Γυναικεία επιχειρηματικότητα. Πόσες φορές έχεις ακούσει και διαβάσει τη φράση που βγαίνει σαν ένα ακόμα κλισέ από χείλη όσων ειδικεύονται στο επιχειρείν; Και πόσες από όλες εκείνες τις φορές αναρωτήθηκες τι πραγματικά σημαίνει; «Γυναικεία επιχειρηματικότητα σημαίνει πρώτα και κύρια τον πολλαπλασιασμό του πλούτου μιας χώρας, την αξιοποίηση ενός δυναμικού που μένει αναξιοποίητο και το οποίο έχει ειδικές ποιότητες. «Οι γυναίκες φέρνουν συνειδητά ή ασυνείδητα στοιχεία από μια παλιότερη οικιακή οικονομία και μαζί συναφείς δεξιότητες. Είναι πιο πρακτικές και πιο ευέλικτες, πιο προσαρμοστικές», αναφέρει χαρακτηριστικά η Γιώτα Χουλιάρα, ιδιοκτήτρια του PR Agency, CONCEPT Communication Strategies.
Η Γιώτα ξεκίνησε το δικό της ταξίδι στο χώρο των δημοσίων σχέσεων το 2005 και 15 χρόνια αργότερα έχει πολλά να μας διηγηθεί. Όπως ακριβώς λειτουργεί ως mentor στο Women on Top ή με πιο γευστικό τρόπο μέσω του εστιατορίου ΜΑΝΗΜΑΝΗ, στο οποίο συμμετέχει επιχειρηματικά. Α, δε σας το είπαμε; Ναι, είναι λάτρης της γαστρονομίας και δίνουμε υπόσχεση την επόμενη συνάντηση να την κάνουμε στο εστιατόριό της. Όταν με το καλό ανοίξει ξανά η εστίαση.
Το 2005 παίρνεις την απόφαση να ιδρύσεις το δικό σου PR Agency, την CONCEPT Communication Strategies. Τι ήταν αυτό που σε ώθησε ώστε να το επιχειρήσεις;
Άγνοια κινδύνου θα έλεγα τώρα κοιτώντας πίσω τις συνθήκες κάτω από τις οποίες επέλεξα να δημιουργήσω το PR Agency. Ουσιαστικά χωρίς κανέναν δεσμό με το επιχειρηματικό γίγνεσθαι της Αθήνας και με καμία προσωπική διασύνδεση ήταν όντως ένα πολύ τολμηρό βήμα σε μια νεαρή ηλικία. Από την άλλη πλευρά όμως είχα πραγματική και ουσιαστική αγάπη για το αντικείμενο των Δημοσίων Σχέσεων και μια σχεδόν απτή ανάγκη να προσφέρω σε brands και οργανισμούς ένα σύνολο υπηρεσιών που θα στοχεύει στην ουσία της τοποθέτησης και ανάπτυξης των προϊόντων / υπηρεσιών τους στην αγορά. Ρομαντική προσέγγιση που μου στοίχισε σε αρκετές περιπτώσεις καθώς μόλις πρόσφατα θα έλεγα πως κατάλαβα τι σημαίνει να είσαι επιχειρηματίας. Βάδιζα και βαδίζω προσηλωμένη στην παροχή ποιοτικών και ουσιαστικών υπηρεσιών μακριά από τον εντυπωσιασμό της επιφάνειας.
