Όταν ο Ολλανδός πρέσβης στην Ελλάδα, Γιαν Φέρστεϊχ, έπαιρνε την απόφαση να δημιουργήσει το Orange Grove για την στήριξη των νεοφυών καινοτόμων επιχειρήσεων, μάλλον ήξερε πολύ καλά τι έκανε. Ταξιδεύοντας στη χώρα της τουλίπας αντιλαμβάνεσαι αμέσως ότι η επιχειρηματικότητα είναι η ατμομηχανή της και τα startups είναι κάτι πολύ παραπάνω από μια μόδα. Αποστολή στην Ολλανδία: Αγγελική Δημοπούλου ((Tvxs Αφιέρωμα))
Η Ολλανδία είναι όγδοη πιο ανταγωνιστική οικονομία στον κόσμο και η έκτη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης. Πάνω από το 11% του εργαζόμενου πληθυσμού είναι επιχειρηματίες. Το ποσοστό αυτό είναι ιδιαίτερα υψηλό και την κατατάσσει τρίτη στον κόσμο μετά την Αυστραλία και τον Καναδά. Με βάση τον δείκτη καινοτομίας Global Innovation Index η Ολλανδία είναι πέμπτη στον κόσμο. Αυτή τη στιγμή στη χώρα δεν υπάρχει θεσμός που να μην υποστηρίζει τα startups όχι μόνο στο εσωτερικό της Ολλανδίας αλλά και ως επενδύσεις στο εξωτερικό. Κράτος, δήμοι, πανεπιστήμια, πολυεθνικές, ακόμη και τα μουσεία καλωσορίζουν την νεανική και καινοτόμα επιχειρηματικότητα με κεντρική φιλοδοξία τη δημιουργία των εταιρειών που θα πρωταγωνιστήσουν στο μέλλον.
Στο Ρότερνταμ χτυπάει η καρδιά της ολλανδικής οικονομίας. Το μεγαλύτερο λιμάνι της Ευρώπης μεταμορφώνεται σε μια περιοχή με εξαιρετικά ποιοτικό επιχειρηματικό κλίμα. Δεν εξυπηρετεί πλέον μόνο τις εμπορικές συναλλαγές και τις μεταφορές. Οι εγκαταστάσεις του, εξαιτίας της στρατηγικής του θέσης, αποτελούν πόλο έλξης για πολλές νέες και καινοτόμες επιχειρήσεις – ειδικά στον τομέα της βιώσιμης ενέργειας – αλλά και για πλήθος ερευνητικών ινστιτούτων.
Η πόλη του Ρότερνταμ σε συνεργασία με ιδιωτικές εταιρείες αλλά και τη διοικούσα αρχή του λιμανιού αναμορφώνει μια μεγάλη έκταση στο λιμάνι. Οι αποβάθρες της Μ4Η, όπως ονομάζεται, μετατρέπονται σε μια περιοχή μοντέρνα, κατοικήσιμη και πλήρως επιχειρηματική με κυρίαρχους τους τομείς της καθαρής ενέργειας, της ιατρικής τεχνολογίας, της εστίασης και της οικονομίας. Συνεδριακοί και πολιτιστικοί χώροι δημιουργούνται για να προσελκύσουν νέους επιχειρηματίες και επενδυτές. Ένα πλωτό πάρκο και μια πλωτή φάρμα βρίσκονται στα σκαριά δίνοντας άλλον αέρα στην περιοχή. Λειτουργεί επίσης τράπεζα τροφίμων. Πρόκειται για μια περιοχή που διαμορφώνεται ειδικά για να υποδεχτεί τα startups.
μετέφεραν το φούρνο τους – μια μικρή συνοικιακή επιχείρηση – στις αποβάθρες της M4H. Η μικρή επιχείρηση έγινε μεγάλη και η ίδια εξηγεί το γιατί: «Σε αυτή την περιοχή υπάρχουν πολλές τεχνικές εταιρείες. Οι άνθρωποι αγαπούν τα προϊόντα που δημιουργούν. Νιώθουμε σαν στο σπίτι μας, εδώ, και νομίζω ότι οι εταιρείες είναι αυτές που διαμορφώνουν αυτό το συναίσθημα. Είναι ένα υπέροχο μέρος για τα startups γιατί είναι κεντρικό και προσιτό».
