Εγκλωβισμένη σε μια επικίνδυνη στασιμότητα, όπου τα μεν “λουκέτα” δεν αυξάνονται, αλλά φθίνει συνεχώς η δημιουργία νέων υγιών εταιρειών, παραμένει η επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα. Είναι χαρακτηριστικό ότι κατά την περίοδο 2012-2016, ακόμη και κλάδοι με διεθνή προσανατολισμό και εξωστρέφεια, όπως η τεχνολογία, σημείωσε μείωση του αριθμού των νέων επιχειρήσεων. Ενώ το 2012 στην Ελλάδα συστάθηκαν 1.167 νέες επιχειρήσεις με αντικείμενο την τεχνολογία, ο αντίστοιχος αριθμός το 2016 περιορίστηκε σε 857, καταγράφοντας μείωση 27%.
Συνολικά, σύμφωνα με νέα μελέτη της Endeavor Greece -με βάση στοιχεία του ΓΕΜΗ- το 2016 καταγράφηκε 50% μείωση του αριθμού των νέων επιχειρήσεων στην Ελλάδα σε σχέση με το 2012. Συγκεκριμένα, ιδρύθηκαν 28.615 νέες επιχειρήσεις το 2016, 33% λιγότερες σε σχέση με το 2012. Όπως επισημαίνει η μελέτη, αυτή η δραματική μείωση είναι η βασική αιτία του αρνητικού ισοζυγίου συστάσεων/διαγραφών, καθώς ο αριθμός των επιχειρήσεων που διέκοψαν τη λειτουργία τους εμφανίζεται να μειώνεται, σε σχέση με το 2012 κατά 5.500 περίπου και να διαμορφώνεται στις 35.159. Ωστόσο, το 2016 ξεπέρασαν κατά 6.500 τις νέες συστάσεις, οδηγώντας για πρώτη φορά σε αρνητικό ισοζύγιο συστάσεων/διαγραφών. Μοναδική εξαίρεση αποτελεί ο κλάδος του τουρισμού, στον οποίο και ο αριθμός νέων επιχειρήσεων αυξήθηκε κατά 31% μεταξύ 2012-2016, και το ισοζύγιο συστάσεων/διαγραφών ήταν καθαρά θετικό.
Εσωτρεφής προσανατολισμός
Πέρα από τα ποσοτικά δεδομένα, που δείχνουν την επιδείνωση του εγχώριου επιχειρηματικού περιβάλλοντος, αντίστοιχα ανησυχητικά είναι τα ποιοτικά στοιχεία, που εντοπίζει η μελέτη. Η ελληνική επιχειρηματικότητα, παρά την πρωτοφανή μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος, παραμένει εστιασμένη σε μη παραγωγικούς και εσωστρεφείς τομείς, όπως η εστίαση, η λιανική τροφίμων και το λιανεμπόριο, γενικότερα, χωρίς να στρέφεται μαζικά σε εξαγωγικές δραστηριότητες. Συγκεκριμένα, το 84% των νέων επιχειρήσεων συνεχίζει να εστιάζει σε κλάδους με κατά βάση εγχώριο προσανατολισμό (εστίαση, μπαρ, καφετέριες, λιανεμπόριο, λογιστικές/συμβουλευτικές υπηρεσίες). Το ποσοστό είναι μειωμένο σε σχέση με το αντίστοιχο 88% του 2012, ωστόσο η μείωση δεν είναι σε καμία περίπτωση αρκετή για να επιταχύνει το μετασχηματισμό της ελληνικής οικονομίας και τη δημιουργία θέσεων εργασίας.
Ορισμένες δημοφιλείς κατηγορίες νέων επιχειρήσεων για τους Έλληνες το 2016 ήταν αυτή των εστιατορίων, μπαρ, catering, λιανικής τροφίμων με 5.613 νέες επιχειρήσεις, μειωμένες κατά 41% σε σχέση με το 2012. Στην κατηγορία “Λοιπό Λιανεμπόριο” δημιουργήθηκαν 3.200 νέες επιχειρήσεις, μειωμένες κατά 49% σε σχέση με το 2012. Στον τομέα του Τουρισμού, το 2016, συστάθηκαν 1.347 νέες επιχειρήσεις, αυξημένες κατά 31% σε σχέση με το 2012.
Με την εξαίρεση του τουρισμού, η συντριπτική πλειοψηφία των κλάδων υπέστη μειώσεις κατά μέσο όρο μεγαλύτερες του 30%. Η μεγαλύτερη μείωση παρατηρήθηκε στον κλάδο της ενέργειας, ο οποίος ουσιαστικά εξαϋλώθηκε με μείωση που έφτασε το 93%.