Είμαι προγραμματιστής «από καρδιάς». Σε ηλικία 8 ετών ξεκίνησα να μαθαίνω τον προγραμματισμό σε υπολογιστές μέσω ανάπτυξης απλών παιχνιδιών και εφαρμογών για τους φίλους και την οικογένεια. Όταν έγινα 13 ετών, συνάντησα έναν έμπειρο ολλανδό επιχειρηματία που είχε εντοπίσει την σημαντικότητα του internet στην Ολλανδία και αναζητούσε προγραμματιστή για να τον βοηθήσει να “χτίσει” ιστοσελίδες. Ήταν αυτός που ουσιαστικά με ώθησε να ασχοληθώ με το διαδίκτυο από το 1994. Στα επόμενα χρόνια μαζί αναπτύξαμε πολλές ιστοσελίδες, μερικές επιτυχημένες άλλες όχι. Η μεγάλη μας επιτυχία ήρθε όμως όταν το 1999 δημιουργήσαμε μια πλατφόρμα διαφήμισης αγγελιών με την επωνυμία Marktplaats.nl, που έγινε επιτυχία άμεσα και η οποία γνώρισε ταχεία ανάπτυξη από την αρχή. Για την υποστήριξη της ανάπτυξης αυτής απαιτούνταν ολοένα και περισσότερο χρόνο ενασχόλησης μου με αποτέλεσμα να μην ολοκληρώσω το σχολείο για να εργαστώ σε συνεχή βάση στην Marktplaats, αναλαμβάνοντας αποκλειστικά την ευθύνη για το σχεδιασμό και την ανάπτυξη προϊόντων. Σε μόλις 2 χρόνια η Marktplaats έγινε ο ηγέτης της αγοράς των αγγελιών στις Ολλανδία και το 2004 αποκτήθηκε από το eBay αποτελώντας μια από τις μεγαλύτερες συναλλαγές στο τομέα της start up επιχειρηματικότητας στην Ολλανδία μέχρι σήμερα.
Μου ζητήθηκε να παραμείνω στο eBay και τα επόμενα 10 έτη που ακολούθησαν απέκτησα εμπειρίες σε τομείς όπως το μάρκετινγκ, τα νομικά θέματα, τη στρατηγική και το μάνατζμεντ. Η εταιρεία Marktplaats κατάφερε από μία startup να γίνει μία από τις 10 πιο δημοφιλείς ιστοσελίδες μετά από μερικά χρόνια.
Ως επόμενο βήμα και μέσα από ένα απλό «tweet», έγινα συνιδρυτής μιας νέας επιχείρησης που ιδρύθηκε από τον γκουρού startupper Eric Ries (συγγραφέας του bestseller “The Lean Startup” – προτείνω να το διαβάσουν όλοι οι νέοι επιχειρηματίες), το Long Term Stock Exchange, όπου μου ζητήθηκε να σχεδιάσω και να αναπτύξω το πρώτο τους προϊόν: “Captable.io”. Ο αντισυμβατικός αλλά εύχρηστος σχεδιασμός βοήθησε να καταστήσει το Captable.io ένα από τα πιο δημοφιλή εργαλεία διαχείρισης μετοχών στο διαδίκτυο μεταξύ των startups ανά τον κόσμο. Μετά την επιτυχημένη δημιουργία του Captable.io, στην εταιρεία εισήλθαν σημαντικοί επενδυτές με κεφάλαια από το Silicon Valley της Καλιφόρνιας.
Αυτή τη στιγμή είμαι μέντορας στο Rockstart Amsterdam και στο StartupBootcamp και πρόσφατα ξεκίνησα στην Ελλάδα ως «Entrepreneur in Residence» στην θερμοκοιτίδα της Ολλανδικής Πρεσβείας, το Orange Grove, όπου υποστηρίζω με όλες μου τις δυνάμεις και εμπειρίες τους νέους επιχειρηματίες για τα επόμενα βήματα των startups τους.
Σας αγόρασε το eBay. Φοβερό! Γιατί εσάς; Τι αποτέλεσε σημαντικό λόγο για αυτή την εξαγορά στο μοντέλο λειτουργίας σας;
Το 2004, το eBay αναγνώρισε ότι το σύστημα δημοπρασιών του δυσκολεύεται και δεν μπορεί να ανταγωνιστεί μια πλατφόρμα αγγελιών σε κάποιες κατηγορίες (π.χ. τα αυτοκίνητα και τα ακίνητα δεν πωλούνται συνήθως μέσω δημοπρασίας). Είχαν αυξήσει σημαντικά τις πωλήσεις τους στις περισσότερες αγορές, αλλά απέτυχαν να αποκτήσουν μεγάλο μερίδιο αγοράς στις Ολλανδία εξαιτίας της δεσπόζουσας θέσης που είχε αποκτήσει το Marktplaats. Αυτό τους οδήγησε στην απόφαση να το αποκτήσουν.
Αυτό βεβαίως θεωρήθηκε μία τεράστια επιτυχία ως γεγονός για όλη την ομάδα του Marktplaats, δηλαδή να αποτελέσουμε κομμάτι της μεγαλύτερες online αγοράs του πλανήτη την εποχή. Το αστρονομικό ποσό της εξαγοράς (290 εκατ. Δολάρια) τάραξε τα ολλανδικά δεδομένα. Για δύο ημέρες αφού ανακοινώθηκε μέσω ειδήσεων η εξαγορά αυτή, η Emmeloord, μία μικρή πόλη στην οποία βρισκόντουσαν τα γραφεία μας, φαινόταν ως το κέντρο του κόσμου με τον εθνικό και τον διεθνή τύπο να έχει καταλάβει όλο τον χώρο στάθμευσης μας. Οι κάτοικοι στο δρόμο μας αναγνώριζαν και μας έδιναν συγχαρητήρια για αυτό που κατάφερε το Marktplaats. Η πορεία αυτής της μικρής startup που ξεκίνησε δειλά τα βήματα της το 1999 έχει εμπνεύσει και ενθαρρύνει πολλούς νέους επιχειρηματίες να ακολουθήσουν τα βήματά μας και να ξεκινήσουν τις δικές τους online επιχειρήσεις.
Ποια είναι η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετώπισες στο ταξίδι σου ως επιχειρηματίας και πως κατάφερες να την ξεπεράσεις;
Χωρίς αμφιβολία, η μεγαλύτερη πρόκληση ήταν η εξαγορά μας από το eBay. Τότε κατάλαβα πραγματικά το νόημα του όρου “ζήσε το ταξίδι, μην κοιτάς μόνο τον προορισμό”. Εργαζόμασταν τόσο σκληρά για χρόνια ώστε να κάνουμε την Marktplaats τη μεγαλύτερη επιτυχία μας και απολαύσαμε νομίζω τώρα που κοιτάω πίσω, κάθε βήμα προς την κατεύθυνση. Αλλά όταν φτάσαμε στη «γραμμή τερματισμού» και πουλήσαμε την εταιρεία για ένα μεγάλο χρηματικό ποσό, συνειδητοποίησα επίσης ότι πλέον δεν μας ανήκει, δεν είναι δικό μας κομμάτι όπως πριν. Είχα περάσει τα τελευταία μου χρόνια ως έφηβος, κυρίως πίσω από την οθόνη του υπολογιστή, και απομονώθηκα από τους φίλους μου στο σχολείο, οπότε είχα πολύ λίγους ανθρώπους για να γιορτάσω αυτό το επίτευγμα. Δεν είχα προλάβει να σκεφτώ τι θα έκανα ζωή μου αν πετύχαινα τους στόχους μου. Έχω μάθει από τότε πόσο σημαντική είναι η ισορροπία εργασίας-προσωπικής ζωής ως επιχειρηματίας. Δούλευε σκληρά για την επιχείρησή σου, αλλά βεβαιώσου ότι έχεις επίσης χρόνο για τον εαυτό σου και τους αγαπημένους σου.
Έχεις δημιουργήσει μία startup στην Ελλάδα. Πες μας μερικά πράγματα για αυτήν
Ύστερα από τις πρώτες μου επισκέψεις στην Αθήνα, άρχισα να βλέπω μεγάλες διαφορές μεταξύ της Ελλάδας και Ολλανδίας όσον αφορά τον πολιτισμό και την ωριμότητα της αγοράς. Όταν πολλοί Έλληνες ιδρυτές νεοφυών εταιρειών με ρωτούσαν για τα προηγούμενα επιτεύγματά μου, συχνά έδειχναν απορημένοι μην κατανοώντας γιατί η ολλανδική αγορά ήταν τόσο ενθουσιασμένη με τα μεταχειρισμένα προϊόντα. Παρατήρησα ότι αυτό το είδος επιχειρήσεων δεν έχει ωριμάσει ακόμα εδώ όπως σε πολλές άλλες χώρες.
Με βάση την προσωπική εμπειρία κυρίως για τον τρόπο που μια πλατφόρμα αγγελιών μπορεί να συμβάλει στην αλλαγή των οικονομικών συνήθειων και συμπεριφοράς των καταναλωτών, ενθουσιάστηκα σκεπτόμενος την ιδέα να προσπαθήσω και πάλι να οικοδομήσω μια επιτυχημένη πλατφόρμα αγγελιών. Τον Αύγουστο του τρέχοντος έτους ξεκίνησα το Vendora.gr στην Ελλάδα. Με τη βοήθεια των δύο μελών της ομάδας μου, της Anna-Maria και της Daria Nepriakhina – αμφότερες με μεγάλη εμπειρία στον τομέα της επιχειρηματικότητας όσο και των νεοφυών επιχειρήσεων γενικότερα – δημιουργήσαμε ένα «ελάχιστο βιώσιμο προϊόν» που άρχισε να αποκτά τους πρώτους πελάτες / χρήστες και το οποίο έχει δει σταθερή ανάπτυξη από την έναρξη του.
Το Vendora για μένα είναι μια κοινότητα όπου οι χρήστες συναντιούνται για να αγοράσουν και να πωλήσουν νέα και αγαπημένα μεταχειρισμένα προϊόντα. Από έπιπλα μέχρι ρούχα υψηλής ραπτικής, παιδικά παιχνίδια, αυτοκίνητα και υπολογιστές. Κυριολεκτικά τα πάντα. Οι χρήστες μπορούν εύκολα να δημοσιεύσουν τα προϊόντα τους δωρεάν (μέσω αγγελίας) και να βρουν έναν αγοραστή για αυτά. Όταν κάποιος αγοράζει δεύτερο χέρι, τόσο ο πωλητής όσο και ο αγοραστής κερδίζουν. Αμφότεροι εξοικονομούν χρήματα και συνεισφέρουν σε ένα καλύτερο περιβάλλον εμποδίζοντας τα αξιόλογα μεταχειρισμένα προϊόντα να καταλήξουν σε χώρο υγειονομικής ταφής ή να ανακυκλωθούν (πράγμα που απαιτεί πολλή ενέργεια, μεταφορά και συσκευασία).
Τι διαφορές διακρίνεις στην Ελληνική αγορά του σήμερα σε σχέση με αυτά που δημιούργησες στο παρελθόν;
Πολύ γραφειοκρατία στην χώρα σας. Αισθάνομαι ότι δεν υπάρχει πίστη από επενδυτές και επιχειρηματίες για τις ευκαιρίες της ελληνικής αγοράς.
Επίσης σημαντική διαφορά είναι ότι πλέον ζούμε σε έναν κόσμο όπου το smartphone είναι η κυρίαρχη συσκευή, όταν το 1999 αυτό το μέσο δεν υπήρχε διαθέσιμο.
Γιατί στην Ελλάδα και όχι σε κάποια άλλη χώρα;
Στο παρελθόν, η Ελλάδα ήταν αρκετά πίσω στην χρήση του internet όπως και στην ταχύτητα του σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη. Ωστόσο, η χώρα αναβαθμίζεται και εξελίσσεται γρήγορα στο θέμα των τηλεπικοινωνιών και αναμένω ότι σε πέντε χρόνια από τώρα αυτή η διαφορά θα έχει σχεδόν εξαφανιστεί. Παρά την κρίση, το ηλεκτρονικό εμπόριο στην Ελλάδα συνεχίζει να αυξάνεται. Ο αριθμός των online αγοραστών έχει υπερδιπλασιαστεί τα τελευταία 5 χρόνια.
Επίσης σημαντικές επενδύσεις θα έρθουν στο ηλεκτρονικό εμπόριο και τις υπηρεσίες λόγω του Equifund. Με τόσο γρήγορη ανάπτυξη και περισσότερα διαθέσιμα κεφάλαιο για την δημιουργία νεών επιχειρήσεων, πιστεύω ότι υπάρχουν μεγάλες ευκαιρίες στην χώρα σας για τα επόμενα χρόνια.