Το Atelier Van Lieshout είναι ένα εργαστήρι τέχνης που λειτουργεί σε μια από τις αποθήκες του Ρότερνταμ. Εκεί ο υαλοβάμβακας, το ξύλο και το μέταλλο μεταμορφώνονται. Τα έργα του Joep van Lieshout που δημιούργησε το εργαστήρι το 1995 σχετίζονται με την οικολογία, την ιδεολογία, την φιλοσοφία και την ανθρώπινη ύπαρξη. Διερευνούν επίσης τα όρια ανάμεσα στην τέχνη και τις ανθρώπινες κατασκευές αλλά και τη θέση του ανθρώπου στην κοινωνία και τις σχέσεις του με την εξουσία. Συνδυάζοντας σουρεαλιστικές και μινιμαλιστικές φόρμες, ο Van Lieshout, δημιουργεί πρωτότυπα έργα που χαρακτηρίζονται μεταξύ άλλων από χιούμορ.
Το Erasmus Center of Entrepreneurship – «παιδάκι» του Erasmus University – στεγάζεται στον πύργο Science Tower στο Ρότερνταμ κι αποτελεί έναν φιλόξενο χώρο για τα startups. Σε γενικές γραμμές το Erasmus University, μαζί με το Technical University of Delft, προσελκύουν τα μεγάλα ταλέντα στους τομείς της υγείας, των τεχνικών και οικονομικών επαγγελμάτων. Εξάλλου για τους φοιτητές της Ολλανδίας το Ρότερνταμ είναι ένα πολύ ελκυστικό μέρος για να δουλέψουν ή να κάνουν την πρακτική τους.
συνδυάζει το ακαδημαϊκό περιβάλλον και την επιχειρηματικότητα και είναι το «σπίτι» τουλάχιστον 50 καινοτόμων επιχειρήσεων. Ξεκίνησε να λειτουργεί με κρατικά και ευρωπαϊκά κονδύλια και πλέον στηρίζεται μόνο στη χρηματοδότηση από επενδυτές. Στον πύργο του Erasmus University οι ιδέες μετατρέπονται σε καινοτομίες. Το κέντρο προσφέρει χώρο τον οποίο μπορεί να νοικιάσει ο νέος επιχειρηματίας για 150 ευρώ το μήνα που γίνονται 250 ευρώ εφόσον ενδιαφέρεται να ενταχθεί στo πρόγραμμα. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει εκπαιδευτικά σεμινάρια για τη δημιουργία μιας επιχείρησης υπό την καθοδήγηση ενός ειδικού μέντορα, την επιλογή, παρουσίαση και προώθηση του προϊόντος, διαγωνισμούς καθώς και εκδηλώσεις δικτύωσης με στελέχη μεγάλων επιχειρήσεων και επενδυτές.
Picture: Η Rentomato, μια εταιρεία που βοηθά τους ιδιοκτήτες γης και ακινήτων να εισπράττουν τα ενοίκιά τους, στην ώρα τους, έχει τα γραφεία της στον Science Tower
Το Yes!Delft είναι ένα high tech επιχειρηματικό κέντρο. Σύμφωνα με τον εμπορικό διευθυντή, Wouter de Bruijne, το κέντρο έχει μια ξεκάθαρη αποστολή: «να χτίσει τις εταιρείες – πρωταγωνιστές του αύριο». Το Yes!Delft φιλοξενεί πάνω από 70 startups σε έναν όροφο. Προσφέρει χώρο εργασίας, εγκαταστάσεις και παροχές, απαραίτητες γνώσεις ώστε οι επιχειρήσεις να γίνουν βιώσιμες και να μπουν στο δρόμο της ανάπτυξης καθώς και ευκαιρίες δικτύωσης σε διεθνές επίπεδο. Οι βασικοί τομείς δραστηριότητας είναι οι «καθαρές» τεχνολογίες, οι τεχνολογίες υγείας, η βιομηχανία, οι τεχνολογίες πληροφορίας και επικοινωνίας και τα καταναλωτικά προϊόντα.
