Για τις προκλήσεις αλλά και τις ευκαιρίες που αντιμετωπίζουν οι ανά τον κόσμο οικονομίες την εποχή μετά την πανδημία μίλησαν εξέχουσες προσωπικότητες που έλαβαν μέρος στο πλαίσιο του Athens Democracy Forum, που γίνεται στην Αθήνα σε συνεργασία με τους New York Times και διοργανώνεται από το Democracy and Culture Foundation.
Η συζήτηση με θέμα «Εκ βάθρων αλλαγή: Νέα Οικονομικά Μοντέλα» έδωσε την ευκαιρία να ακουστούν ιδέες για το δέον οικονομικό μοντέλο του μέλλοντος αλλά και να διατυπωθούν ανησυχίες για τον ρόλο της τεχνολογίας.
Η αποκατάσταση της ισορροπίας ανάμεσα στις επιταγές των αγορών και τη δημοκρατία είναι το μεγάλο στοίχημα για την εποχή μετά τον κορονοϊό, σύμφωνα με τον κ. Λουκά Τσούκαλη, Πρόεδρο του ΔΣ του ΕΛΙΑΜΕΠ.
Κάνοντας μια αναδρομή στις τελευταίες δύο ή τρεις δεκαετίες, ο κ. Τσούκαλης είπε πως είχαμε την τεχνολογική επανάσταση που, ναι μεν κληροδότησε πολλά οφέλη, ταυτόχρονα όμως έγειρε ερωτήματα σχετικά με τις ατομικές ελευθερίες, την προστασία της ιδιωτικής ζωής ή τη συγκέντρωση εξουσίας στα χέρια των λίγων. Παράλληλα, η οικονομική παγκοσμιοποίηση επιτάχυνε την οικονομική ανάπτυξη και έβγαλε πολλούς από τη φτώχεια, αλλά ταυτόχρονα δημιούργησε βαθιά άνισες κοινωνίες στον δυτικό κόσμο, με προεξάρχουσες τις ΗΠΑ, επέφερε αστάθεια και συνέβαλε στην κλιματική αλλαγή.
Παραφράζοντας την γνωστή φράση του Μπιλ Κλίντον «it’s the economy, stupid», o κ. Τσούκαλης είπε χαρακτηριστικά: «it’s politics, stupid».
Αναφερόμενος στην Ελλάδα ο κ. Τσούκαλης είπε πως μετά τη δεκαετή, επώδυνη οικονομική κρίση που της στέρησε το 25% του ΑΕΠ της, η χώρα βρέθηκε αντιμέτωπη με μια πανδημία. Τώρα η χώρα βρίσκεται σε διαδικασία ανάκαμψης και δεν αρκείται σε αυτό, καθώς παράλληλα επιταχύνει την ψηφιακή και πράσινη μετάβασή της. Συγκρίνοντας τις δύο κρίσεις, ο κ. Τσούκαλης είπε πως η Ευρώπη συνειδητοποίησε πως εάν στην πανδημία επαναλαμβανόταν η εμπειρία της κρίσης χρέους, τότε θα ήταν αρκετά πιθανή η διάλυση της Ευρωζώνης. Στην τελευταία κρίση, η Ευρώπη έδρασε γρήγορα, κάνοντας μάλιστα βήματα στην κατεύθυνσης της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, με την αμοιβαιοποίηση του χρέους.
Για τις προκλήσεις της επόμενης μέρας μίλησε και ο Azeem Azhar, ο δημιουργός του Exponential View, του γνωστού newsletter που εστιάζει στο πώς η τεχνολογία επηρεάζει το μέλλον της οικονομίας.
