Το 2010, το online crowdfunding αποτέλεσε σχετικά μικρή αγορά καταγράφοντας χρηματοδότηση ύψους 880 εκατομμυρίων δολαρίων. Πέντε χρόνια αργότερα, με εντυπωσιακά γρήγορους ρυθμούς, η χρηματοδότηση μέσω crowdfunding άγγιξε τα 16 δις δολάρια το 2014. Το 2015 το ύψος χρηματοδότησης μέσω crowdfunding αναμένεται να ξεπεράσει τα 34 δις δολάρια τη στιγμή που το ύψος χρηματοδότησης μέσω VCs ετησίως φτάνει τα 30 δις δολάρια το χρόνο.
Η βιομηχανία crowdfunding έχει πλέον εδραιωθεί και διπλασιάζεται κάθε χρόνο ενώ ταυτόχρονα αναπτύσσει διαρκώς νέες επιλογές που περιλαμβάνουν rewards, δωρεές, μετοχές και χρέος/δανεισμό.
Πώς λειτουργεί το Crowdfunding;
Ο ενδιαφερόμενος υποβάλλει αίτημα για crowdfunding σε μια διαδικτυακή πλατφόρμα οργανώνοντας μια καμπάνια και προσφέροντας διάφορα πακέτα χρηματοδότησης. Οι υποστηρικτές (backers) μπορούν να προσφέρουν από 1 μέχρι εκατοντάδες ευρώ. Στην παραδοσιακή μορφή του crowdfunding οι υποστηρικτές δε γίνονται μέτοχοι. Σε αντάλλαγμα τους δίνονται ανάλογα με τη δωρέα τους αποκλειστικά προνόμια, τα λεγόμενα «perks», τα οποία μπορεί να είναι δώρα, εκπτώσεις, συλλεκτικές εκδόσεις (rewards-based funding). Για τη rewards-based μορφή crowdfunding δημοφιλέστερες πλατφόρμες είναι η Indiegogo και η Kickstarter. Αυτό που θα πρέπει να προσεχθεί ιδιαίτερα είναι το τι συμβαίνει με τα χρήματα που έχουν συγκεντρωθεί αν δεν επιτευχθεί ο αρχικός στόχος. Στην περίπτωση της Kickstarter υπάρχει το «all-or-none financing» που σημαίνει πως αν δε συγκεντρώσεις το 100% του ποσού που έθεσες σαν αρχικό χρηματοδοτικό στόχο, δεν παίρνεις τίποτα και δεν μπορείς να κρατήσεις αυτά που οι backers συνεισέφεραν στην καμπάνια σου. Η Indiegogo έχει διαφορετική φιλοσοφία και σου επιτρέπει, εφόσον πληρώσεις μέχρι και 9% επί του κεφαλαίου που συγκεντρώθηκε, να κρατήσεις τα κεφάλαια που συγκεντρώθηκαν ακόμα κι αν δεν εκπληρώθηκε ο αρχικός στόχος. Ο στόχος που θέσατε στην αρχή δεν μπορεί να αλλάξει στην πορεία.
Τι είναι το Equity Crowdfunding;
Τον τελευταίο καιρό την εμφάνισή του έχει κάνει μια νέα μορφή crowdfunding, το equity crowdfunding, με το οποίο μια νέα επιχείρηση ή start-up συγκεντρώνει επενδύσεις στα πρώτα της στάδια μέσω του διαδικτύου. Η διαφορά με το crowdfunding, όπως το γνωρίζουμε μέχρι τώρα, είναι πως οι υποστηρικτές γίνονται μέτοχοι στην εταιρεία σας ή αγοράζουν χρέος/δανείζουν και θα επωφεληθούν μελλοντικά. Πλατφόρμες για equity crowdfunding είναι η Crowdfunder και η Circle Up. Η Crowdfunder λειτουργεί με μια flat χρέωση μερικών δολαρίων κάθε μήνα, ενώ η Circle Up παίρνει ποσοστό επί των κεφαλαίων που συγκεντρώθηκαν της κλίμακας του 7-10%.
Όπως είναι λογικό, όταν μιλάμε για equity crowdfunding, επενδυτές και μετοχές, ο ενδιαφερόμενος θα πρέπει να ικανοποιήσει ένα minimum απαιτήσεων εάν προσδοκά να έχει αποτέλεσμα και να χειριστεί την καμπάνια του με ακόμα μεγαλύτερη υπευθυνότητα και συνέπεια. Αρχικά, ο ενδιαφερόμενος θα πρέπει να διαθέτει ένα αξιόπιστο πλάνο και μια σωστή επισκόπηση του εγχειρήματός του και φυσικά μια ήδη υπάρχουσα εταιρεία. Στη συνέχεια, θα πρέπει να έχει το λεγόμενο «term sheet», μια αρχική συμφωνία η οποία θα περιγράφει συνοπτικά τι προσφέρεται στους επενδυτές (μετοχές, χρέος, convertible notes) και με ποιους όρους. Επιπλέον, θα πρέπει να υπάρχει ένα οικονομικό πλάνο που θα εξηγεί ζητήματα όπως το πώς θα χρησιμοποιηθούν τα κεφάλαια, τα προβλεπόμενα έσοδα μέσα στο χρόνο κ.α. Τέλος, πρέπει να υπάρχουν οι νομικές συμφωνίες με τις οποίες θα ρυθμιστούν νομικά ζητήματα, όπως το τι δικαιώματα που θα έχουν οι επενδυτές.