«Δεν κερδίζουμε λεφτά από τα startups. Ο στόχος μας είναι οι νεοφυείς επιχειρήσεις να αναπτυχθούν τόσο, ώστε να μην μπορούν να παραμένουν πια στο Yes!Delft. Αυτός είναι ο λόγος που πραγματοποιούμε συνεχώς ειδικές έρευνες για να δούμε ποια είναι τα προϊόντα που θέλει η αγορά» εξηγεί ο Wouter de Bruijne. Αναφορικά με την επιτυχία των startups αναφέρει: «Μεγάλο ποσοστό των startups δεν είναι επιτυχημένα. Αυτό όμως είναι εντελώς αναμενόμενο και λογικό. Η δεύτερη προσπάθεια είναι συνήθως πολύ πιο επιτυχημένη. Στόχος λοιπόν όλων των υπηρεσιών και οργανισμών της Ολλανδίας που ασχολούνται με τη νεανική επιχειρηματικότητα είναι να στηρίζουν τις επιχειρήσεις και τους επιχειρηματίες και στην περίπτωση της αποτυχίας ώστε να έχουν την ευκαιρία μιας δεύτερης προσπάθειας».
Τον Ιούλιο του 2005 το πρώτο startup ξεκινά στο Yes!Delft. Δέκα χρόνια μετά έχουν δημιουργηθεί 150 καινοτόμες επιχειρήσεις. Από αυτές οι 127 συνεχίζουν και δυναμώνουν, οι 11 σταμάτησαν, οι 6 χρεοκόπησαν και οι 6 πουλήθηκαν. Πάνω από 306 πατέντες κατοχυρώθηκαν, οι εταιρείες του κέντρου κέρδισαν 96 διαγωνισμούς και 1.961.500 ευρώ ενώ συνολικά επενδύθηκαν πάνω από 130.000.000 εκ. ευρώ. Τα startups και οι επιχειρήσεις που αναπτύχθηκαν απασχολούν πάνω από 1047 εργαζόμενους ενώ τα έσοδα σχεδόν διπλασιάζονται κάθε χρόνο. Το 2007 έφτασαν τα 5,2 εκ. ευρώ ενώ το 2014 άγγιξαν τα 97,7 εκ. ευρώ.
ασχολιόταν με τα λέιζερ όταν ανακάλυψε ότι διώχνουν τα πουλιά. Πλέον η εταιρεία του Bird Control Group στεγάζεται στο Yes!Delft, έχει προσωπικό 30 άτομα και πελάτες σε 70 χώρες ανάμεσά τους και την Ελλάδα. Τα λέιζερ της εταιρείας χρησιμοποιούνται για να διώχνουν τα πουλιά από τα αεροδρόμια καθώς είναι επικίνδυνα για τα αεροσκάφη αλλά και από τις καλλιέργειες για να μην καταστρέφουν τις σοδειές. «Τα πουλιά είναι ασφαλή καθώς κανείς δεν τα πληγώνει κι αυτό δημιουργεί μια ισορροπία στη φύση» λέει ο Steinar Henskes. Ήδη στην εταιρεία έχουν απευθυνθεί το αεροδρόμιο της Κωνσταντινούπολης και η αεροπορία του Πακιστάν. Επίσης η εταιρεία έχει δεχτεί αιτήματα ακόμη και για να τρομάζει τους κροκόδειλους! Προς το παρόν πάντως έχει επικεντρωθεί στα πουλιά!
Ο Πάνος Δουλγέρης έφυγε από την Ελλάδα το 2008 για να σπουδάσει στο Πολυτεχνείο του Delft. Το 2012, μετά τις σπουδές του, δημιούργησε μαζί με τους συνεργάτες του την Delft Inversion. Αξιοποιώντας την τεχνολογία FWI-Res η εταιρεία παράγει υψηλής ποιότητας ανάλυση των μοντέλων του υπεδάφους της γης που αξιοποιούνται από τις πετρελαϊκές εταιρείες για την εξεύρεση νέων αποθεματικών. Η εταιρεία έχει ήδη 8 πελάτες και δραστηριοποιείται στον Κόλπο του Μεξικό, στην Κόκκινη Θάλασσα και τη Δυτική Αφρική.
«Τα startups συνδέουν τα πανεπιστήμια με τη βιομηχανία. Κι αυτό είναι κάτι που λείπει στην Ελλάδα. Σε αυτόν τον τομέα η Ολλανδία εξάγει το know how» λέει ο Πάνος Δουλγέρης. Όσο για την Ελλάδα της κρίσης αναφέρει: «Σίγουρα είναι δύσκολο να ζεις μακριά από την χώρα σου και να σκέφτεσαι ότι οι άνθρωποι που άφησες πίσω υποφέρουν. Αυτό που μπορείς να κάνεις είναι να ελπίζεις ότι με τη δουλειά σου θα προσφέρεις κι αυτό θα είναι ευεργετικό και για τη χώρα σου κάποια στιγμή. Εξάλλου δεν το αποκλείω να γυρίσω κάποτε στην Ελλάδα».
