Ως ο πιο κρίσιμος παράγοντας για να προχωρήσει ο ψηφιακός μετασχηματισμός στη δικαιοσύνη αναδείχθηκε ο ρόλος των ανθρώπων που απαρτίζουν τον κλάδο (δικαστές, δικηγόροι και δικαστικοί υπάλληλοι), κατά την εσπερίδα με τίτλο «Δικαιοσύνη και Ψηφιακός Μετασχηματισμός – Πού βρίσκεται η Ελλάδα;» που διοργάνωσε το ΔΙΚΤΥΟ για τη Μεταρρύθμιση στην Ελλάδα & την Ευρώπη με την υποστήριξη του Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών.
Στην Εκδήλωση συμμετείχαν 300 άτομα ενώ παρακολούθησαν πάνω από 1000 άτομα Διαδικτυακά!
Ο Υπουργός Δικαιοσύνης Γιώργος Φλωρίδης αναφέρθηκε στην ψηφιακή μετάβαση της Δικαιοσύνης επισημαίνοντας την ανάγκη προσαρμογής Δικαστών και Δικαστηρίων στα νέα σύγχρονα τεχνολογικά δεδομένα μέσα από τα εμβληματικά έργα του ΟΣΔΔΥ-ΠΠ και ΟΣΔΔΥ-ΔΔ. Παράλληλα, τόνισε ότι σημαντικό ρόλο σε αυτή την προσαρμογή παίζει ο ανθρώπινος παράγοντας όλων των συντελεστών της Δικαιοσύνης. Υπουργείο, Δικαστές, Δικηγόροι, Δικαστικοί Υπάλληλοι, πρέπει να συντονίσουν τις ενέργειες τους, ώστε οι τεχνολογικές δυνατότητες, που προκύπτουν μέσα και από την οικονομική βοήθεια του Ταμείου Ανάκαμψης να προωθηθούν και να εξελιχθούν με ταχύτερους ρυθμούς. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο κ. Φλωρίδης «ο φόβος του άγνωστου» και «η αδράνεια του δεν γίνεται» είναι αυτό που κυρίως καθυστερεί την ψηφιακή μετάβαση, που γιγαντώνει και μεγεθύνει τα προβλήματα, και γι’ αυτό πρέπει συστηματικά να αντιμετωπιστεί κυρίως με την αυτοκριτική και λιγότερο με την κριτική μετάθεσης των προβλημάτων. Στη συνέχεια μιλώντας για τη σχεδιαζόμενη μεγάλη μεταρρύθμιση του νέου Δικαστικού Χάρτη της χώρας με επίκεντρο την ενοποίηση των Δικαστών του πρώτου βαθμού – Ειρηνοδικών και Πρωτοδικών – τόνισε τον εξίσου σημαντικό ρόλο σ’ αυτή της ψηφιακής μετάβασης. Ο κ. Φλωρίδης έκλεισε την παρέμβαση του τονίζοντας τον μονόδρομο των μεταρρυθμίσεων στο χώρο της Δικαιοσύνης λέγοντας χαρακτηριστική τη φράση «είναι ανάγκη να τις κάνουμε και θα τις κάνουμε».
Ο Υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Δημήτρης Παπαστεργίου, τόνισε τη σημασία της ψηφιοποίησης του τομέα της Δικαιοσύνης, προκειμένου να βελτιωθεί η ταχύτητα της απονομής της, γεγονός που συμβάλλει καθοριστικά στην εύρυθμη λειτουργία του κράτους, στην ενδυνάμωση της εμπιστοσύνης των πολιτών και στην αναπτυξιακή δυναμική της χώρας ευρύτερα. Υπογράμμισε, μάλιστα, ότι είναι πολύ σημαντικό το momentum γι’ αυτή τη μεταρρύθμιση, καθώς υπάρχουν τόσο πόροι από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, όσο και η τεχνογνωσία. Ιδιαίτερη αναφορά έκανε στις νέες δυνατότητες που μπορεί να προσφέρει η αξιοποίηση εφαρμογών Τεχνητής Νοημοσύνης, ειδικά ως προς την επιτάχυνση των διαδικασιών, την ψηφιοποίηση των αρχείων της δικαιοσύνης, αλλά και την αξιοποίηση του τεράστιου όγκου των δεδομένων στον τομέα αυτό.
