Χρειάστηκαν δεκαετίες, αλλά ο Chuck Feeney, ο πρώην δισεκατομμυριούχος συνιδρυτής του κολοσσού της λιανικής Duty Free Shoppers δώρισε τελικά όλα τα χρήματά του στη φιλανθρωπία. Δεν του έχει απομείνει τίποτα τώρα – και δεν θα μπορούσε να είναι πιο ευτυχισμένος.
Ο 89χρονος Charles “Chuck” Feeney, που ίδρυσε το κατάστημα λιανικής αεροδρομίων Duty Free Shoppers μαζί με τον Robert Miller το 1960, συγκέντρωσε δισεκατομμύρια ακολουθώντας μια λιτή κι απέρριτη ζωή.
Ως φιλάνθρωπος, πρωτοπόρησε στην ιδέα του Giving While Living (η ιδέα είναι να ξοδεύει κανείς το μεγαλύτερο μεγαλύτερο μέρος της περιουσίας του σε μεγάλα ενεργά φιλανθρωπικά έργα, αντί να χρηματοδοτεί ένα ίδρυμα μετά θάνατον). Από τη στιγμή που δεν μπορείτε να τα πάρετε μαζί σας – γιατί να μην τα δώσετε όλα, να ελέγξετε που θα πάνε και να δείτε τα αποτελέσματα με τα μάτια σας;
“Μάθαμε πολλά. Θα κάναμε κάποια πράγματα διαφορετικά, αλλά είμαι πολύ ικανοποιημένος. Νιώθω πολύ καλά που το είδα να ολοκληρώνεται”, λέει ο Feeney στο Forbes. “Ευχαριστώ όλους όσους συμμετείχαν σε αυτό το ταξίδι. Και για όσους αναρωτιούνται για το Giving While Living: Δοκιμάστε το, θα σας αρέσει”.
Τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες, ο Feeney έχει δωρίσει πάνω από 8 δισ. δολάρια σε φιλανθρωπικά ιδρύματα, πανεπιστήμια και ιδρύματα διεθνώς μέσω του ιδρύματος του, Atlantic Philanthropies. Όταν τον συνάντησα για πρώτη φορά το 2012, υπολόγιζε ότι είχε βάλει στην άκρη περίπου 2 εκατ. δολάρια για τα χρόνια της σύνταξης, του ίδιου και της συζύγου του. Με άλλα λόγια, έχει δωρίσει κατά 375.000% περισσότερα χρήματα από την τρέχουσα περιουσία του. Και έκανε τις δωρεές του ανώνυμα. Ενώ πολλοί πλούσιοι φιλάνθρωποι προσκαλούν μια σωρεία εκπροσώπων για να προβάλουν τις δωρεές τους, ο Feeney κατέβαλε μεγάλες προσπάθειες για να κρατήσει τις δωρεές του μυστικές. Λόγω της μυστικής, φιλανθρωπικής εκστρατείας του, το Forbes τον ”βάφτισε” ως τον Τζέιμς Μποντ της Φιλανθρωπίας.
Αλλά ο Feeney έγινε ξανά ένας κοινός άνθρωπος. Ο άντρας που συγκέντρωσε μια περιουσία πουλώντας πολυτελή αγαθά σε τουρίστες και αργότερα ιδρύοντας την ισχυρή εταιρεία ιδιωτικών επιχειρηματικών κεφαλαίων General Atlantic, ζει σε ένα διαμέρισμα στο Σαν Φρανσίσκο που είναι τόσο λιτό όσο ο κοιτώνας ενός πρωτοετούς φοιτητή. Όταν τον επισκέφτηκα πριν από μερικά χρόνια, είχε φωτογραφίες με φίλους και συγγενείς να κρέμονται στον τοίχο πάνω από ένα απλό, ξύλινο τραπέζι. Στο τραπέζι στεκόταν μια τιμητική, γυάλινη πλάκα που ανέγραφε: “Συγχαρητήρια στον Chuck Feeney για τις δωρεές ύψους 8 δισ. δολαρίων”.
Αυτός είναι ο Feeney – διακριτικό προφίλ, τεράστιο έργο. Δεν είναι πλέον μυστικό ότι οι τεράστιες φιλανθρωπικές του δωρεές έχουν ξεπεράσει ακόμη και αυτές των επιχειρηματιών και δωρητών με τη μεγαλύτερη επιρροή. Η εντυπωσιακή γενναιοδωρία του και οι τολμηρές επενδύσεις του επηρέασαν τους Bill Gates και Warren Buffett όταν ξεκίνησαν το Giving Pledge το 2010 – μια επιθετική εκστρατεία για να πείσουν τους πλουσιότερους ανθρώπους του κόσμου να δωρίσουν τουλάχιστον το ήμισυ της περιουσίας τους πριν από το θάνατό τους. “Ο Chuck ήταν ο ακρογωνιαίος λίθος όσον αφορά την έμπνευση για την εκστρατεία του Giving Pledge”, λέει ο Warren Buffett. “Αποτελεί πρότυπο για όλους μας. Θα μου πάρει 12 χρόνια μετά το θάνατό μου για να καταφέρω να κάνω όσα έκανε εκείνος εν ζωή”.
