτω από δύσκολες συνθήκες σε ένα VUCA περιβάλλον, (3) Interactive: Συνεργάζεται αποτελεσματικά με όλους, (4) Versatile: Έχει μέσα του την αλλαγή και είναι πολύ-εργαλείο και (5) Evolving: Δίνει έμφαση στην ανάπτυξη του.»
Η Αγγελίνα Μιχαηλίδου Βασιλακοπούλου, Γενική Διευθύντρια και Partner στην RESPONSE SA, και Certified Facilitator & Business Coach προέβλεψε ότι το μέλλον της εργασίας είναι πολύ πιο «προσωποποιημένο»: «Με τη βοήθεια της τεχνολογίας και των data analytics ένα συγκεκριμένο job description θα εμπλουτίζεται ώστε να αξιοποιεί, σε μεγαλύτερο βαθμό, τις δεξιότητες των αντίστοιχων εργαζομένων και θα δίνει ευκαιρίες εργασίας από οποιαδήποτε γεωγραφία κι αν προέρχονται. Το μέλλον για τους εργαζόμενους θεωρώ θα είναι ενδιαφέρον και με πολλές εναλλαγές, όσο αναπτύσσουν τις δεξιότητες τους στην προσαρμογή στις αλλαγές χωρίς άγχος αλλά με δημιουργική προσδοκία και στην εξελισσόμενη ανάπτυξη γνώσης τόσο σε τεχνικά όσο και σε οριζόντια γνωστικά πεδία».
Ο Κωνσταντίνος Κίντζιος, Business Development Director στην ReGeneration, τόνισε ότι το μέλλον της εργασίας συμβαίνει ήδη: «Έννοιες όπως blockchain, artificial intelligence, big data, internet of things, robotics, καθορίζουν σε μεγάλο πλέον βαθμό την micro και macro στρατηγική των επιχειρήσεων. Όσο έννοιες και τεχνολογίες όπως κι αυτές θα αποκτούν μεγαλύτερο «μερίδιο» του DNA των επιχειρήσεων, τόσο η ανάγκη για εφαρμογή των γνωστών μας reskllling/upskilling, θα γίνεται πιο αναγκαία από ποτέ. Για τον λόγο αυτό, προβάδισμα αποκτούν τα στελέχη τα οποία παρουσιάζουν υψηλά επίπεδα προσαρμοστικότητας και φιλομαθείας και χαμηλά επίπεδα αντίστασης στην αλλαγή, καθώς αυτοί θα είναι οι άνθρωποι που θα αποτελέσουν την προμετωπίδα για τις αλλαγές και την ανάπτυξη των επιχειρήσεων τα επόμενα χρόνια. Συμπερασματικά, αν και το μέλλον της εργασίας φαίνεται να είναι συνώνυμο της τεχνολογίας και των καινοτομιών που φέρνει, στο επίκεντρο παραμένει, ίσως πιο πολύ από ποτέ, ο άνθρωπος, οι ήπιες δεξιότητές του και η θέλησή του για συνεχή επαγρύπνηση και εξέλιξη (growth–mindset).»
Υπενθυμίζεται ότι στην ειδική έκδοση του 23ου τεύχους HR Case Study Series – Special Edition 16 προσωπικότητες από τους χώρους της πολιτικής, της επιστήμης και των επιχειρήσεων, με τις απόψεις τους μάς βοηθούν να κατανοήσουμε: Α) Ποιες αλλαγές στους εργασιακούς μας χώρους θα παραμείνουν και μετά την πανδημία και θα διαμορφώσουν τον τρόπο που εργαζόμαστε και Β) τι πρέπει να κάνουν οι εργαζόμενοι, οι οργανισμοί αλλά και οι χώρες ώστε να προσαρμοσθούν στις αλλαγές αυτές. Τα τεύχη του HR Case Study Series είναι διαθέσιμα στο σύνδεσμο: www.aueb.gr/el/hrm/content/hr-case-study-series.
