Οι φιλοσοφικές προεκτάσεις της Τεχνητής Νοημοσύνης βρέθηκαν στο επίκεντρο της εκδήλωσης του ΣΕΒ Κέντρου Αριστείας στη Δημιουργική Αριστεία, που πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 11 Δεκεμβρίου 2024, στις εγκαταστάσεις του Alba Graduate Business School στην Αθήνα, και είχε τίτλο «Φιλοσοφικές Διαστάσεις της Τεχνητής Νοημοσύνης: Παλαιά και Νέα Προβλήματα». Ομιλήτρια της εκδήλωσης ήταν η κα. Βάσω Κιντή, Καθηγήτρια Φιλοσοφίας της Επιστήμης και Αναλυτικής Φιλοσοφίας στο τμήμα Ιστορίας και Φιλοσοφίας της Επιστήμης (ΙΦΕ) του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου.
Η αντίδραση στις εξελίξεις που σχετίζονται με την τεχνητή νοημοσύνη χαρακτηρίζεται είτε από δέος για το εύρος των δυνατοτήτων της, είτε αυτών που είναι ήδη ορατές είτε αυτών που προβλέπονται, είτε από φόβο για τις πιθανές επιπτώσεις και τους άγνωστους κινδύνους που φέρνουν οι αλλαγές. Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης, η οποία αποτέλεσε μέρος της Σειράς Συζητήσεων «Ηγούμαστε Δημιουργικά», επισημάνθηκε ότι η φιλοσοφία μπορεί να αντιμετωπίσει αυτές τις ανησυχίες με περισσότερη ψυχραιμία, καθώς παρόμοια ζητήματα, όπως αυτά που θέτει σήμερα η τεχνητή νοημοσύνη, έχουν ήδη συζητηθεί στη φιλοσοφική γραμματεία στο παρελθόν.
Ανοίγοντας τη συζήτηση, η κα. Ντόρα Οικονόμου, Διευθύντρια του Τομέα Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού ΣΕΒ, δήλωσε: «Βρισκόμαστε στο επίκεντρο της τεχνητής νοημοσύνης, ενός πεδίου που μας προκαλεί ενθουσιασμό αλλά και ανησυχία. Πρόκειται για έναν καινούργιο κόσμο που ανατέλλει τα τελευταία χρόνια, και είμαστε εδώ για να τον διαχειριστούμε. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του ΣΕΒ, το 70% των επιχειρήσεων αναγνωρίζει ότι η τεχνητή νοημοσύνη αποτελεί το μέλλον, αλλά μόλις το 12% δηλώνει ότι έχει ήδη εντάξει κάποια μορφή της στις λειτουργίες του. Έχουμε, λοιπόν, πολύ δρόμο μπροστά μας, τόσο για να εκπαιδεύσουμε τα στελέχη μας όσο και για να χαράξουμε τη στρατηγική μας πορεία. Είμαι σίγουρη, λοιπόν, ότι μέσα από τη σημερινή παρουσίαση και τη συζήτηση θα κατανοήσουμε καλύτερα πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε πιο αποτελεσματικά τα ηθικά και πρακτικά ζητήματα που φέρνει στο προσκήνιο η ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης».
Στη συνέχεια, τον λόγο πήρε ο Δρ Κώστας Αξαρλόγλου, Πρύτανης του Alba Graduate Business School, ο οποίος ανέφερε: «Η τεχνητή νοημοσύνη είναι μία τεχνολογία γενικού σκοπού, που μαθαίνει, σκέφτεται, εξελίσσεται και, ενδεχομένως, αναπτύσσει τη δική της θέληση. Μας προκαλεί ερωτήματα για το εάν θα είναι συνεργάτης ή ανταγωνιστής. Μας οδηγεί σε βασικά φιλοσοφικά ερωτήματα, οντολογικής φύσης, Αυτή η τεχνολογία φέρνει περισσότερα ερωτήματα παρά απαντήσεις. Και αυτό είναι το ευχάριστο: να έχουμε ερωτήματα, γιατί μας οδηγούν στη σκέψη και στη μάθηση. Είμαι βέβαιος ότι θα αποκομίσουμε σημαντικά ερωτήματα και ίσως κάποιες απαντήσεις».
