Από αριστερά Συμεών Γ. Τσομώκος, Oικονομικό Φόρουμ Δελφών, ο Mark Pearson, Deputy Director of Employment, Labour and Social Affairs at the Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD), ο Σταύρος Αρναουτάκης, Περιφερειάρχης Κρήτης, η Μαρία Συρεγγέλα, Υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, ο Παναγιώτης Σημανδηράκης, Δήμαρχος Χανίων, ο Πρέσβυς Γεώργιος-Στυλιανός Πρεβελάκης, Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Ελλάδας στον ΟΟΣΑ, ο Νίκος Βέττας, Γενικός Διευθυντής, Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ), Καθηγητής, Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, η Φαίη Μακαντάση, Επικεφαλής Ερευνών στον ερευνητικό οργανισμό διαΝΕΟσις, ο Ευάγγελος Λιβιεράτος, Ομότιμος Καθηγητής Πολυτεχνικής Σχολής, Αριστοτελείο Πανεπιστημίο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), ο Ευάνθης Χατζηβασιλείου, Πανεπιστημιακός, τακτικός Καθηγητής της Ιστορίας του Μεταπολεμικού Κόσμου στο τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Κέντρο για τους Πληθυσμούς ιδρύει στην Κρήτη ο ΟΟΣΑ. Τι δείχνουν έρευνες για τη μείωση του πληθυσμού των νέων και τις μεταναστευτικές ροές – Ο σκοπός και ο τρόπος λειτουργίας της ίδρυσης του Κέντρου στην Κρήτη.
Έναν «δημογραφικό χειμώνα» βιώνει η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια με τις προβλέψεις να είναι δυσοίωνες για την αύξηση της γήρανσης του πληθυσμού και τη μείωση των γεννήσεων. Είναι χαρακτηριστικό ότι μέχρι το 2050 εκτιμάται πως ο μέσος όρος ηλικίας του πληθυσμού στη χώρα θα έχει ανέβει στα 47-50 έτη και ο αριθμός των παιδιών σχολικής ηλικίας θα έχει μειωθεί από 1,6 εκατ. σε 1 με 1,4 εκατ. παιδιά. Στα ανησυχητικά αυτά ευρήματα μελετών έρχεται να προστεθεί και η εκτίμηση ότι σε 80 χρόνια από σήμερα ο πληθυσμός της Ελλάδα θα έχει μειωθεί κατά το 1/4! Η γήρανση του πληθυσμού και η μείωση των γεννήσεων που φαίνεται να καταγράφεται όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και σε πολλές αναπτυγμένες χώρες, σε συνδυασμό με τις μετακινήσεις πληθυσμών και τις μεταναστευτικές ροές από και προς τη χώρα μας δημιουργούν μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις των επόμενων ετών.
Αυτός είναι και ο λόγος που ο ΟΟΣΑ θα δημιουργήσει στην Κρήτη ένα Κέντρο για τους Πληθυσμούς. Εμπνευστής αυτής της ιδέας ήταν ο Πρέσβης και Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Ελλάδας στον ΟΟΣΑ, Γεώργιος – Στυλιανός Πρεβελάκης. Η επίσημη πρώτη παρουσίαση της δημιουργίας του Κέντρου έγινε την Πέμπτη 23/3 στα Χανιά στο Κέντρο Αρχιτεκτονικής Μεσογείου σε εκδήλωση με τίτλο: «Η Ελλάδα και η Κρήτη στο επίκεντρο των πληθυσμιακών ζητημάτων» η οποία πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία του Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών με τον Δήμο Χανίων. Στην εκδήλωση οι ομιλητές παρουσίασαν με αριθμούς και στοιχεία, τις προκλήσεις για τις οποίες το Κέντρο θα κληθεί να αναζητήσει τον καλύτερους δυνατούς τρόπους αντιμετώπισης.
Οι πληθυσμοί σε όλες τις αναπτυγμένες χώρες παρουσιάζουν συνεχή γήρανση ανέφερε κατά τον χαιρετισμό του στην εκδήλωση ο Αναπληρωτής Διευθυντής Απασχόλησης, Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων του ΟΟΣΑ, Mark Pearson. Όπως τόνισε: «Αυτό δε συμβαίνει επειδή οι άνθρωποι ζουν περισσότερο αλλά επειδή γεννιούνται λιγότερα παιδιά. Οι ηλικίες άνω των 65 έχουν σχεδόν διπλασιαστεί τις τελευταίες δεκαετίες στις χώρες του ΟΟΣΑ. Το 1960 αποτελούσαν το 9%, σήμερα αποτελούν το 17% και το 2050 θα αποτελούν το 27%. Η Ελλάδα θα είναι μια από τις χώρες που θα δουν τη μεγαλύτερη αύξηση στη γήρανση πληθυσμού. Έχετε στη χώρα σας ένα από τα πιο μεγάλα ποσοστά μακροζωίας μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ, αλλά το επίπεδο γεννήσεων είναι πολύ χαμηλό καθώς αντιστοιχεί σε 1,3 παιδιά ανά γυναίκα». Ο κ. Pearson δεν παρέλειψε να επισημάνει μεταξύ άλλων, πόσο σοβαρές θα είναι οι επιπτώσεις των δημογραφικών αυτών αλλαγών στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη με τη μείωση του εργατικού δυναμικού.
Ο εμπνευστής της ιδέας, Πρέσβης και Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Ελλάδας στον ΟΟΣΑ, Γεώργιος – Στυλιανός Πρεβελάκης, χαρακτήρισε το Κέντρο για τους Πληθυσμούς καινοτόμα πρόταση. Περιγράφοντας τον τρόπο με τον οποίο θα λειτουργεί το Κέντρο, τόνισε ότι θα βρίσκεται υπό τη διοίκηση και καθοδήγηση του ΟΟΣΑ: «Θα είναι ένα δίκτυο πολλών σημείων που θα συνδέονται και θα αλληλεπιδρούν. Ένα από τα σημεία αυτά θα βρίσκεται στο Παρίσι, την έδρα του ΟΟΣΑ. Επιπλέον θα υπάρχει μια ομάδα στελεχών του ΟΟΣΑ που θα εγκατασταθεί στο Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης αλλά θα μετακινείται και μεταξύ Κρήτης και Παρισιού. Τέλος στην Κρήτη θα πραγματοποιείται το μεγάλο ετήσιο συνέδριο που θα προσελκύει προσωπικότητες επιστημονικές και πολιτικές από όλο τον κόσμο». Η λειτουργία του Κέντρου θα δώσει μια ευκαιρία για εξωστρέφεια και άνοιγμα του επιστημονικού κόσμου της χώρας σε νέες συνεργασίες ενώ παράλληλα θα συμβάλει σε αυτό που αποκαλείται city branding, δηλαδή θα συνεισφέρει στην εικόνα των Χανίων και της Κρήτης. Τέλος, θα αποφέρει ένα διπλωματικό όφελος για τη χώρα καθώς θα προσελκύει ετησίως στην Ελλάδα σημαντικές και ισχυρές προσωπικότητες.
Η Υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Μαρία Συρεγγέλα, υποστήριξε ότι για να πετύχει μια δημογραφική πολιτική χρειάζονται παρεμβάσεις για την ενίσχυση της εργασίας, ιδιαίτερα της γυναικείας: «Η χώρα μας έχει πολύ καλό γυναικείο εργατικό δυναμικό και το κράτος πρέπει να βοηθήσει την εναρμόνιση της οικογενειακής, προσωπικής και επαγγελματικής ζωής, μέσα από τη λειτουργία βρεφονηπιακών σταθμών, τη δημιουργία χώρων φύλαξης στις επιχειρήσεις, την εφαρμογή προγραμμάτων όπως «οι νταντάδες της γειτονιάς», την ενίσχυση της εργασίας καθώς και την εφαρμογή προγραμμάτων στεγαστικής πολιτικής που θα δίνουν τη δυνατότητα σε νέα ζευγάρια να αποκτούν δική τους κατοικία με δάνεια χαμηλού τοκισμού».
Ενδεικτικά κάποια από τα συμπεράσματα έρευνας, που παρέθεσε η Επικεφαλής Ερευνών στον ερευνητικό οργανισμό διαΝΕΟσις, Φαίη Μακαντάση, δείχνουν ότι ενώ ο μέσος όρος ηλικίας του πληθυσμού το 1951 ήταν τα 30 έτη, το 2015 ανέβηκε στα 43,5 έτη και το 2050 υπολογίζεται ότι θα ανέβει στα 47-50 έτη. Επίσης, προκύπτει από την έρευνα ότι ο πληθυσμός των παιδιών σχολικής ηλικίας (3-17 ετών) από 1,6 εκ. που είναι σήμερα, θα μειωθεί σε 1,4 εκ. (το αισιόδοξο σενάριο) έως 1 εκ. παιδιά (το απαισιόδοξο σενάριο) το 2050, αφού όμως πρώτα προηγηθεί μια έντονη διακύμανση τις δεκαετίες που θα μεσολαβήσουν. Ο Γενικός Διευθυντής του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ), Καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Νίκος Βέττας, ανέφερε ότι σύμφωνα με εκτιμήσεις της Eurostat, σε 80 χρόνια ο πληθυσμός της Ευρώπης θα έχει μειωθεί κατά 5% και της Ελλάδας κατά 24%! Επιπλέον παρουσίασε στοιχεία που δείχνουν μείωση των γεννήσεων από 118 χιλ. το 2008 σε 85 χιλ το 2020. Όπως είπε ο καθηγητής, δεν υπάρχει καμία εμπειρική ένδειξη που να δείχνει ότι η είσοδος των γυναικών στην αγορά εργασία θα οδηγήσει σε μείωση των γεννήσεων. Σύμφωνα μάλιστα με μελέτη, η γονιμότητα είναι πλέον υψηλότερη σε χώρες με υψηλά ποσοστά συμμετοχής των γυναικών στην αγορά εργασίας.
Ο Γενικός Διευθυντής του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ), Καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Νίκος Βέττας, ανέφερε ότι σύμφωνα με εκτιμήσεις της Eurostat, σε 80 χρόνια ο πληθυσμός της Ευρώπης θα έχει μειωθεί κατά 5% και της Ελλάδας κατά 24%! Επιπλέον παρουσίασε στοιχεία που δείχνουν μείωση των γεννήσεων από 118 χιλ. το 2008 σε 85 χιλ το 2020. Ωστόσο όπως διευκρίνισε ο καθηγητής, δεν υπάρχει καμία εμπειρική ένδειξη που να δείχνει ότι η είσοδος των γυναικών στην αγορά εργασία θα οδηγήσει σε μείωση των γεννήσεων. Σύμφωνα μάλιστα με μελέτη, η γονιμότητα είναι πλέον υψηλότερη σε χώρες με υψηλά ποσοστά συμμετοχής των γυναικών στην αγορά εργασίας. Μεταξύ άλλων, ο κ. Βέττας υποστήριξε ότι παρατηρείται αλληλεπίδραση μεταξύ των οικονομικών εξελίξεων και των πληθυσμιακών ροών: «Αν μια οικονομία εξελίσσεται καλά, δε θα φύγουν από τη χώρα άνθρωποι, θα έρθουν και άλλοι άνθρωποι και όλοι αυτοί θα παραγάγουν. Αυτό που συνέβη την περίοδο της οικονομικής κρίσης, ήταν να φύγουν πολλοί μετανάστες από την Ελλάδα και στη συνέχεια να φύγουν και Έλληνες που είναι αμφίβολο αν θα επιστρέψουν. Η οικονομία έτσι υποφέρει».
Ο Πανεπιστημιακός, τακτικός Καθηγητής της Ιστορίας του Μεταπολεμικού Κόσμου στο τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Ευάνθης Χατζηβασιλείου, αναφέρθηκε στην ομιλία του για τους ελληνικούς πληθυσμούς από τη δημιουργία του ελληνικού κράτους μέχρι σήμερα και καταλήγοντας τόνισε ότι η μείωση των γεννήσεων και της πληθυσμιακής δυναμικής θα είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα της Ελλάδας και υποστήριξε ότι η εξωστρέφεια αποτελεί μονόδρομο για τη χώρα. Από την πλευρά του ο Ομότιμος Καθηγητής Πολυτεχνικής Σχολής στο Αριστοτελείο Πανεπιστημίο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) κ. Ευάγγελος Λιβιεράτος, στην ομιλία του για τα στατικά και δυναμικά πληθυσμιακά ζητήματα και τις μεταναστευτικές ροές στον χώρο, υποστήριξε ότι η επιλογή της Κρήτης είναι για την προσπάθεια αυτή, γεωπολιτικά και γεωγραφικά ορθή.
Στην εκδήλωση χαιρετισμό απηύθυνε ο πρόεδρος του Οικονομικού Φόρουμ Δελφών, Συμεών Γ. Τσομώκος, λέγοντας πως: «Καλούμαστε να απαντήσουμε σε ερωτήματα όπως: πώς μπορούμε να υποστηρίξουμε και ταυτόχρονα να προστατεύσουμε τις κοινωνίες μας από τη γήρανση του πληθυσμού, πώς να αναζωογονήσουμε την οικονομία μας και να εξασφαλίσουμε τη μακροζωία των συνταξιοδοτικών μας συστημάτων και πώς να επωφεληθούμε από το φαινόμενο της παγκόσμιας κινητικότητας, χωρίς να διχάσουμε τις κοινωνίες μας». Επίσης χαιρετισμούς απηύθυναν ο Δήμαρχος Χανίων, Παναγιώτης Σημανδηράκης που δήλωσε πως οι εργασίες του Κέντρου θα αποτελέσουν εργαλείο για την αντιμετώπιση πληθυσμιακών ζητημάτων, καθώς και ο Περιφερειάρχης Κρήτης, Σταύρος Αρναουτάκης που έκανε λόγο για μια πρωτοποριακή προσπάθεια που θα αποτελεί μηχανισμό πολιτικής σε μια εποχή μεγάλων γεωπολιτικών αλλαγών.