Το Πολυτεχνείο TU Delft είναι το παλαιότερο κρατικό τεχνολογικό ίδρυμα της Ολλανδίας. Έχει οκτώ σχολές, πλήθος ερευνητικών ινστιτούτων και φιλοξενεί περίπου 19.000 φοιτητές και περισσότερους από 3.300 επιστήμονες. «Το Πολυτεχνείο του Delft είναι ένα από τα καλύτερα λόγω της άμεσης συνδεσιμότητας που καλλιεργεί με την αγορά εργασίας» εξηγεί ο Timo Kos, διευθυντής Εκπαίδευσης και Φοιτητικών Υποθέσεων του ιδρύματος. «Πολλά στελέχη μεγάλων εταιρειών έχουν σπουδάσει εδώ και γνωρίζουν τη δουλειά που γίνεται. Έτσι εμπιστεύονται τους απόφοιτους» σημειώνει.
«Το Πολυτεχνείο του Delft προσελκύει πολλούς διεθνείς φοιτητές και ιδιαίτερα Έλληνες. Είναι η τρίτη σε σειρά εθνικότητα. Είναι πολύ δημοφιλής προορισμός μεταπτυχιακών σπουδών για τους φοιτητές από τα πολυτεχνεία της Αθήνας, της Θεσσαλονίκης, της Πάτρας και της Κρήτης. Τα χρόνια της κρίσης οι Έλληνες φοιτητές μειώθηκαν. Σε γενικές γραμμές πάντως οι φοιτητές από την Ελλάδα είναι πολύ ενεργοί και καταγράφουν επιτυχίες» προσθέτει.
«Το επίπεδο – εκπαιδευτικό και τεχνικό – των φοιτητών από την Ελλάδα είναι πολύ υψηλό. Εδώ η οργάνωση είναι, ωστόσο, καλύτερη. Δεν χάνονται μαθήματα. Το Delft από την πλευρά του φροντίζει να ενημερώνεται για τα προσόντα που αναζητούν οι εταιρείες. Βοήθεια αναφορικά με την δικτύωση στην αγορά εργασίας υπάρχει μέσω πρακτικής και διπλωματικής άσκησης. Οι φοιτητές πρέπει να βρουν μόνοι τους την εταιρεία που τους ενδιαφέρει περισσότερο κι αυτό είναι σημαντικό. Είναι κομμάτι της εκπαίδευσης» λέει από την πλευρά του ο Αλέξανδρος Παπαχαραλάμπους, μέλος της Ελληνικής Φοιτητικής Κοινότητας της Ολλανδίας.
Σε γενικές γραμμές ένας φοιτητής/α στην Ολλανδία ξοδεύει κατά μέσο όρο 800€ – 1.100€/ μήνα για τα καθημερινά έξοδα, το ενοίκιο και τα έξοδα εγγραφής και διδάκτρων. Η Ολλανδία είναι η πρώτη μη-αγγλόφωνη χώρα που παρέχει πάνω από 1.400 εκπαιδευτικά προγράμματα εξ’ ολοκλήρου στα αγγλικά πράγμα που προσελκύει χιλιάδες φοιτητές από όλο τον κόσμο. Οι φοιτητές έχουν δικαίωμα να πάρουν δάνειο με πολύ χαμηλό επιτόκιο και πολύ ευνοϊκούς όρους για τα δίδακτρα. Επιπλέον οι φοιτητές με χαμηλό εισόδημα δικαιούνται επιδόματα ασφάλισης και ενοικίου.
Και από την ιστορία στη σύγχρονη τέχνη. Ο Daan Roosegaarde είναι ένας ιδιαίτερος καλλιτέχνης και μηχανικός. Δημιουργεί τεχνικά έργα που συνδυάζουν την τέχνη με την τεχνολογία και την καινοτομία. Είναι ο δημιουργός των έργων Dune, Intimacy και Smart Highway που έχουν βραβευτεί με μεγάλα βραβεία καινοτομίας διεθνώς. Το Studio Roosegaarde βρίσκεται στην πόλη του Ρότερνταμ αλλά η ομάδα του Daan έχει δημιουργήσει δημόσια έργα για πόλεις όπως η Σιγκαπούρη, το Αϊντχόβεν και η Στοκχόλμη.
Οι καινοτομίες του: