Με επιτυχία ολοκληρώθηκε το 1ο session του TEDxPatras 2022 στο κατάμεστο Συνεδριακό και Πολιτιστικό Κέντρο Πανεπιστημίου Πατρών.
Καλωσορίζοντας εξίσου τους νέους Tedxsters αλλά και τους “παλιούς γνώριμους” που ανυπόμονα περίμεναν την ανανέωση του ραντεβού από το “μακρινό” 2019 και την τελευταία διοργάνωση, ο παρουσιαστής του TEDxPatras 2022, Γιάννης Σαρακατσάνης, άνοιξε τον πρώτο γύρο ομιλιών γύρω από τη θεματική της “Μεταμόρφωσης”. Εκφράζοντας τον ενθουσιασμό του για την τόλμη με την οποία θα επιχειρήσουμε να συνταξιδέψουμε στην άγνωστη επικράτεια αυτής της αρχετυπικής έννοιας, ο Γιάννης Σαρακατσάνης έδωσε το εναρκτήριο λάκτισμα… χορεύοντας και τραγουδώντας με το κοινό. Θα μπορούσατε να σκεφτείτε ιδανικότερη εισαγωγή στην μοναδική εμπειρία που ξεκίνησε αμέσως μετά;
“Εύχεστε διαρκώς να ήσασταν πιο μπροστά- σε όποια κούρσα κι αν τρέχετε; Με περισσότερες αποταμιεύσεις, σε υψηλότερες θέσεις; Εύχεστε να κερδίζατε πάντα και στα χαρτιά και στην αγάπη; Επαναλαμβάνετε στον εαυτό σας καθημερινά πως “‘ένα ξεκάθαρο όραμα είναι το πρώτο βήμα για κάθε επίτευγμα!”; Με αυτές τις ερωτήσεις απευθύνθηκε στο κοινό του TEDx Patras 2022 η πρώτη ομιλήτρια του πρώτου μέρους, Κατερίνα Κωστούλα.
Η Διευθύνουσα Σύμβουλος Επαγγελματικής καθοδήγησης (Executive coach) και ιδρύτρια της εταιρείας “The Leaderpath” μίλησε για το πώς ζούμε σε ένα περιβάλλον που μας στερεί τη δυνατότητα να απολαμβάνουμε πλήρως τη στιγμή, οδηγώντας μας στην απογοήτευση κάθε φορά που μια εμπειρία που προσμένουμε να ζήσουμε δε μας βρίσκει πλήρως παρόντες. Αυτό που πραγματικά λείπει από την εξίσωση, υποστήριξε η καταξιωμένη εκπαιδεύτρια επαγγελματικής καθοδήγησης, δεν είναι τα χρήματα. Αυτό που μας λείπει, δεν είναι άλλο από την αυτοεκτίμηση: συχνά αισθανόμαστε καλά μόνο όταν πετύχουμε κάτι με κόπους και βάσανα, μόνο όταν κατακτήσουμε την κορυφή. Κι όμως, σκεφτείτε: όταν ήμασταν μωρά δεν κάναμε τίποτα για να αξίζουμε την αγάπη. Μεγαλώνοντας, η κοινωνία σπεύδει να μας διδάξει ότι η αξία μας δεν είναι σε καμία περίπτωση αυτονόητη: αντίθετα, είναι διαρκώς αμφισβητούμενη και εμείς οφείλουμε να την αποδεικνύουμε. Κάθε μέρα. Ξανά και ξανά. Η κοινωνία μας διδάσκει ότι η αξία μας είναι εξαρτημένη, και πέφτοντας σε μια παγίδα σαν κι αυτή, καταλήγουμε σε ένα αέναο κυνήγι στόχων. Ένα κυνήγι που μας αφήνει τόσο λαχανιασμένους, ώστε το να σταματήσουμε και να σκεφτούμε τι είναι πραγματικά σημαντικό για εμάς καταλήγει αδύνατο.