15 χρόνια μετά, σίγουρα έχεις κάνει τον δικό σου απολογισμό. Θεωρείς πως έχεις καταφέρει να πιάσεις τους στόχους που είχες θέσει στο ξεκίνημα;
Οι στόχοι είναι ένα μεγάλο κεφάλαιο. Είμαι αλήθεια εξαιρετικά ικανοποιημένη με την πορεία του PR Agency. Έχουμε καταφέρει να δημιουργήσουμε ένα πολύ ισχυρό portfolio πελατολογίου σε διαφορετικές αγορές, corporate και lifestyle. Έχουμε συμβάλλει στη διαμόρφωση του positioning και της θετικής πορείας πολλών εγχώριων και διεθνών brands στην ελληνική αγορά κι έχουμε καταφέρει να συνδέσουμε το όνομά μας με εξαιρετικά επιτυχημένα επιχειρηματικά case studies όπως αυτό του ΘΕΟΝΗ Φυσικό Μεταλλικό Νερό. Πρόσφατα συνειδητοποίησα πως έχουμε όντως πετύχει να είμαστε ένα αναγνωρισμένο boutique PR Agency που αγκαλιάζει το σύνολο των αναγκών ενός brand, βασιζόμενοι αποκλειστικά στο word of mouth και τις συστάσεις των ήδη ενεργών πελατών μας.
Πότε είχες το πρώτο reality check όσον αφορά τις διακρίσεις που μπορεί να αντιμετωπίζει μια γυναίκα επιχειρηματίας;
Γνώριζα από την αρχή πως χρειάζεται να δουλέψω twice as hard για να πείσω για την ορθότητα των θέσεων και συμβουλών της εταιρείας μου. Απάντησα πολλές φορές στην ερώτηση «Σε ποιόν ανήκει η εταιρεία;» και πολύ άμεσα συνειδητοποίησα πως αν δεν είσαι άντρας, Ολυμπιακός και να καπνίζεις πούρο η κατάσταση δυσκολεύει. Δεν έχω βιώσει σεξουαλική παρενόχληση σε επαγγελματικό επίπεδο από την άλλη όμως είμαι σχεδόν σίγουρη πως είμαι το μοναδικό στέλεχος PR που δεν έχει βγει ποτέ για φαγητό με πελάτη του. Δεν έκανα ποτέ δημόσιες σχέσεις σε προσωπικό επίπεδο θέλοντας να παραμείνω συγκεντρωμένη στο αντικείμενο των υπηρεσιών του agency.
Ποια ήταν η μεγαλύτερη πρόκληση που έχεις συναντήσει μέχρι σήμερα;
Πάντα είναι η επόμενη πρόκληση η μεγαλύτερη.
Ποια είναι η συμβουλή που θα έδινες σε μία γυναίκα που θέλει να ξεκινήσει την δική της προσπάθεια στο επιχειρείν;
Go ahead! Να θυμάται πάντα πως πείθουμε με τις γνώσεις και τα επιχειρήματά μας. Με τίποτα άλλο. Γυναικεία επιχειρηματικότητα σημαίνει πρώτα και κύρια τον πολλαπλασιασμό του πλούτου μιας χώρας, την αξιοποίηση ενός δυναμικού που μένει αναξιοποίητο και το οποίο έχει ειδικές ποιότητες. Οι γυναίκες φέρνουν συνειδητά ή ασυνείδητα στοιχεία από μια παλιότερη οικιακή οικονομία και μαζί συναφείς δεξιότητες. Είναι πιο πρακτικές και πιο ευέλικτες, πιο προσαρμοστικές.
Οι γυναίκες στις επιχειρήσεις δεν πρέπει να πάψουν να είναι γυναίκες. Δεν πρέπει να απεμπολήσουν τα συγκριτικά τους πλεονεκτήματα προσπαθώντας να μοιάζουν με άντρες. Πρέπει αντιθέτως να ενεργοποιήσουν τη θηλυκότητα τους και δεν εννοώ την καρικατούρα θηλυκότητας που έχει μάθει να αναζητά μερικές φορές το αντρικό βλέμμα. Να είναι γυναίκες και επιχειρηματίες, τόσο απλά.
