Τον τίτλο της “Ευρωπαϊκής Πρωτεύουσας Καινοτομίας” θα φέρει για το 2018 η Αθήνα. Ο τίτλος απονέμεται τις πόλεις που χρησιμοποιούν την καινοτομία και τις νέες τεχνολογίες, για να ανταποκριθούν στις κοινωνικές προκλήσεις. Η Αθήνα, όπως ανακοίνωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, κατάφερε να αποσπάσει τον τίτλο για το 2018 και γίνεται η τέταρτη ευρωπαϊκή πρωτεύουσα καινοτομίας μετά από τη Βαρκελώνη (2014), το Άμστερνταμ (2016) και το Παρίσι (2017). Η Επιτροπή, προκειμένου να απονείμει τον τίτλο της Ευρωπαϊκής Πρωτεύουσας Καινοτομίας εξετάζει μια σειρά από κριτήρια, όπως αν οι πόλεις κάνουν ένα βήμα παραπάνω για να δοκιμάσουν νέες ιδέες, τεχνολογίες και τρόπους και για να ακούσουν τη γνώμη των πολιτών σχετικά με το πώς πρέπει να αλλάξει η πόλη. Ή το πώς εξασφαλίζουν την ευρεία συμμετοχή των τοπικών κοινοτήτων στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων και πώς βελτιώνουν τη ζωή τους.
Ο φετινός διαγωνισμός “Ευρωπαϊκή Πρωτεύουσα Καινοτομίας” προκηρύχτηκε το Φεβρουάριο του 2018 και αφορούσε πόλεις με πληθυσμό άνω των 100.000 κατοίκων από τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. και τις χώρες που συνδέονται με το πρόγραμμα-πλαίσιο “Ορίζων 2020”. Είκοσι έξι πόλεις από δεκαέξι χώρες υπέβαλαν αίτηση υποψηφιότητας. Η επιλογή της νικήτριας και των πέντε επιλαχουσών πόλεων πραγματοποιήθηκε από μια ανεξάρτητη επιτροπή εμπειρογνωμόνων υψηλού επιπέδου από την τοπική αυτοδιοίκηση, τα πανεπιστήμια, τις επιχειρήσεις και τον μη κερδοσκοπικό τομέα.
Παράδειγμα πόλης
Ο Επίτροπος Έρευνας, Επιστήμης και Καινοτομίας, Κάρλος Μοέδας, ανακοίνωσε τη νικήτρια πόλη στη Διάσκεψη Κορυφής της Λισαβόνα για το Διαδίκτυο. Μίλησε δε με εξόχως κολακευτικά λόγια για την ελληνική πρωτεύουσα. “Η Αθήνα ξεχωρίζει ως παράδειγμα πόλης που, αν και αντιμετωπίζει πολλές προκλήσεις, μπορεί να επιτύχει σπουδαία αποτελέσματα. Μέσω της καινοτομίας, η Αθήνα έχει βρει ένα νέο σκοπό για τη δραστική αντιμετώπιση της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης. Αποτελεί απόδειξη ότι αυτό που έχει σημασία δεν είναι οι ίδιες οι δυσκολίες, αλλά το πώς υψώνεις το ανάστημά σου μπροστά σ’ αυτές”.
Καινοτομίες
Ορισμένες από τις καινοτομίες, που προωθεί ο δήμος Αθηναίων και τις οποίες ξεχώρισε και η ίδια η Επιτροπή, είναι, μεταξύ άλλων, το έργο POLIS². Το έργο στοχεύει στην αναζωογόνηση εγκαταλελειμμένων κτιρίων, παρέχοντας μικρές επιχορηγήσεις σε κατοίκους, μικρές εταιρείες, δημιουργικές κοινότητες και άλλες ομάδες της κοινωνίας των πολιτών και δίνει ζωή σε όλες τις γωνιές της Αθήνας.
Η αξιοποίηση του Σεράφειου συγκροτήματος με τη μετατροπή του σε δημοφιλή χώρο ψυχαγωγίας για τα παιδιά είναι άλλη μια δράση. Μέσω αυτής το συγκρότημα θα μετατραπεί σε τόπο φιλοξενίας μιας σειράς πρωτοβουλιών, όπως το Athens Digital Lab, τα Ανοιχτά Σχολεία ή το Δίκτυο Πολιτισμού του Δήμου Αθηναίων και νεωτεριστικό κέντρο εκδηλώσεων.
Η πρωτοβουλία “Curing the limbo”, η οποία παρέχει στους πρόσφυγες και τους μετανάστες τη δυνατότητα να έρθουν σε επαφή με άλλους κατοίκους με σκοπό να μάθουν τη γλώσσα, να αναπτύξουν νέες δεξιότητες, να βρουν ευκαιρίες απασχόλησης και να έχουν ενεργό συμμετοχή στα κοινά.
Το “Ψηφιακό Συμβούλιο”, στο πλαίσιο του οποίου ο δήμος φέρνει σε επαφή επιχειρήσεις και εκπαιδευτικά ιδρύματα με σκοπό την προσφορά μαθημάτων εξοικείωσης με τα ψηφιακά μέσα και την τεχνολογία, καθώς και την προώθηση εφαρμογών της βιώσιμης καινοτομίας, όπως των έξυπνων κάδων ανακύκλωσης.
Άλλη καινοτομία που διακρίθηκε, είναι η ανακαίνιση της Δημοτικής Αγοράς της Κυψέλης, ενός ιστορικού κτιρίου 90 ετών με την ενεργό στήριξη των πολιτών της Αθήνας. Το έργο έχει ως στόχο να δημιουργήσει μια αγορά, σύμφωνα με το μοντέλο της κοινωνικής επιχειρηματικότητας, που θα φιλοξενεί εκθέσεις, εργαστήρια, θεατρικές παραστάσεις και άλλες πρωτοβουλίες.
Βραβείο
Το βραβείο “Ευρωπαϊκή Πρωτεύουσα Καινοτομίας”, το οποίο χρηματοδοτείται από το πρόγραμμα έρευνας και καινοτομίας της Ε.Ε. “Ορίζων 2020”, συνοδεύεται από χρηματοδότηση €1 εκατ. Να σημειωθεί ότι οι επιλαχούσες πόλεις – Ώρχους (Δανία), Αμβούργο (Γερμανία), Λέβεν (Βέλγιο), Τουλούζη (Γαλλία) και Ούμεο (Σουηδία) – έλαβαν από €100.000 η καθεμία. Τα χρήματα του βραβείου θα χρησιμοποιηθούν για την περαιτέρω ενίσχυση των τοπικών δραστηριοτήτων καινοτομίας και της συνεργασίας με άλλες πόλεις. Ο επόμενος διαγωνισμός για την Ευρωπαϊκή Πρωτεύουσα Καινοτομίας αναμένεται να ξεκινήσει το 1ο τρίμηνο του 2019.