Η Άννα Διαμαντοπούλου, αναφέρθηκε στους τέσσερις άξονες της Μεταρρύθμισης στον χώρο της Δικαιοσύνης δηλαδή τον θεσμικό, τον τεχνολογικό – ΤΝ, την ενδυνάμωση του ανθρώπινου δυναμικού και τις υποδομές.
Η Πρόεδρος του ΔΙΚΤΥΟΥ, σημείωσε ότι, ακόμα και εκεί που υπάρχει νομοθεσία για την εισαγωγή ψηφιακών αλλαγών αυτή δεν εφαρμόζεται και αυτό είναι εις βάρος του πολίτη, της οικονομίας και της χώρας.. Εκτίμησε πολύ μεγάλη την πρόκληση για τα δύο υπουργεία και πρότεινε την δημιουργία και λειτουργία ενός παρατηρητηρίου, (όπως είχε κάνει στο παρελθόν το ΔΙΚΤΥΟ) για την παρακολούθηση της εφαρμογής και των νέων ψηφιακών εργαλείων στον χώρο της δικαιοσύνης.
Από την πλευρά του, ο Εφέτης, Δ.Δ. Πρόεδρος Τριμελούς Συμβουλίου Διεύθυνσης Διοικητικού Πρωτοδικείου Πειραιά, Δήμος Χρυσός, περιέγραψε την εμπειρία ενός δικαστή, λέγοντας ότι «είναι καιρός να αφήσουμε τη σφεντόνα και να μπούμε με πιο σοβαρά όπλα στη μάχη του δικαίου». Αφού αναφέρθηκε στα παραδείγματα άλλων χωρών, όπως η Εσθονία, η Κίνα και η Αυστρία που πλέον χρησιμοποιούν ακόμη και την τεχνητή νοημοσύνη, επεσήμανε πόσο πίσω έχει μείνει η Ελλάδα, καθώς ούτε τα δικόγραφα δεν μπορούν να μεταβιβαστούν ψηφιακά στους δικαστές. «Τα δικαστήρια με τον τρόπο που λειτουργούν παρεμποδίζουν την απονομή δικαιοσύνης γιατί υψώνουν τείχη ανάμεσα στους συντελεστές της δίκης αφού κανένας δεν μπορεί να επικοινωνήσει με τον άλλον ψηφιακά», κατέληξε, λέγοντας ότι η χώρα μας είναι μονίμως στις τελευταίες θέσεις της ψηφιοποίησης των συστημάτων παγκοσμίως.
Το δεύτερο πάνελ της Εσπερίδας αφορούσε «Την Ελλάδα σήμερα» και συντονιστή τον νομικό σύμβουλο – μέλος του ΔΙΚΤΥΟΥ, Ανδρέα Παπακωνσταντίνου.
Η καθηγήτρια και πρώην Υπηρεσιακή Υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Ελένη Λουρή, αναφέρθηκε στη σημασία ενός αποτελεσματικού δικαστικού συστήματος για τη δημιουργία ελκυστικού επιχειρηματικού περιβάλλοντος, σημειώνοντας ότι 9 στις 10 πολυεθνικές εταιρείες αξιολογούν το δικαστικό σύστημα μιας χώρας όταν επιλέγουν πού θα επενδύσουν.
Ο Μιχάλης Πικραμένος, Αντιπρόεδρος του ΣτΕ, μίλησε για τον ψηφιακό μετασχηματισμό της δικαιοσύνης ότι δεν αρκεί το κανονιστικό πλαίσιο και η παροχή υλικοτεχνικών υποδομών από την Πολιτεία αλλά απαιτείται η εφαρμογή του κανόνων δικαίου και η αξιοποίηση των υποδομών από το ανθρώπινο δυναμικό, δηλαδή από δικαστές, δικαστικούς υπαλλήλους και δικηγόρους.
