Ο κώδων κινδύνου έχει χτυπήσει προ πολλού. Εκατοντάδες ελληνικές επιχειρήσεις κάθε μεγέθους, πρωτίστως όμως μικρομεσαίες που είναι και πιο ευέλικτες, ανοίγουν… πανιά για τις γύρω χώρες –Βουλγαρία, Αλβανία, Κύπρο– αναζητώντας καλύτερο επιχειρηματικό περιβάλλον και λιγότερους φόρους ακόμη και για τα… Ι.Χ. τους.
Στοιχεία της βουλγαρικής υπηρεσίας εμπορικού μητρώου δείχνουν ότι μόνο μέσα σε μια χρονιά (από το 2013 στο 2014 και πριν προκληθεί το μείζον πρόβλημα με τα capital controls) οι επιχειρήσεις ελληνικών συμφερόντων έφτασαν στις 11.500 – αυξημένες κατά 28%. Πληροφορίες φέρνουν Ελληνες να έχουν καταθέσει περισσότερες από 60.000 αιτήσεις είτε για να προχωρήσουν στη σύσταση επιχείρησης είτε για να αποκτήσουν προσωπικό ή εταιρικό τραπεζικό λογαριασμό, ενώ περί τις 10.000 φέρονται να είναι οι αντίστοιχες αιτήσεις στην Κύπρο.
Βλέποντας τις πιθανότητες υποψήφιοι εργοδότες από την Ελλάδα να μετακομίσουν, στελέχη από τις γύρω χώρες επισκέπτονται συχνά-πυκνά τη χώρα μας, απευθύνοντας «επενδυτικό προσκλητήριο».
Προβάλλουν τη χαμηλότερη φορολογία, τους μικρότερους μισθούς, τις λιγότερες ασφαλιστικές εισφορές και τη δυνατότητα δανεισμού μέσω του τραπεζικού συστήματος, ενώ υπόσχονται ακόμη και… δωρεάν στέγαση σε περίπτωση δημιουργίας νέων θέσεων απασχόλησης. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, η πρόσφατη επίσκεψη Αλβανού κυβερνητικού βουλευτή και προέδρου της Επιτροπής για την ανάπτυξη και τις επενδύσεις της χώρας του, ο οποίος ήρθε πρόσφατα στην Αθήνα για να διαφημίσει το ελκυστικό επενδυτικό περιβάλλον της χώρας του… τάζοντας δωρεάν χώρο ακόμη και για 100 χρόνια σε όποιον προσφέρει 50 δουλειές σε Αλβανούς εντός της Αλβανίας.
«Business run»
Σύμφωνα με τον πρόεδρο της ΕΣΕΕ, Βασίλη Κορκίδη, ο κίνδυνος να αυξηθεί το μεταναστευτικό επιχειρηματικό κύμα μεγαλώνει. Ο ίδιος ομιλεί περί κινδύνου «business run» και επικαλείται τα στοιχεία που φέρνουν Ελληνες να έχουν αιτηθεί για τη χορήγηση περίπου 60.000 επαγγελματικών ΑΦΜ στη Βουλγαρία και 10.000 στην Κύπρο. Επικαλείται, επίσης, στοιχεία που είδαν το φως της δημοσιότητας το καλοκαίρι, τα οποία έφερναν τον βουλγαρικό ΣΕΒ να προβλέπει ότι Ελληνες εργοδότες θα δημιουργήσουν έως και 20.000 επιπλέον θέσεις εργασίας στη Βουλγαρία (σ.σ.: ήδη σε ελληνικές επιχειρήσεις απασχολούνται περίπου 70-80.000 Βούλγαροι). Στελέχη της ελληνικής πρεσβείας στη Βουλγαρία μιλούν για εκτόνωση του εξαιρετικά αυξημένου ενδιαφέροντος που υπήρχε το καλοκαίρι για «μετακόμιση» λόγω των capital controls. Σε κάθε περίπτωση όμως οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους: μόνο μέσα στο 2014, ιδρύθηκαν 2.500 καινούργιες επιχειρήσεις ελληνικών συμφερόντων έστω και για να εμφανίσουν ως μοναδικό περιουσιακό στοιχείο ένα τζιπ πολυτελείας (σ.σ.: η Βουλγαρία έχει εξαιρετικά ευνοϊκό καθεστώς για τα Ι.Χ. συγκριτικά με την Ελλάδα).