Σύμφωνα με τον Azhar, πριν την πανδημία ο κόσμος βρισκόταν ήδη σε άβολη θέση, καθώς παρότι η απασχόληση ήταν πολύ υψηλή στις περισσότερες πλουσιότερες χώρες του κόσμου, υπήρχαν σημαντικά ερωτήματα για την ποιότητα αυτής της απασχόλησης την ώρα που ο κόσμος χρειαζόταν να εφαρμόσει τεχνολογίες που αναπτύσσονταν εκθετικά και να χτίσει γιγάντιες πλατφόρμες, όπως η Uber. Στη διάρκεια της πανδημίας, οι μεγάλοι νικητές ήταν οι ψηφιακοί παίκτες, με την Amazon να προσλαμβάνει 800.000 εργαζόμενους παγκοσμίως από την αρχή της πανδημίας. Ο Azhar προειδοποίησε ότι η σχετική δύναμη μεταξύ της επιχείρησης και του εργαζόμενου, έχει αλλάξει δραματικά υπέρ της επιχείρησης. Και αυτό σε κάνει να αναρωτιέσαι αν έχει ακόμη νόημα η παραδοσιακή οικονομική ορθοδοξία.
Ωστόσο, ο Azhar θεωρεί πως η τεχνολογία μπορεί να παίξει θετικό ρόλο στην ανοικοδόμηση των οικονομιών. Η πανδημία του κορονοϊού οδήγησε παγκόσμια δημόσια αγαθά όπως οι βάσεις δεδομένων ανοικτού κώδικα ή η ανταλλαγή δεδομένων υγείας. Αυτές οι αμοιβαίες παγκόσμιες υπηρεσίες μπορούν να διευκολυνθούν από την τεχνολογία. Η τελευταία μπορεί να παίξει επίσης ρόλο στη διεύρυνση της χρήσης ΑΠΕ. Και ο Azhar συμφώνησε πως η πρόκληση δεν είναι μόνο οι τεχνολογίες αλλά και το πώς θα γίνει η διαχείρισή τους από τις κυβερνήσεις.
Ο Γάλλος βουλευτής Herve Berville βλέπει από την πλευρά του την επανοικοδόμηση των οικονομιών ως μια συλλογική, παγκόσμια προσπάθεια. Το νέο οικονομικό μοντέλο πρέπει να γίνει αντιληπτό σε παγκόσμιο επίπεδο και να αντιμετωπίζει την παγκόσμια ατζέντα θεμάτων. Ο κόσμος, εξήγησε, έχει αυτή τη στιγμή πολλά διαφορετικά οικονομικά μοντέλα. Έχουμε τον «νέο ιμπεριαλισμό της Κίνας, με αιχμή του δόρατος την οικονομική πρωτοβουλία ‘Μια Ζώνη, Ένας Δρόμος’ που μετατρέπεται σε παγίδα χρέους. Το σύστημα που έχουν υιοθετήσει οι ΗΠΑ δεν είναι καλός τρόπος να οικοδομηθεί εμπιστοσύνη όπως αποδεικνύει και η πρόσφατη κρίση των υποβρυχίων. Στη Βρετανία του προστατευτισμού, βλέπουμε τώρα το πώς η αύξηση των τιμών καυσίμων και ενέργειας ζημιώνει την οικονομία.
Ο Berville εκτιμά πως η μεγάλη ανάκαμψη θα πρέπει να δομηθεί πάνω σε ένα πολυμερές οικονομικό μοντέλο που θα διασφαλίζει ότι στόχος δεν θα είναι η συγκέντρωση εξουσίας αλλά θα βάζει στο επίκεντρο τους πολυμερείς οργανισμούς και τη συνεργασία. Η υγεία, η εκπαίδευση, η κλιματική αλλαγή πρέπει να βρίσκονται στο κέντρο της παγκόσμιας ανάκαμψης διότι αυτός είναι ο μόνος τρόπος να αντιμετωπιστούν ζητήματα όπως η κυβερνοασφάλεια, η κλιματική αλλαγή ή η πανδημία, είπε.
Αναφερόμενος στην αντιμετώπιση της ανισότητας, ο Berville εκτίμησε πως η κοινωνική προστασία των πιο αδύναμων πρέπει να αντιμετωπίζεται σε παγκόσμιο επίπεδο. Πρότεινε μάλιστα, πως θα μπορούσε να ιδρυθεί ένας παγκόσμιος οργανισμός που θα εγγυάται χρηματοδότηση για την κοινωνική προστασία στις χώρες χαμηλότερου εισοδήματος.
Τον συντονισμό της συζήτησης ανέλαβε η Liz Alderman, δημοσιογράφος των New York Times με εξειδίκευση σε θέματα οικονομίας και επιχειρήσεων.