Ο Feeney δώρισε μεγάλα ποσά για μεγάλα προβλήματα – είτε φέρνοντας ειρήνη στη Βόρεια Ιρλανδία και εκσυγχρονίζοντας το σύστημα υγειονομικής περίθαλψης του Βιετνάμ, είτε ξοδεύοντας 350 εκατ. δολάρια για τη μετατροπή του νησιού Ρούσβελτ της Νέας Υόρκης σε τεχνολογικό κόμβο. Ο Feeney δεν περίμενε να κάνει δωρεές μετά το θάνατό του ή να αφήσει πίσω του ένα ταμείο που θα σπαταλούσε κάθε χρόνο ψίχουλα σε ένα πρόβλημα 10 δολαρίων. Προτίμησε να κυνηγήσει στόχους, όπου θα μπορούσε να έχει σπουδαίο αντίκτυπο και τα έδωσε όλα.
Το 2019, συνεργάστηκα με το Atlantic Philanthropies για να γράψω ένα άρθρο με τίτλο ”Zero Is the Hero”, το οποίο συνόψιζε τις δεκαετίες των δωρεών του Feeney. Ενώ σε αυτό εμπεριέχονταν εκατοντάδες αριθμοί, στατιστικά και δεδομένα, ο Feeney περιέγραφε την αποστολή του σε λίγες μόνο προτάσεις. “Βλέπω λίγους λόγους να καθυστερήσω τις δωρεές όταν μπορούν να επιτευχθούν τόσα καλά με την υποστήριξη αξιόλογων σκοπών. Άλλωστε, είναι πολύ πιο διασκεδαστικό να κάνεις τις δωρεές όσο ζεις παρά όταν είσαι νεκρός”.
Στις 14 Σεπτεμβρίου 2020, ο Feeney ολοκλήρωσε την τεσσάρων δεκαετιών αποστολή του και υπέγραψε τα έγγραφα για το κλείσιμο του Atlantic Philanthropies. Η τελετή, η οποία πραγματοποιήθηκε μέσω του Zoom με το διοικητικό συμβούλιο του Atlantic Philanthropies, περιελάμβανε μηνύματα μέσω βίντεο από τον Bill Gates και τον πρώην κυβερνήτη της Καλιφόρνια Jerry Brown. Η Πρόεδρος της Βουλής Νάνσυ Πελόζι έστειλε επίσης επίσημη επιστολή από το Κογκρέσο των ΗΠΑ ευχαριστώντας τον Feeney για το έργο του.
Στο αποκορύφωμά του, το Atlantic Philanthropies απασχολούσε πάνω από 300 άτομα και διατηρούσε δέκα διεθνή γραφεία σε επτά διαφορετικές ωρολογιακές ζώνες. Η συγκεκριμένη ημερομηνία κλεισίματος είχε οριστεί πριν από χρόνια ως μέρος του μακροπρόθεσμου σχεδίου του να κάνει δωρεές υψηλού κινδύνου και υψηλού αντίκτυπου, ορίζοντας μια αυστηρή προθεσμία για να δωρίσει όλα τα χρήματά του και να κλείσει το ίδρυμα. Η ημερομηνία λήξης του 2020 πρόσθεσε μεγαλύτερη πειθαρχία στην αποστολή. Πρόσφερε στο Atlantic Philanthropies το χρόνο να καταγράψει την πορεία του, να αναλογιστεί τις νίκες και τις απώλειες και να δημιουργήσει μια στρατηγική που θα ακολουθούσαν άλλα ιδρύματα. Όπως μου είπε ο Feeney το 2019: “Οι προσφορές μας βασίζονται στις ευκαιρίες και όχι στο σχέδιο να παραμείνουμε στην επιχείρηση για μεγάλο χρονικό διάστημα”.
Ενώ το φιλανθρωπικό του έργο έχει πλέον τελειώσει, η επιρροή του αντηχεί σε όλο τον κόσμο χάρη στα μεγάλα στοιχήματα στην υγεία, την επιστήμη, την εκπαίδευση και την κοινωνική δράση. Πού πήγαν τα 8 δισ. δολάρια; Ο Feeney δώρισε 3,7 δισ. δολάρια στην εκπαίδευση, συμπεριλαμβανομένων περίπου 1 δισ. δολαρίων στο Πανεπιστήμιο που φοίτησε, το Cornell, στο οποίο φοίτησε με υποτροφία. Περισσότερα από 870 εκατ. δολάρια διατέθηκαν για τα ανθρώπινα δικαιώματα και την κοινωνική αλλαγή, όπως επιχορηγήσεις ύψους 62 εκατ. δολαρίων για την κατάργηση της θανατικής ποινής στις ΗΠΑ και 76 εκατ. δολ. για εκστρατείες προς υποστήριξη του Obamacare. Ο Feeney δώρισε περισσότερα από 700 εκατ. δολάρια στην υγεία, από την επιχορήγηση 270 εκατ. δολαρίων για τη βελτίωση της δημόσιας υγειονομικής περίθαλψης στο Βιετνάμ, μέχρι τα 176 εκατ. δολάρια στο Παγκόσμιο Ινστιτούτο Υγείας Εγκεφάλου στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Σαν Φρανσίσκο.