Αναλύοντας όλα όσα πάνε στραβά όταν κυνηγάμε στόχους με γνώμονα τον εγωισμό, η Κατερίνα Κωστούλα ζωγράφισε μια ολοζώντανη αντίθεση ανάμεσα στο ποιοι- και πώς- είμαστε όταν επιδιώκουμε κάτι αναζητώντας την επικύρωση και όταν το κάνουμε από έναν τόπο χαράς. “Η μεταμόρφωση έρχεται όταν αποφασίσουμε πώς θέλουμε να αισθανόμαστε. Το μεγαλύτερο εμπόδιο δεν είναι οι εξωτερικές συνθήκες, αλλά η καταναγκαστική σκέψη και οι περιοριστικές πεποιθήσεις. Πίσω από το συναισθηματικό οδοστρωτήρα υπάρχει ο ασφαλής χώρος της ειρήνης. Από αυτόν τον τόπο ειρήνης και ευεξίας, ακούστε την εσωτερική σας σοφία. Βάλτε στόχους, ακόμα και αν δεν το μάθει κανείς, κάντε το για τον εαυτό σας. Ας πάψουμε να χρειαζόμαστε στόχους για να νιώσουμε άξιοι. Η αξία μας είναι άνευ όρων!”.
Και από την μεταμόρφωση εντός, προχωράμε στο ανθρώπινο περιβάλλον, στο γύρω. Η μεταμόρφωση στην αρχιτεκτονική μοιάζει μάλλον απλή υπόθεση. “Εσείς οι αρχιτέκτονες μπορείτε να πάρετε ένα κτίριο και να το μεταμορφώσετε, σωστά; Να το ανακαινίσετε”. Με τη φαινομενικά απλοϊκή αυτή δήλωση εκκίνησε το δικό του κομμάτι διερεύνησης της “Μεταμόρφωσης” ο διακεκριμένος αρχιτέκτονας Δημήτριος Γουρδούκης. Ο χώρος, προσωπικός και δημόσιος, οριοθετείται και μεταλλάσσεται, παραμένοντας σε μια αέναη κατάσταση μεταμόρφωσης. Και τι γίνεται με όσα συμβαίνουν εντός του χώρου;
Ραγδαία έκρηξη των ανισοτήτων. Έλλειμμα δημοκρατίας. Αδυναμία κοινωνικοποίησης και δημιουργίας συνεργατικών σχηματισμών. Έλλειψη ευκαιριών και επιδείνωση της αίσθησης αδιεξόδου για τους νέους. Πολιτική και κοινωνική απάθεια. Μπορεί η αρχιτεκτονική να επιλύσει αυτά τα προβλήματα; Ασφαλώς και όχι. Πώς μπορεί όμως να συμβάλλει στη μεταμόρφωση, όταν έρχεται και η ίδια, ως τέχνη και επιστήμη ταγμένη στο να δημιουργεί δυνατότητες, αντιμέτωπη με τις συνέπειές των φαινομένων που προαναφέρθηκαν; Η αντανάκλαση των παραπάνω στον αστικό ιστό, εκφράζεται ως έλλειψη δημόσιου χώρου. Κινούμενος μέσα στον λαβύρινθο των παραπάνω προβληματισμών με τον μίτο της Μεταμόρφωσης ανά χείρας, ο Δημήτριος Γουρδούκης κινήθηκε στο μεταίχμιο ιδιωτικού και δημόσιου χώρου. Διότι, όπως τόνισε, η κίνηση- συμβολική και ουσιαστική- από τον πρώτο στον δεύτερο, είναι το κλειδί για την κατανόηση μιας τρίτης έννοιας: αυτής του κοινού χώρου. Του χώρου στον οποίο συναντιόμαστε, αλληλοεπιδρούμε και μεταμορφωνόμαστε από κοινού.
