Της Δήμητρας Μανιφάβα
Ριζικές ανακατατάξεις στον κλάδο των σούπερ μάρκετ – πολύ πιο δραματικές ίσως από όσο θα ανέμενε κανείς για έναν κλάδο που χαρακτηρίζεται από σχετική ανελαστικότητα δαπάνης- προκάλεσε η οικονομική κρίση των τελευταίων ετών. Η συσσώρευση χρεών σε συνδυασμό με λανθασμένους χειρισμούς, οι συνέπειες των οποίων ήταν πολύ πιο έντονες λόγω της μείωσης του διαθέσιμου προς κατανάλωση εισοδήματος, είχε ως αποτέλεσμα να αποχωρήσουν από το οργανωμένο λιανεμπόριο τροφίμων ιστορικές οικογένειες, όπως αυτή τουΜαρινόπουλου και του Βερόπουλου. Είχε προηγηθεί, βεβαίως, το πρώτο ηχηρό “κανόνι” στον κλάδο, αυτό της Ατλάντικ, η οποία δεν είχε την τύχη της Μαρινόπουλος και της Βερόπουλος, να μεταβιβασθεί δηλαδή σε κάποιον άλλο όμιλο.
Από την άλλη, με την Ελλάδα να βρίσκεται ήδη στο τρίτο Μνημόνιο, μια άλλη παραδοσιακή οικογένεια, η Σκλαβενίτης υπερβαίνει τα στενά σύνορα του λεκανοπεδίου και ήδη, χωρίς ακόμη να έχει προσθέσει το δίκτυο της Μαρινόπουλος στο δυναμικό της, καταλαμβάνει τη δεύτερη θέση στον κλάδο. Στην ίδια κατηγορία, των οικογενειακών επιχειρήσεων που μέσα από ορθή στρατηγική ενδυναμώνουν τη θέση τους στον κλάδο είναι οι οικογένειες Παντελιάδη και Μασούτη.
Η κρίση επίσης διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στις αποφάσεις των πολυεθνικών που δραστηριοποιούνται στην εγχώρια αγορά. Πλέον κερδισμένες από την αποφάσή τους όχι μόνο να παραμείνουν αλλά και να προβούν σε ολοένα και μεγαλύτερες επενδύσεις αναδεικνύονται ηDelhaize (ο βελγικός όμιλος που συγχωνεύτηκε φέτος με τον ολλανδικόAhold και στην Ελλάδα δραστηριοποιείται μέσω της Άλφα Βήτα) και η γερμανική εκπτωτική αλυσίδα Lidl. Από την άλλη, η κρίση ήταν αυτή που οδήγησαν την επίσης γερμανική Aldi και στη συνέχεια τη γαλλικήCarrefour να αποχωρήσουν από την ελληνική αγορά, θεωρώντας την ασύμφορη.
Την περίοδο, εξάλλου, της κρίσης έγινε τελικά ό,τι δεν είχε γίνει τα προηγούμενα χρόνια, η συγκέντρωση του κλάδου, που μέχρι πρότινος ήταν εξαιρετικά κατακερματισμένος. Πολλές μικρές, περιφερειακές κυρίως, αλυσίδες είτε έκλεισαν, είτε οι πιο υγιείς αποτέλεσαν “αντικείμενο του πόθου” για τους μεγαλύτερους “παίκτες” του κλάδου, οι οποίοι και τις εξαγόρασαν.
Συγκεκριμένα, από το 2008 που συνολικά ο αριθμός των αλυσίδων σούπερ μάρκετ στην ελληνική αγορά ανερχόταν σε 96, το 2014 ο αριθμός τους είχε μειωθεί σε 63, ενώ ήδη μες στο 2015 και το 2016 είχαμε εξαγορές.