Κάθε μια από τις παραπάνω κατηγορίες ανθρώπινου δυναμικού έχει αυτοτελή ευθύνη για την αποτελεσματική απονομή της δικαιοσύνης, οφείλει να κάνει την αυτοκριτική της για αδράνειες, παραλείψεις, ανεπάρκειες και να μην εγκλωβίζεται στη λογική της μετάθεσης των ευθυνών στους άλλους ενώ η Αρεοπαγίτης και Πρόεδρος ΟΣΔΔΥ, Μαρία Σιμιτσή – Βετούλα, παρουσίασε αναλυτικά όλα τα στάδια της ψηφιοποίησης υπηρεσιών και διαδικασιών με ορίζοντα τον Ιανουάριο του 2026 όπως αυτά περιλαμβάνονται στη Βίβλο για τον Ψηφιακό Μετασχηματισμό και επεσήμανε την ανάγκη ενσωμάτωσης της Πληροφορικής στην Εθνική Σχολή Δικαστικών Λειτουργών και ο Διευθύνων Σύμβουλος της Κοινωνίας της Πληροφορίας, Σταύρος Ασθενίδης αναφέρθηκε στην πορεία εξέλιξης των έργων που υλοποιεί η εταιρεία για τον ψηφιακό μετασχηματισμό της δικαιοσύνης (E Justice), επεσήμανε την ανάγκη βελτιστοποίησης των διαδικασιών που αφορούν στην απόδοση της δικαιοσύνης ώστε τα εργαλεία ψηφιακού μετασχηματισμού που ήδη υλοποιούνται, να μπορούν πράγματι να αξιοποιηθούν ουσιαστικά από τους λειτουργούς της Δικαιοσύνης. Επιπλέον τόνισε την ανάγκη για την ενίσχυση των κινήτρων στην εκπαίδευση των λειτουργών στα ψηφιακά εργαλεία της Δικαιοσύνης, ώστε αυτά πραγματικά να αποτελούν σημαντικό κεφάλαιο στις δεξιότητες τους. Τέλος σημείωσε την ανάγκη για την συνεχή υποστήριξη και συντήρηση των ψηφιακών συστημάτων και εργαλείων από το Ελληνικό Δημόσιο. Όπως είπε « οι ανάγκες αυτές πρέπει να αποτελούν οργανικό κομμάτι του Δημοσίου και να υποστηρίζονται διαρκώς με τις αναγκαίες λειτουργικές δαπάνες, ώστε τα έργα που παραδίδει η Κοινωνία της Πληροφορίας υπό την καθοδήγηση του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, να συνεχίζουν να αποδίδουν για πολλά χρόνια».”
Ο Γιώργος Τράπαλης παρουσίασε διαδικτυακή έρευνα, σύμφωνα με την οποία, η δυσαρέσκεια του κόσμου από την ταχύτητα απονομής της δικαιοσύνης φθάνει το 97%, ενώ οι άνθρωποι του νομικού κλάδου τάσσονται σε ποσοστό άνω του 70% υπέρ της χρήσης υπογραφής και δικογραφιών σε ψηφιακή μορφή.
Απαραίτητη η προσοχή κατά την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων στον τομέα της δικαιοσύνης, τόνισε η βουλευτής και τομεάρχης Δικαιοσύνης του ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΑΛ, Μιλένα Αποστολάκη, καθώς η ψηφιοποίηση του δικαίου απαιτεί ιδιαίτερους κανόνες. Επεσήμανε καθυστερήσεις στις διαδικασίες, σημειώνοντας ότι οι εξελίξεις στην τεχνητή νοημοσύνη μπορούν υπό προϋποθέσεις να αποτελέσουν πηγή λύσεων, αρκεί να τεθούν με σαφήνεια όλες οι παράμετροι υπό τις οποίες θα λειτουργήσει ένα τέτοιο εργαλείο.
Τέλος, ο Πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών, Δημήτρης Βερβεσός κατέθεσε στοιχεία που αφορούν και στη λειτουργία των δικαστηρίων αλλά και των δικηγορικών συλλόγων και ζήτησε να λειτουργήσει εξ ολοκλήρου ηλεκτρονικό σύστημα διακίνησης εγγράφων, όπου όλοι θα έχουν πρόσβαση, θα υπογράφουν και θα διακινούν υλικό με ηλεκτρονικά μέσα.
Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους η Πρόεδρος του Αρείου Πάγου, Ιωάννα Κλάπα-Χριστοδουλέα, η Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, Γεωργία Αδειλίνη, η Πρόεδρος του Συμβουλίου Επικρατείας, Ευαγγελία Νίκα, η Πρόεδρος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, Σωτηρία Ντούνη, ο Πρόεδρος της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (ΑΠΔΠΧ) Κώστας Μενουδάκος , ο Γενικός Εισαγγελέας του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, Αθανάσιος Ράντος και ο πρ. υπουργός Δικαιοσύνης Σταύρος Κοντονής .