Tips για αποδοτικό crowdfunding
1. Πρoσφέρετε λύση
Το προϊόν ή η υπηρεσία σας θα πρέπει να απαντούν σε μια ρεαλιστική ανάγκη ή πρόβλημα. Ανατρέξτε στην προσωπική σας εμπειρία και έχετε υπόψη ότι οι πολύ προχωρημένες για την εποχή τους ιδέες δε θα εξελιχθούν κατ’ανάγκη επιτυχώς αφού συχνά είναι δύσκολο και χρονοβόρο να εξηγήσετε το γιατί θα είναι χρήσιμες.
2. Xτίστε momentum πριν να βγείτε online
Ξεκινήστε το marketing πριν ξεκινήσετε την καμπάνια online. Δημιουργήστε μια λίστα πιθανών πελατών και χρησιμοποιήστε τα social media για να διαδώσετε το προϊόν/υπηρεσία. Ακόμα κι αν το προϊόν σας δεν είναι απόλυτα τελειοποιημένο, χρησιμοποιήστε προσχέδιο για να προϊδεάσετε το κοινό.
3. Επενδύστε στην ιδέα σας
Το crowdfunding είναι ένας τρόπος συμπληρωματικής χρηματοδότησης και δεν είναι καλή ιδέα να θεωρηθεί ως πρώτη και αποκλειστική πηγή κεφαλαίου. Αυτό που συνήθως γίνεται είναι να υπάρχει χρηματοδότηση της τάξεως του 10–50% κι έπειτα να αναζητούνται συμπλωρωματικά κεφάλαια με μια εντατική καμπάνια. Επιπλέον, το να έχετε μια καμπάνια κολλημένη στο μηδέν δε θα προσελκύσει σίγουρα το ενδιαφέρον αλλά αντίθετα θα αποθαρρύνει και εκείνους που ενδιαφέρονται να συνεισφέρουν.
4. Οργανώστε σωστά την καμπάνια σας και δημιουργήστε έξυπνα perks
Αφιερώστε χρόνο και προσπάθεια για να κάνετε μια δυνατή παρουσίαση του προϊόντος/υπηρεσίας και να οργανώσετε τις πληροφορίες με εύληπτο τρόπο. Το να ανεβάσετε μια καλά δουλεμένη παρουσίαση κι ένα προσεγμένο υψηλής ανάλυσης βίντεο δεν κοστίζει τίποτα και μπορούν να απογειώσει την καμπάνια σας. Παρουσιάστε με αμεσότητα το εγχείρημά σας, εξηγήστε πώς θα βοηθήσει το κοινό, πώς προέκυψε το πρότζεκτ, γιατί έχετε πάθος γι’αυτό και, αν χρειαστεί, γιατί είστε καλύτεροι από τους ανταγωνιστές σας. Μην αφήνετε έξω απο την παρουσίαση την ομάδα σας και καλλιεργήστε ένα κλίμα διαύγειας κι εμπιστοσύνης με τους πιθανούς υποστηρικτές σας. Προσφέρετε πολλά και διαφορετικά, ελκυστικά rewards/perks στους υποστηρικτές σας. Η προσφορά επιλογών είναι χαρακτηριστικό έξυπνης καμπάνιας. Φροντίστε να είστε δίκαιοι και συνεπείς ως προς τα rewards και μην ξεχνάτε πως πέραν της προσφοράς πρέπει να γίνει και παράδοσή τους και αυτό είναι κάτι που απαιτεί χρόνο και προσπάθεια.
5. Κάνετε χρήση των εργαλείων που έχετε στη διάθεσή σας
Οι πλατφόρμες crowdfunding παρέχουν εργαλεία που θα βοηθήσουν την καμπάνια σας. Βασικό built- in-tool είναι η δυνατότητα να κρατάτε τους υποστηρικτές σας ενήμερους για την εξέλιξη του πρότζεκτ σας μέσω μηνυμάτων που μπορείτε να στέλνετε σε αυτούς. Να είστε ειλικρινείς ακόμα κι αν τα πράγματα δεν πηγαίνουν όπως ακριβώς περιμένετε και να είστε σε τακτική επαφή μαζί τους.
6. Δουλέψτε διαρκώς και ακούραστα την καμπάνια σας
Μια επιτυχημένη καμπάνια crowdfunding είναι το άθροισμα χρόνου, αφοσίωσης και διαρκούς δουλειάς. Η πιο συνηθισμένη παρανόηση σχετικά με το crowdfunding και συχνό λάθος των χρηστών είναι ότι πιστεύουν ότι το να ανεβάζεις την καμπάνια με τη σχετική περιγραφή, το βίντεο και τις πληροφορίες αρκούν για να προσελκύσουν υποστηρικτές. Στην πραγματικότητα αυτό είναι μόνο η αρχή. Η διαρκής προσέγγιση υποστηρικτών/επενδυτών μέσω καλά δομημένων e-mails, χρήση των social media κατά τη διάρκεια της καμπάνιας και εφευρετικών τρόπων διάδοσης σε νέα κοινό θα σας βοηθήσουν να δείξετε momentum, να γίνετε trend και να τραβήξετε την προσοχή των χρηστών της πλατφόρμας.
7. Αξιοποιείστε το feedback και τη δημοσιότητα που σας προσφέρονται
