Πέντε τάσεις θεωρείται ότι διαμορφώνουν το μέλλον του κόσμου μας, με την τεχνολογική πρόοδο να είναι μία από αυτές. Εκτός από την τεχνολογία, οι άλλες τέσσερις συνδέονται με τη μετατόπιση της παγκόσμιας οικονομικής δύναμης, τις δημογραφικές μετατοπίσεις, την επιτάχυνση της αστικοποίησης, την κλιματική αλλαγή μαζί με την εξάντληση των φυσικών πόρων. Καθεμία από τις βασικές αυτές τάσεις παρουσιάζεται αναλυτικά στη νέα έκθεση της PwC με τίτλο “Five Megatrends and their implications for Global Defense and Security”.
Σύμφωνα με τις διαπιστώσεις της έρευνας, η τεχνολογική πρόοδος οδηγεί σε συναρπαστικά επιτεύγματα που προωθούν περισσότερο την αυτοματοποίηση, την ανάλυση στοιχείων και τις επικοινωνίες. Δημιουργεί, όμως, και τρωτά σημεία που θα δοκιμάσουν, με πρωτοφανή τρόπο, τις διωκτικές αρχές και τους οργανισμούς άμυνας και ασφάλειας.
Όπως τονίζεται, ο συνδυασμός του Internet, των φορητών συσκευών, της ανάλυσης δεδομένων, των drones, της τεχνητής νοημοσύνης και της τεχνολογίας cloud, ενισχύει δραστικά τις δυνατότητες των οργανισμών άμυνας και ασφάλειας στην αντιμετώπιση απειλών. Η πρόκληση, ωστόσο, για τους οργανισμούς άμυνας και ασφάλειας θα είναι να αναπτύξουν και να προσαρμόσουν αυτά τα εργαλεία με την ταχύτητα των επιχειρήσεων και όχι με την παραδοσιακή ταχύτητα των κυβερνήσεων. “Οι επιπτώσεις αυτές επιτάσσουν μεγαλύτερη ευελιξία και υπευθυνότητα εκ μέρους των κυβερνήσεων και πιο στενή συνεργασία σε όλο το φάσμα της κοινωνίας, ώστε να αντιμετωπίσουν ενδεχόμενους κινδύνους”, προειδοποιούν τα στελέχη άμυνας και ασφάλειας της PwC.
Οικονομική δύναμη
Η μετατόπιση της οικονομικής δύναμης, σύμφωνα με την PwC, θα έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία πιο ισχυρών εθνικών οικονομιών με σημαντικούς πόρους, τους οποίους θα πρέπει να προστατεύσουν, αλλά και που είναι διαθέσιμοι για επενδύσεις στην άμυνα και την ασφάλεια. Αυτή η μετατόπιση θα μπορούσε να έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση της εξάρτησης για προστασία ορισμένων χωρών από παραδοσιακές δυνάμεις, όπως οι ΗΠΑ για την προστασία των πόρων αυτών, αλλά και τον επιμερισμό των επιχειρησιακών βαρών προκειμένου να προστατευτούν επαρκώς, οι οικονομικές εμπορικές οδοί και η ελεύθερη ναυσιπλοΐα από επικίνδυνες δυνάμεις.
“Οι διευρυμένες και σύνθετες αλυσίδες εφοδιασμού θα γίνουν πιο ευάλωτες λόγω των κυβερνοεπιθέσεων στο πλαίσιο της βιομηχανικής κατασκοπείας, των κλοπών και των τρομοκρατικών επιθέσεων”, αναφέρει η μελέτη.
Δημογραφικές μεταβολές
Οι δημογραφικές μεταβολές οφείλονται στη γήρανση του πληθυσμού στα κράτη της Δύσης, η οποία οδηγεί σε αυξημένη ζήτηση για κοινωνικές υπηρεσίες και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, με αποτέλεσμα να ασκούνται ισχυρές πιέσεις στις δημοσιονομικές προτεραιότητες, συχνά εις βάρος των αμυντικών δαπανών ή των δαπανών ασφάλειας. Στον αντίποδα, η αύξηση του πληθυσμού των νέων στις αναδυόμενες αγορές μπορεί να οδηγήσει σε ριζοσπαστικοποίηση και κοινωνική αναταραχή, αυξάνοντας την πιθανότητα αποσταθεροποιητικών διακρατικών μετακινήσεων. Η τάση αυτή μπορεί να προκαλέσει προβλήματα εσωτερικής και εξωτερικής ασφάλειας και για την αντιμετώπισή τους, θα χρειαστούν επενδύσεις και καινοτόμες στρατηγικές.
Αστικοποίηση
Η επιτάχυνση της αστικοποίησης – όπως σημειώνει η PwC – θα μπορούσε να έχει ως αποτέλεσμα, οι αναπτυσσόμενες μεγαλουπόλεις να αποκτούν ολοένα μεγαλύτερη δύναμη, απειλώντας τις εθνικές κυβερνήσεις λόγω του μεγέθους της οικονομίας και των εκλογικών τους περιφερειών. “Η ραγδαία αστικοποίηση κρύβει τεράστιους κινδύνους για τις διωκτικές αρχές και τις υπηρεσίες πληροφοριών και εσωτερικής ασφάλειας, καθώς και για τους παραδοσιακούς οργανισμούς άμυνας. Η επαρκής αστυνόμευση και προστασία των εν λόγω περιοχών είναι δαπανηρή και απαιτεί υψηλότερο επίπεδο διυπηρεσιακής ανταλλαγής πληροφοριών και συνεργασίας”, τονίζει η μελέτη.
Κλιματική αλλαγή
Λόγω της κλιματικής αλλαγής και της εξάντλησης των φυσικών πόρων, εκτιμάται ότι μπορεί να προκληθούν εντάσεις μεταξύ των κρατών για την πρόσβαση σε φυσικούς πόρους. Καθώς ο παγκόσμιος πληθυσμός θα συνεχίσει να αυξάνεται, οι συγκρούσεις αυτές θα κλιμακώνονται διαδραματίζοντας ζωτικό ρόλο για την εθνική επιβίωση, ιδίως όσον αφορά πολύ βασικούς φυσικούς πόρους, όπως η τροφή, το νερό και η ενέργεια. Αναμφίβολα, η τάση αυτή θα προκαλέσει διαμάχες σε περιφερειακό και ενδεχομένως και σε παγκόσμιο επίπεδο, για την πρόσβαση σε νερό, πετρέλαιο, την αλιεία, το κυνήγι και σε εξορυκτικά δικαιώματα.