Η προοπτική για… business στα Βαλκάνια, έχει δημιουργήσει ολόκληρη «αγορά» στην Αθήνα. Οικονομικοί σύμβουλοι, λογιστές, δικηγόροι, λειτουργούν μεσολαβητικά και συμβουλευτικά σε όσους θέλουν να επεκταθούν. Ο λογιστής φοροτεχνικός, Παναγιώτης Παντελής, ήταν αυτός που φιλοξένησε προ ημερών τον Αλβανό βουλευτή, Artan Gaci, ο οποίος ήρθε στην Ελλάδα για να προβάλει τα προνόμια που παρέχει στους υποψήφιους επενδυτές: μισθό στα επίπεδα των 220 ευρώ, συμπεριλαμβανομένων των εργοδοτικών εισφορών, 15% φόρο στις επιχειρήσεις (από 29% που έφτασε να είναι στην Ελλάδα) με προοπτική περαιτέρω μείωσης στο 10% αλλά και εγκαταστάσεις με ενοίκιο… ένα ευρώ τον χρόνο και για περίοδο 100 ετών σε όσους απασχολήσουν 50 Αλβανούς από το μητρώο ανέργων. Αντίστοιχα προνόμια προσφέρουν και όλες οι γύρω χώρες: η Βουλγαρία, όχι μόνο φορολογεί με 10% τις επιχειρήσεις αλλά προσφέρει και απαλλαγή μέχρι και 100% στις βιομηχανικές μονάδες για μια 5ετία αρκεί να εγκατασταθούν σε περιοχές με ανεργία μεγαλύτερη κατά 35% του μέσου όρου. Ειδική έκπτωση παρέχεται, επίσης, για τις επιχειρήσεις που προσλαμβάνουν εγγεγραμμένους ανέργους (αφαίρεση από τα κέρδη των αμοιβών και εργοδοτικών εισφορών μέχρι και 12 μήνες).
Στοιχεία ανά χώρα
Πώς όμως διαμορφώνεται το επενδυτικό περιβάλλον στις γύρω χώρες;
Βουλγαρία: Ο μέσος μισθός στη Βουλγαρία διαμορφώθηκε στο β΄ τρίμηνο του 2015 στα 449 ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση 7,6% σε ετήσια βάση. Γενικότερα, ο μέσος μισθός παρουσιάζει ανοδική τάση τα τελευταία χρόνια, ενώ από τις αρχές του 2013 μέχρι τώρα έχει αυξηθεί κατά περίπου 15%. Ο κατώτατος μηνιαίος μισθός ανέρχεται από την 1/1/2015 στα 194 ευρώ για το 8ωρο. Η Βουλγαρία επενδύει πολύ στη δημιουργία θέσεων απασχόλησης, κάτι που φαίνεται να αποδίδει, καθώς το 2014, οι άνεργοι περιορίστηκαν σε 384.500 άτομα από 433.200 που ήταν το 2013 με το ποσοστό της ανεργίας να υποχωρεί στο 11% από 13% (σ.σ.: είναι το 11ο υψηλότερο ποσοστό στην Ε.Ε). Η Βουλγαρία επιβαρύνει με 18% τον εργοδότη για τις ασφαλιστικές εισφορές (στην Ελλάδα είναι 25% και συζητείται αύξηση), ενώ για τον εργαζόμενο ο συντελεστής είναι στο 13%. Ο εταιρικός φόρος είναι ενιαίος στο 10% για φυσικά πρόσωπα και επιχειρήσεις (10%) ενώ τα μερίσματα επιβαρύνονται με 5%. Φόρος 8% επιβάλλεται στους τόκους καταθέσεων, ενώ ο ΦΠΑ (20% αντί για 23% στην Ελλάδα) επιβάλλεται μόνο στις εταιρείες με κύκλο εργασιών άνω των 25.000 ευρώ (στην Ελλάδα είναι ακόμη στις 10.000 ευρώ).
Κύπρος: Η σύσταση μιας ΕΠΕ στην Κύπρο προϋποθέτει μια δαπάνη της τάξεως των 1.000-1.200 ευρώ αλλά και 1.000 ευρώ τον χρόνο για τα βασικά έξοδα νομικής αντιπροσώπευσης (υπηρεσία διευθυντών, εγγεγραμμένου γραφείου, γραμματέα κ.λπ.). Ο εταιρικός φόρος υπολογίζεται με 12,5% ενώ επιβάλλεται ένα σταθερό ετήσιο τέλος 350 ευρώ (σαν το δικό μας τέλος επιτηδεύματος που φτάνει όμως στα 1.000 ευρώ).
Οι εργοδοτικές εισφορές φτάνουν περίπου στο 11,5% ενώ οι εισφορές των εργαζομένων στο 7,8%. Η Κύπρος έχει ΦΠΑ 19%, ενώ σε ειδικές κατηγορίες αυξημένου ενδιαφέροντος (π.χ. εστιατόρια, ξενοδοχεία κ.λπ.) ο συντελεστής πέφτει στο 9%.
Αλβανία: Ο μέσος μεικτός μηνιαίος μισθός ανέρχεται στα 325 ευρώ, ενώ ο βασικός μισθός διαμορφώνεται στα 155 ευρώ. Οι μικρές επιχειρήσεις με τζίρο έως και 57.140 ευρώ πληρώνουν φόρο με συντελεστή 7,5%.