Πώς θα μεταφέρεις την εμπειρία ως mentor στο Women on Top;
Έχω εκπαιδεύσει μέχρι σήμερα, στην επαγγελματική μου πορεία, πολλά άτομα και η διαδικασία μεταφοράς όσων έχων μάθει με γεμίζει ουσιαστική ικανοποίηση. Αυτό που πραγματικά αντιμετωπίζω ως πρόκληση είναι να τους / τις προλάβω από τα λάθη που γνωρίζω πως νομοτελειακά θα κάνουν. Να δημιουργήσω μαζί τους ένα εγχειρίδιο στρατηγικής αντιμετώπισης της καθημερινότητας σε επαγγελματικό επίπεδο πάντα.
Προσωπικά με ενδιαφέρει το mentoring στο πεδίο της γυναικείας επιχειρηματικότητας, της ανταγωνιστικότητας στο επαγγελματικό περιβάλλον, της διαμόρφωσης στρατηγικής αποφάσεων και της αντιμετώπισης των έμφυλων διακρίσεων. Θα προσπαθήσω λοιπόν να συμπυκνώσω τη δική μου εμπειρία και να δημιουργήσω με τις mentees μου ένα εγχειρίδιο επιβίωσης.
Η Ελλάδα είναι ένα πρόσφορο έδαφος για να ανθήσει η γυναικεία επιχειρηματικότητα;
Με χαρά διάβασα στην τελευταία δειγματοληπτική έρευνα της Διεύθυνσης Οικονομικών Μελετών της ICAP για τη «Γυναικεία Επιχειρηματικότητα», με εστίαση στη Γυναίκα-Ανώτατο Στέλεχος πως διευρύνεται συνεχώς τα τελευταία χρόνια το ποσοστό διείσδυσης των γυναικών στις υψηλόβαθμες θέσεις διοίκησης του ελληνικού εταιρικού τομέα αλλά και πως οι εταιρείες με Γυναίκες επικεφαλής παρουσιάζουν καλύτερες επιδόσεις κερδοφορίας, σε σύγκριση με το σύνολο των επιχειρήσεων. Άρα η Ελλάδα βελτιώνει τους δείκτες της και σταδιακά αναγνωρίζει την αποτελεσματικότητα των γυναικών σε καίριες θέσεις επιχειρηματικής δράσης.
Ποια είναι οι λανθασμένες αποφάσεις ή κάτι που έχεις μετανιώσει και δεν το έκανες ξανά;
Κάθε επαγγελματίας κάνει λάθη. Το ζητούμενο είναι να έχεις διαμορφώσει και για τον εαυτό σου crisis management σενάρια για να σε προστατεύσουν, ώστε αυτά τα λάθη να είναι προσωρινά αναχώματα και όχι career stoppers. Ένα καλό σημάδι είναι να μαθαίνεις από τα λάθη σου ώστε να μην επαναλαμβάνονται. Στο PR Agency ρωτάω συχνά “Τι μαθαίνουμε από αυτό που έγινε”. Αν μαθαίνουμε είναι μια κερδισμένη ημέρα. Δεν θυμάμαι λοιπόν μεγάλα λάθη, θυμάμαι όμως τις ώρες που έχω αφιερώσει για να καταλάβω, να μάθω, να εξηγήσω, να με προστατεύσω.
