Την ώρα που οι νησιώτες στη Σαμοθράκη και στα Κύθηρα αλλά και σε δεκάδες άλλα νησιά στο Αιγαίο «ανάβουν κεριά μην τους βρει καμιά αναποδιά» και φέτος και μείνουν πάλι χωρίς καράβι, ακτοπλοϊκές εταιρείες δίνουν αγώνα για να βάλουν ακόμα περισσότερα πλοία ή δρομολόγια στα φιλέτα των Κυκλάδων και της Κρήτης.
Νησιά δηλαδή που όχι μόνον εξυπηρετούνται ήδη από πλήθος πλοίων αλλά συχνά αντιμετωπίζουν και σοβαρά προβλήματα από τον μεγάλο αριθμό των πλοίων και των επισκεπτών: είτε λόγω ανεπαρκών, παρωχημένων ή κατεστραμμένων λιμενικών υποδομών, όπως στη Σαντορίνη και στη Νάξο είτε λόγω του υπερτουρισμού.
Υπερτουρισμός
Τρανό παράδειγμα και μάλιστα σε πανευρωπαϊκό επίπεδο η Σαντορίνη, που έχει γίνει αντικείμενο σχετικής έκθεσης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και τώρα μελέτη της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης προτείνει ακόμα και την επιβολή εισιτηρίου σε όσους θέλουν να επισκεφθούν τον νησί. Το ζήτημα που έχει ανακύψει τώρα σχετίζεται με τους ημερήσιους επισκέπτες που μεταφέρουν ταχύπλοα κυρίως από το Ηράκλειο Κρήτης όπου ήδη χρησιμοποιούν ως βάση τους τουλάχιστον δύο πολύ μεγάλα ταχύπλοα που μεταφέρουν χιλιάδες τουρίστες για ημερήσιες επισκέψεις στη Μύκονο και στη Σαντορίνη.
Τώρα κάποιες ακτοπλοϊκές εταιρείες, που ήδη έχουν παρουσία στις γραμμές αυτές, πιέζουν, εκπρόθεσμα σύμφωνα με ερμηνείες της αγοράς, για την έγκριση νέων δρομολογήσεων ή τροποποίηση υπαρχόντων δρομολογίων ή πλοίων, προκειμένου να αυξήσουν ή να εκμεταλλευθούν καλύτερα την παρουσία τους στα «φιλέτα» αυτά. Δεν είναι η πρώτη χρόνια που γίνεται αυτό. Το πρόβλημα, όμως, που προκαλεί παγίως αντιδράσεις άλλων ακτοπλόων, είναι πως σύμφωνα με τη νομοθεσία αλλά και τους κανόνες, καταστατικούς και εθιμικούς, που έχει το αρμόδιο γνωμοδοτικό όργανο, το Συμβούλιο Ακτοπλοϊκών Συγκοινωνιών (ΣΑΣ), δεν επιτρέπεται η δρομολόγηση νέων πλοίων σε μια σεζόν αν δεν έχει δηλωθεί κάτι τέτοιο εμπρόθεσμα, παρά μόνον εάν υπάρχουν «έκτακτες ή επείγουσες συγκοινωνιακές ανάγκες, οι οποίες δεν μπορεί να εξυπηρετηθούν εγκαίρως από τα ήδη δρομολογημένα πλοία» (ν. 2932/01 αρ. 7).
Σε μια τέτοια περίπτωση, που δεν μπορεί κανείς να ισχυριστεί με πειστικότητα πως συμβαίνει στην Κρήτη ή στα μεγάλα νησιά των Κυκλάδων ή στην Αττική μπορεί να επιτραπεί με απόφαση υπουργού. Επίσης, τροποποιήσεις δρομολογίων επιτρέπονται, πάλι με απόφαση του υπουργού εάν είναι εκπρόθεσμες αλλά με βάση τις αρχές του ΣΑΣ, δηλαδή σε ωράριο που δεν συμπίπτει με άλλο πλοίο (μία ώρα πριν ή μισή ώρα μετά). Ακόμα ο νόμος ορίζει πως πριν καλυφθούν οι «έκτακτες ή επείγουσες συγκοινωνιακές ανάγκες» από τρίτες εταιρείες, πρέπει αυτές να μην «μπορεί να εξυπηρετηθούν εγκαίρως από τα ήδη δρομολογημένα πλοία». Κάτι που επίσης δεν συμβαίνει στα προτεινόμενα δρομολόγια εξηγούν πηγές των άλλων εταιρειών.