Ο κ. Νίκος Μυλωνόπουλος, Καθηγητής Ψηφιακού Επιχειρείν στο Alba Graduate Business School, The American College of Greece και Διευθυντής του Κέντρου Αριστείας ΣΕΒ στη Δημιουργική Ηγεσία, πρόσθεσε: «Το ερώτημα που θέλω να θέσω είναι το εξής: Τι δουλειά έχει μία συζήτηση περί φιλοσοφίας σε μία ομήγυρη που συνήθως μιλάει για επιχειρηματικότητα και οργάνωση; Ίσως σας έχει συμβεί, όπως και σε εμένα, να συζητάτε με φίλους και συναδέλφους για το πώς θα μπορούσαμε να διαχειριστούμε την καθημερινότητά μας χωρίς τα εργαλεία που έχουμε σήμερα. Αυτά τα εργαλεία έχουν γίνει βοηθοί, συνάδελφοι, δάσκαλοι και φίλοι, είναι μία διαρκής παρουσία που αναλαμβάνει πρόθυμα οποιονδήποτε ρόλο της ζητήσουμε. Λογικά, λοιπόν, όπως με όλες τις τεχνολογίες, την αφομοιώνουμε σχετικά γρήγορα στην προσωπική μας ζωή αλλά και στις επιχειρήσεις και τους οργανισμούς. Με πολύ μεγάλη ευκολία και συνήθως, χωρίς να στοχαζόμαστε για τη σχέση μας με την τεχνολογία – και ειδικά με την τεχνητή νοημοσύνη. Ένα παράδειγμα: Πώς ορίζεται η ηγεσία όταν οι υπάλληλοι δεν είναι άνθρωποι αλλά ρομπότ; Ακολουθούμε και δεν αναρωτιόμαστε, τις περισσότερες φορές, αν υπάρχουν άλλες δυνατότητες, άλλες αφηγήσεις, άλλες αλυσίδες ή αν υπάρχει μία πραγματικότητα που δεν βλέπουμε. Έτσι, όπως και με όλες τις τεχνολογίες, την αφομοιώνουμε σχετικά γρήγορα, αλλά σπάνια στοχαζόμαστε για τη σχέση μας μαζί της».
Στη συνέχεια, η ομιλήτρια της εκδήλωσης κα. Βάσω Κιντή, η οποία είναι Καθηγήτρια Φιλοσοφίας της Επιστήμης και Αναλυτικής Φιλοσοφίας, στο τμήμα Ιστορίας και Φιλοσοφίας της Επιστήμης στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, αναφέρθηκε σε κάποια ιστορικά στοιχεία για να δείξει ότι αυτά τα προβλήματα που συνδέονται με την τεχνητή νοημοσύνη δεν είναι καινούρια, ενώ παρουσίασε τα συνήθη φιλοσοφικά προβλήματα που συζητούνται γύρω από αυτή, δηλαδή θέματα όπως η ηθική, η αυτενέργεια, και η πρωτοτυπία. Ακόμη, επικεντρώθηκε σε όλα όσα θεωρεί πιο προκλητικά και δύσκολα, όπως η ικανότητα ή μη των Μεγάλων Γλωσσικών Μοντέλων (LLM) να κατανοούν τη γλώσσα που χρησιμοποιούν και να παράγουν πρωτότυπα έργα. Η κα. Βάσω Κιντή πρόσθεσε: «Ποια είναι λοιπόν τα θέματα που είναι σχετικά με την τεχνητή νοημοσύνη και που απασχολούν λιγότερο σήμερα; Αν είναι έξυπνα τα μεγάλα γλωσσικά μοντέλα, αν καταλαβαίνουν τη γλώσσα που χρησιμοποιούν, αν σκέφτονται, αν έχουν αυτενέργεια και αν μπορούν να παράγουν πρωτότυπα έργα. Όμως, υπάρχουν κι άλλα θέματα. Η απάντηση που θέλω να δώσω σε όλα τα παραπάνω είναι «όχι». Αυτό δεν σημαίνει ότι αν πούμε «όχι», δεν πρέπει να αξιοποιήσουμε, να χρησιμοποιήσουμε ή να αναπτύξουμε περαιτέρω αυτά τα μοντέλα. Απλώς πρέπει να γνωρίζουμε τι ακριβώς είναι. Είναι έξυπνα τα μοντέλα αυτά; Καταλαβαίνουν τη γλώσσα που χρησιμοποιούν; Για να απαντήσουμε αυτό το ερώτημα, πώς ορίζουμε την ευφυΐα; Τι μπορούν να κάνουν οι άνθρωποι; Μπορούν να κάνουν συλλογισμούς, να επιτυγχάνουν στόχους, να ανταποκρίνονται σε αισθητηριακά ερεθίσματα, να αποδεικνύουν θεωρήματα, να παίζουν παιχνίδια, να δημιουργούν τέχνη». Έκλεισε λέγοντας πως η φιλοσοφία, πάντοτε κατά κυριολεξία είναι εκτός τόπου και χρόνου, με την έννοια ότι επιζητεί οι φιλοσοφικές προτάσεις να έχουν διαχρονική και καθολική ισχύ, καταφέρνει εν τούτοις, να κάνει αυτές τις φιλοσοφικές ιδέες χρήσιμες σε κάθε εποχή όπως τώρα που μας βοηθάει να βάλουμε σε τάξη τους προβληματισμούς μας για το παρόν και το μέλλον της τεχνητής νοημοσύνης.
Λίγο πριν ολοκληρωθεί η εκδήλωση, η κα. Βάσω Κιντή και ο κ. Νίκος Μυλωνόπουλος συζήτησαν επίκαιρα ερωτήματα που έθεσε το κοινό. Μεταξύ άλλων, οι ομιλητές αναφέρθηκαν στο γεγονός ότι η τεχνητή νοημοσύνη αποτελεί ένα εργαλείο και λειτουργεί στατιστικά, έχοντας καταφέρει να διαχειρίζεται τεράστιους όγκους δεδομένων, κάτι το οποίο δεν μπορούσαμε να φανταστούμε στο παρελθόν. Πρόκειται για μία μεγάλη επανάσταση, όμως παραμένουν ακόμη ανοιχτά σημαντικά ζητήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν.
Όσες και όσοι επιθυμούν να παρακολουθήσουν την εκδήλωση, μπορούν να ανατρέξουν εδώ.