Μία από τις τελικές δωρεές του Feeney, ύψους 350 εκατ. δολαρίων στο Cornell για την ίδρυση τεχνολογικής πανεπιστημιούπολης στο νησί Ρούσβελτ της Νέας Υόρκης, αποτελεί ένα κλασικό παράδειγμα της φιλοσοφίας του. Ενώ φημιζόταν για τη λιτότητα στη ζωή του, ο Feeney ήταν έτοιμος να ξοδέψει μεγάλα ποσά και να οδηγηθεί στη φτώχεια όταν η αξία της δωρεάς και ο δυνητικός αντίκτυπός της υπερέβαιναν τους κινδύνους.
Το Forbes επικοινώνησε με μεγάλους φιλάνθρωπους σχετικά με το πώς ο Chuck Feeney μεταμόρφωσε τη φιλανθρωπία και την έμπνευση που πρόσφερε:
Warren Buffet – Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος Berkshire Hathaway, The Gates Foundation, The Giving Pledge: “Ο Chuck αποτελεί πρότυπο για όλους μας. Εάν έχετε τους σωστούς ήρωες στη ζωή, βρίσκεστε κατά 90% στο σωστό δρόμο. Ο Chuck Feeney αποτελεί ένα καλό πρότυπο να έχει κανείς”.
Laurene Powell Jobs – Ιδρύτρια και Πρόεδρος, Emerson Collective: “Ο Chuck Feeney είναι ένας πραγματικός πρωτοπόρος. Ξοδεύοντας τους πόρους του κατά τη διάρκεια της ζωής του ενέπνευσε μια γενιά φιλανθρώπων, συμπεριλαμβανομένου και εμένα. Και η αφοσίωσή του στην ανώνυμη προσφορά – και η έμφαση στην αντιμετώπιση των καθημερινών προβλημάτων- αντικατοπτρίζει τη δύναμη του χαρακτήρα του και της κοινωνικής συνείδησης. Όλοι ακολουθούμε το παράδειγμά του”.
Bill Gates – Συνιδρυτής της Microsoft, The Gates Foundation, The Giving Pledge: “Ο Τσακ έστρωσε ένα μονοπάτι για άλλους φιλάνθρωπους να ακολουθήσουν. Θυμάμαι που τον συνάντησα πριν ξεκινήσω το Giving Pledge. Μου είπε ότι πρέπει να ενθαρρύνουμε τους ανθρώπους να μην δίνουν μόνο το 50%, αλλά όσο το δυνατόν περισσότερα κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Κανείς δεν αποτελεί καλύτερο παράδειγμα από τον Τσακ. Πολλοί άνθρωποι μου μιλούν για το πώς τους ενέπνευσε. Είναι πραγματικά εκπληκτικό”.
Sandy Weill – Χρηματοοικονομικός σύμβουλος, πρώην πρόεδρος της Weill Cornell Medicine: “Ο Τσακ πήγε τη φιλανθρωπία σε μεγαλύτερα επίπεδα από οποιονδήποτε άλλον. Υπάρχουν πολλοί πλούσιοι άνθρωποι – πολύ λίγοι από αυτούς πετούν στην οικονομική θέση. Δεν ξόδεψε ποτέ τα χρήματα για τον εαυτό του και δώρισε τα πάντα. Πολλοί άνθρωποι καταλαβαίνουν τώρα τη σημασία της δωρεάς και τη σημασία της συμμετοχής στα πράγματα στα οποία δωρίζουν τα χρήματά τους. Δεν πετάω όμως στην οικονομική θέση!”
John Arnold – Πρώην Διευθυντής Hedge Fund, ιδρυτής της Arnold Ventures: “Ο Chuck πρωτοπόρησε στο μοντέλο όπου οι δωρεές τελειώνουν αργά στη ζωή, αντί να ξεκινούν τότε. Ήταν σε θέση να είναι πιο επιθετικός, να αναλάβει μεγαλύτερους κινδύνους και να απολαύσει έτσι περισσότερο τις δωρεές του. Υπάρχει μεγάλη δύναμη στο να δωρίζεις κατά τη διάρκεια της ζωής σου. Όσο μεγαλύτερη είναι η απόσταση μεταξύ του ατόμου που χρηματοδότησε τη φιλανθρωπία και του έργου, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος να γίνει γραφειοκρατική και θεσμική – αυτά αποτελούν τον θάνατο της φιλανθρωπίας. ”
Πηγή: Forbes.com