Τι θα άλλαζες αν ξεκινούσες τώρα την επιχείρησή σου;
Ποτέ δεν ήμουν καλή στα ταξίδια στον παρελθοντικό χρόνο. Ζητούμενο μου είναι πάντα να αποκωδικοποιώ τα γεγονότα, να μαθαίνω και να προχωρώ. Το μόνο που μπορώ με σιγουριά να δηλώσω είναι πως κάθε επιχείρηση χρειάζεται έναν καλό οικονομικό σύμβουλο κι έναν καλό δικηγόρο. PR σύμβουλος goes without saying 😊
Εκτός από την CONCEPT Communication Strategies, δραστηριοποιείσαι επιχειρηματικά και στον χώρο της εστίασης. Συμμετέχεις στο εστιατόριο ΜΑΝΗΜΑΝΗ. Τι ήταν αυτό που σε ώθησε σε αυτό το επιχειρηματικό βήμα;
Ήταν σαν παιχνίδι το ΜΑΝΗΜΑΝΗ πριν 16 χρόνια. Ένας φίλος ζωής αποφάσισε να επενδύσει στο εστιατόριο και μου ζήτησε συμβουλές για το ύφος και την ονοματοδοσία του. Εργαζόμουν ήδη στον χώρο των Δημοσίων Σχέσεων και χειριζόμουν αρκετά εστιατόρια οπότε και γνώριζα τον τομέα της εστίασης. Μελέτησα τον χώρο, μελέτησα το είδος της κουζίνας που θα μπορούσε να λειτουργήσει στον αθηναϊκό γαστρονομικό χάρτη κι έτσι προέκυψε το ΜΑΝΗΜΑΝΗ. Δημιούργησα το concept της μανιάτικης κουζίνας, της κουζίνας των γιαγιάδων και παππούδων μας.
Η λογική του ΜΑΝΗΜΑΝΗ, αυτή η εξιστόρηση του μανιάτικου ψυχισμού μέσα από τις γεύσεις και την πρώτη ύλη, είναι ένα μοντέλο για τις υπηρεσίες επικοινωνίας, ότι δηλαδή οφείλουμε να κοιτάμε στη αρχή, στην ουσία των πραγμάτων, όπως κάνει ένας σεφ που αναζητά διαρκώς την καλύτερη πρώτη ύλη;
Η μαγειρική είναι μια υπόθεση αγάπης, προσφέρει ευτυχία και συγκίνηση. Η απόλαυση ενός δείπνου είναι εμπειρία. Για να πετύχεις στην εστίαση οφείλεις να εφοδιάζεσαι καθημερινά με τις καλύτερες πρώτες ύλες, να τις συνδυάζεις με τρόπους που θα γεννούν απόλαυση, να τις προσφέρεις με σεβασμό. Να σκηνοθετήσεις το περιβάλλον, να δημιουργήσεις την εμπειρία. Για να ασχοληθούμε με τη γαστρονομία πρέπει να έχουμε Τεχνική (που θα χρησιμοποιεί μεταξύ άλλων και επιστημονικά δεδομένα), Τέχνη (που θα δίνει ωραία όψη σε κάθε πιάτο, το οποίο πρέπει απαραιτήτως να είναι νόστιμο), Αγάπη (προς τους πελάτες που προσπαθούμε να ικανοποιήσουμε και να συγκινήσουμε) παραφράζοντας λίγο τους Ερβέ Τις και Πιερ Γκανιαίρ. Και βέβαια αυτή είναι η καρδιά της επικοινωνίας.
Ως επιχειρηματίας στην εστίαση πώς εκτιμάς ότι θα εξελιχθεί η κατάσταση μετά το δεύτερο lock down. Eίσαι αισιόδοξη καθόλου αισιόδοξη;
Δεν νομίζω πως έχουμε περιθώρια αισιοδοξίας στην εστίαση για το τρέχον αλλά και το επόμενο έτος. Βιώνουμε μια παγκόσμια πρωτόγνωρη συνθήκη που έχει επηρεάσει σε πολύ μεγάλο βαθμό την κουλτούρα του σύγχρονου τρόπου ζωής. Εστίαση, Διασκέδαση, Ταξίδια. Θα απαιτηθεί χρόνος και κόπος για να επανέλθουμε σε βιώσιμες επιχειρήσεις σε αυτούς τους τομείς. Η εστίαση όμως χαρακτηρίζεται από μία τρέλα, έναν έρωτα, ένα πάθος και μια αφοσίωση που δεν εξηγείται με βάση τη λογική οπότε είμαι αισιόδοξη πως με βάση αυτά τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του τομέα μας, θα επανέλθουμε δριμύτεροι.