Αγχώνεσαι για την οικονομική κατάσταση της Ελλάδος;
Ακριβώς το αντίθετο. Βλέπω πολλές ομοιότητες της με μια άλλη αγοράς όπου έχω περάσει αρκετό χρόνο τελευταία, την Ουκρανία. Και οι δύο χώρες υπέστησαν μεγάλη οικονομική κρίση.
Μια πλατφόρμα αγγελιών λειτουργεί το ίδιο καλά αν μια χώρα βρίσκεται σε κρίση ή όχι. Σε περιόδους που η οικονομία ανθίζει, περισσότεροι άνθρωποι μπορούν να αγοράζουν αυτοκίνητα ή αντικείμενα πολυτελείας, ενώ κατά τη διάρκεια μιας κρίσης μπορούν να βοηθήσουν τους ανθρώπους να τα βγάλουν πέρα με φθηνότερα εξίσου ποιοτικά αντικείμενα.
Για παράδειγμα, όταν πήγα στην Ουκρανία πολλοί ντόπιοι επιχειρηματίες μου είπαν το ίδιο για τις αγγελίες όπως και εδώ. Οι άνθρωποι δεν προτιμούν / δεν επιθυμούν να αγοράζουν από δεύτερο χέρι και υπάρχει έλλειψη εμπιστοσύνης για την αγορά online από άλλους ιδιώτες. Σε λιγότερο από μια δεκαετία στην Ουκρανία υπάρχει μια πλατφόρμα αγγελιών που βρίσκεται στις 10 πιο δημοφιλείς ιστοσελίδες της χώρας, όπως ακριβώς και στην Ολλανδία.
Η Ελλάδα έχει ξεκινήσει την ανάκαμψή της και δεν υπάρχει καλύτερος χρόνος για την δημιουργία μιας ηλεκτρονικής επιχείρησης στην Ελλάδα από τώρα.
Ποιες είναι οι τρείς συμβουλές που θα έδινες σε νέους επιχειρηματίες στην Ελλάδα;
Μην εξαρτάστε από τα χρήματα των επενδυτών. Να είστε «στεγνοί» όπως λέω εγώ και να βρείτε τρόπους να ξεκινήσετε το ταξίδι σας με ελάχιστη ή καθόλου χρηματοδότηση.
Στείλτε σε πελάτες το προϊόν που δημιουργήσατε άμεσα. Δεν θα μάθετε κάτι για την αγορά και τον πελάτη σας αν δεν στείλετέ γρήγορα την πρώτη έκδοση του προϊόντος σας. Μην χάνετε χρόνο για την τελειοποίηση του σχεδιασμού σας και την οικοδόμηση των δεκάδων χαρακτηριστικών. Ξεκινήστε με το “ελάχιστο βιώσιμο” (Lean Startup)
Μην αποφεύγεται να ιδρύσετε μία εταιρεία στην Ελλάδα, για την Ελλάδα. Πολλοί επιχειρηματίες και επενδυτές θεωρούν την τοπική αγορά είτε ως υπερβολικά μικρή είτε ως υπερβολικά δυσκίνητη. Υπάρχουν πολλά επιτυχή επιχειρηματικά μοντέλα στο εξωτερικό που δεν έχουν ακόμη αναπτυχθεί στην Ελλάδα. Υπό αυτό το πρίσμα, συμβάλετε σημαντικά στην ανάπτυξη του startup οικοσυστήματος στην Ελλάδα όπως και στην προσέλκυση περισσότερων εξωτερικών επενδύσεων.
Ενδιαφέρεσαι για κάποιου είδους συνεργασίες στην Ελλάδα;
Πιστεύω ότι η επιτυχία εξαρτάται σε σημαντικό βαθμό από την επιλογή των σωστών συνεργατών. Με ενδιαφέρει πάντα να συναντώ συναδέλφους επιχειρηματίες και επενδυτές, ή όποιον αισθάνεται παθιασμένος να συμβάλει στην επιτυχία μίας ιδέας. Στείλτε μου μια πρόσκληση στο Linkedin και ανυπομονώ να σας συναντήσω.