Ομως ο νόμος και οι κανόνες του ΣΑΣ έχουν γκρίζες περιοχές, αντιτείνει το υπουργείο. Οπως τι γίνεται όταν κάποιος θέλει να αλλάξει ένα συμβατικό πλοίο με ένα ταχύπλοο, ενώ ο νόμος τα αντιμετωπίζει σαν δύο διαφορετικές αγορές. Ο νόμος και οι κανόνες έχουν ως σκεπτικό την κάλυψη των αναγκών, τον ορθό προγραμματισμό και τη διαφύλαξη του ανταγωνισμού από απρόσμενες ή εκπρόθεσμες αλλαγές.
Φυσικά όλη αυτή η έμφαση στα φιλέτα των Κυκλάδων δεν συνάδει ούτε με τη διακηρυγμένη κυβερνητική πολιτική, τόσο της σημερινής όσο και προηγουμένων, περί διάχυσης της τουριστικής οικονομικής δραστηριότητας σε όλη την Περιφέρεια, την ανάπτυξη νέων προορισμών και άμβλυνσης της εποχικότητας: τα ταχύπλοα δρομολογούνται κυρίως το καλοκαίρι και σε περιόδους αιχμής.
Δύο κόσμοι…
Πόσα επιτέλους πλοία θα περιμένουν έξω από το λιμάνι της Σαντορίνης κάθε μέρα το καλοκαίρι, όταν βουλιάζει το νησί από τους ημερήσιους επισκέπτες, διερωτώνται κάτοικοι άλλων αιγαιοπελαγίτικων περιοχών, όπως η Πάτμος, που μόλις και μετά βίας εξυπηρετούνται. Το ζήτημα δεν είναι απλό, αφού σχετίζεται και με την ελεύθερη αγορά και με την εύρυθμη λειτουργία της αλλά και τη νησιωτικότητα της χώρας ειδικά σε μια περίοδο κατά την οποία αμφισβητούνται κυριαρχικά δικαιώματα, αναφέρουν πηγές του υπουργείου Ναυτιλίας.
Αναμόρφωση για να σβήσουν οι γκρίζες ζώνες
Συναντήσεις με όλους τους ακτοπλόους που επιχειρούν οψίμως να βάλουν νέα δρομολόγια ή να τροποποιήσουν υπάρχοντα αλλά και αυτούς που θίγονται ή αντιδρούν, θα έχει σήμερα Τρίτη ο υπουργός Ναυτιλίας Ιωάννης Πλακιωτάκης. Σύμφωνα με πηγές του περιβάλλοντός του, ο υπουργός ως μοναδικό κριτήριο έχει την άριστη εξυπηρέτηση όλων των νησιών και την ευλαβική τήρηση της νομιμότητας. Με αυτά κατά νου όλα δείχνουν πως δεν θα γίνουν εύκολα δεκτά αυτά που ζητούνται, τουλάχιστον όχι χωρίς την τήρηση των κανόνων του ΣΑΣ (ωράρια) και την εξυπηρέτηση και άλλων νησιών και όχι μόνον των «φιλέτων».
Σε κάθε περίπτωση, ο υπουργός δηλώνει σε συνεργάτες του πως ήρθε η ώρα αναμόρφωσης όλου του σχετικού πλαισίου ώστε να μην υπάρχουν γκρίζες ζώνες και αμφίσημες ερμηνείες προκειμένου να ξέρουν όλοι τους κανόνες της αγοράς και να μην προβαίνουν σε κινήσεις αθέμιτου ανταγωνισμού. Θυμίζουν δε οι ίδιες πηγές πως με πρωτοβουλία του υπουργού αυξήθηκαν φέτος τα κονδύλια για τις άγονες γραμμές στα 130 εκατομμύρια, χρήματα που εισπράττουν οι ακτοπλόοι οι οποίοι εκτελούν αυτές τις δημόσιες υπηρεσίες, ώστε να μην υπάρχουν προβλήματα βιωσιμότητας των ακτοπλοϊκών τουλάχιστον από αυτές τις γραμμές εν μέσω και των τελευταίων μεγάλων αυξήσεων στο κόστος των καυσίμων για τα συμβατικά πλοία.
Πηγή: Καθημερινή