Στην εισαγωγή αυτού του όρου, η λυπηρή διαπίστωση της τραγικής έλλειψης ανοιχτών χώρων στην Ελλάδα συναντά την ελπίδα που μπορεί να γεννήσει μια γόνιμη, δυναμική αρχιτεκτονική παρέμβαση που θα δημιουργήσει κοινούς χώρους που θα αναπτύσσονται με μότο το Δεν πετάμε τίποτα. Επαναχρησιμοποιούμε και μετασχηματίζουμε σε κάτι νέο. “Σχεδιάζουμε χώρους και τους δίνουμε μορφή” κατέληξε ο Δημήτρης Γουρδούκης, “το θέμα όμως είναι περισσότερο πώς οι άνθρωποι θα τους κάνουν να λειτουργήσουν από εκεί και πέρα. Γιατί είναι οι άνθρωποι που καταλαμβάνουν τον χώρο, τον κάνουν δικό τους και τον αλλάζουν συνεχώς”.
Κάποιοι άνθρωποι καταλαμβάνουν χώρο πέρα από την υλική πραγματικότητα. Καταλαμβάνουν χώρο στον συλλογικό νου, ακόμα και αν δεν είναι πραγματικά πρόσωπα, αλλά επινοημένοι χαρακτήρες. Έναν τέτοιο χαρακτήρα χρησιμοποίησε ο “πολυμήχανος” κοινωνικός ψυχολόγος, κωμικός συγγραφέας, επιχειρηματίας και συνιδρυτής της εταιρείας τεχνολογικού μάρκετινγκ Persado Guy Krief για να ξεδιπλώσει τη δική του προσέγγιση στην έννοια “Μεταμόρφωση”. “Rocky Balboa: Σε όλες τις δημοφιλείς ταινίες με πρωταγωνιστή τον Sylvester Stallone, ξεκινάμε με τον ήρωα να ζει ανυποψίαστος τη ζωή του ώσπου, σε ανύποπτο χρόνο, έρχεται αντιμέτωπος με μια μεγάλη μάχη, για την οποία δεν είναι έτοιμος”. Τι αγαπάμε λοιπόν, σε αυτή τη σεναριακή συνθήκη; Σε κάποιο σημείο, γινόμαστε μάρτυρες μιας μεταμόρφωσης. Από μαχητής, ο Rocky γίνεται νικητής. Η διαδικασία αυτής της μεταμόρφωσης, στο σινεμά, κρατάει μερικά εντυπωσιακά λεπτά. Στην πραγματική ζωή, τα πράγματα είναι αρκετά διαφορετικά. Η διαδικασία είναι συχνά αργή, άχαρη, επίπονη, αλλά μας ανταποδίδει το κουράγιο που καταθέτουμε σε νέες δεξιότητες, ταλέντα και δεξιοτεχνία. Η προπόνηση είναι επαναλαμβανόμενη, απαιτεί πειθαρχία και είναι αργή- ίσως και βαρετή.
Από τον Rocky και τα ανδραγαθήματά του, ο ομιλητής πέρασε σε πιο καθημερινά ανδραγαθήματα- που, ωστόσο, δεν είναι λιγότερο αξιόλογα: “Το πρωινό ξύπνημα! Είναι απαίσιο να σηκώνεσαι από την άνετη και βολική φωλιά σου μέσα στο κρύο. Είναι μια δύσκολη απόφαση, μια μικρή καθημερινή θυσία”. Για να συμβεί η μεταμόρφωση, πρέπει να κάνουμε συνεχώς μικρές θυσίες: θυσίες ευκολότερες, που δίνουν άμεση ανταμοιβή, και θυσίες πιο δύσκολες, που αποδεικνύονται ευεργετικές μακροπρόθεσμα. Μια βίαιη μεταμόρφωση είναι επίπονη, το ίδιο όμως και μια εξαιρετικά αργή: εκεί δεν μας δίνεται τίποτα αμέσως, δεν είναι εμφανής η πρόοδος.
“Όλοι έχουμε κρυφές δυνάμεις! Μένει να αποδεχθούμε πως, ακολουθώντας τους στόχους που θα μας οδηγήσουν σε διαδικασίες μετασχηματισμού, πρέπει να υπομείνουμε. Πρέπει να υποστούμε” είπε κλείνοντας την ομιλία του ο Guy.
Λίγο πριν η σκυτάλη δοθεί στην τέταρτη ομιλήτρια, Olivia Gambelin, το κοινό του TEDx Patras 2022 “ταξίδεψε” μέχρι τη Χαβάη, για να συναντήσει τον προηγούμενο παρουσιαστή της διοργάνωσης, Θοδωρή Αναγνωστόπουλο, και να ενημερωθεί για όσα σημαντικά συμπεριλαμβάνει η αποστολή του εξερευνητικού, ωκεανογραφικού πλοίου “Nautilus” του National Geographic.
“Τι είναι ο άνθρωπος; Είναι το σώμα ή το μυαλό του; Ή μήπως είναι κάτι πέρα απ’ αυτό;” H Olivia Gambelin, ηθικολόγος τεχνητής νοημοσύνης, μίλησε από το βήμα του TEDx Patras 2022 για τον άνθρωπο ως ηθικό ον, με αξίες που διέπουν την προσωπική του οπτική- και φυσικά το πώς ζει τη ζωή του, βασισμένος στις αξίες αυτές. Η ιδρύτρια και διευθύνων σύμβουλος του ethical intelligence προσέγγισε την έννοια της Μεταμόρφωσης με όχημά της την τεχνητή νοημοσύνη. Εξάλλου, όπως τόνισε, η ρομποτική δεν είναι παρά ένας αντικατοπτρισμός του πως αντιδρά το ανθρώπινο σώμα στον κόσμο γύρω μας. Μπορεί, άραγε αυτός ο τεχνολογικός “υπαρξιακός καθρέφτης” να μας βοηθήσει να ορίσουμε με ασφάλεια το τι είναι μια “καλή ζωή”; Ή να κατανοήσουμε πώς φτάνεις να ζεις μια τέτοια;
Ακόμη κι αν όλοι έχουμε διαφορετικές αντιλήψεις για τη ζωή, μπορούμε ομόφωνα να παραδεχτούμε, πως μια καλή ζωή, είναι μια ζωή σε αρμονία με τον εαυτό, όπου οι στόχοι μας έχουν εκπληρωθεί. Στην πράξη όμως, δεν είναι όλα τόσο ρόδινα. Στην εξίσωση όσων μας ορίζουν και όσων ορίζουν τους στόχους που θέτουμε, προστίθεται η ηθική. Η ηθική: συνέπεια και προϋπόθεση για το δώρο της ελεύθερης απόφασης που μας έχει δοθεί, εργαλείο απαραίτητο για κάθε ουσιαστική μεταμόρφωση. Στο προσωπικό ταξίδι, οι πράξεις οφείλουν να είναι ευθυγραμμισμένες με τις αξίες, και η πυξίδα που θα προσανατολίζει, να είναι η ηθική. Συνοδοιπόρο σε αυτό το ταξίδι μεταμόρφωσης, χρειαζόμαστε μια τεχνολογία πολύ καλύτερη από την υπάρχουσα: να μην εκμεταλλεύεται την ανθρώπινη μας φύση, αλλά να την αγκαλιάζει και να την παροτρύνει. Να μας θυμίζει πόσο αξίζει να έχουμε αξίες, να ακουμπάμε κάθε σκοπό μας σ’ αυτές. “Κι αν σήμερα η πραγματικότητα μοιάζει να παραμορφώνει την ηθική, αν η τεχνολογία αποδεικνύεται συχνά υπεύθυνη για την έκφραση ακραίων θέσεων και ανισοτήτων, θυμηθείτε: η τεχνολογία μας είναι ο καθρέφτης της ανθρωπότητας μας! Ας φέρουμε πίσω την ηθική, και η μεταμόρφωση θα έρθει” τόνισε η Olivia Gambelin, κλείνοντας μια ομιλία που μας αφύπνισε και προβλημάτισε βαθιά.
Και κάπως έτσι, το πρώτο μέρος της εμπειρίας του TEDx Patras 2022 έφτασε στο τέλος του. Ώρα για διάλειμμα με πολύχρωμα workshops, experiences γεμάτα εκπλήξεις και ανταλλαγή σκέψεων και απόψεων γύρω από τους σταθμούς… ανατροφοδότησης με καφέ και σνακ. Τι μεταμορφώσεις να κρύβει άραγε η συνέχεια;
