Τόσο το νοσηλευτικό προσωπικό όσο και οι μαίες είναι βασικοί παραγωγικοί συντελεστές στον κλάδο της υγείας. Ωστόσο, στη χώρα μας υπάρχει έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού στους τομείς αυτούς, με δυσάρεστα επακόλουθα στην ποιότητα των παρεχομένων υπηρεσιών υγείας (Διαγράμματα 1 και 2). Δεν είναι όμως μόνο το ότι τίθεται σε κίνδυνο η υγεία των ασθενών αλλά επιπλέον δυσχεραίνεται και κάθε προσπάθεια διαχείρισης και υλοποίησης οποιουδήποτε σχεδίου αλλαγής στον χώρο της υγείας.
Διεθνώς, άλλωστε, η διάβρωση της παροχής ποιοτικών υπηρεσιών υγείας, που σχετίζονται με ασφαλή αποτελέσματα στην υγεία του ασθενούς και την ικανοποίηση των προσδοκιών του, αποδίδεται άμεσα στην έλλειψη νοσηλευτών.
Πηγή: Eurostat (κωδικός: hlth_rs_prsrg).
Σημείωση: Τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία για την ελληνική οικονομία, ώστε να γίνει αντιδιαστολή με άλλες χώρες, είναι από το 2009.
Όπως φαίνεται και στο Διάγραμμα 1, η Ελλάδα παρουσιάζει το χαμηλότερο αριθμό νοσηλευτών και μαιών ανά 1.000 κατοίκους (3,5 νοσηλευτές και μαίες) μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης των 28 (ΕΕ-28), εμφανίζοντας μάλιστα σημαντική απόκλιση από το μέσο όρο της ΕΕ-28 (7,7 νοσηλευτές και μαίες). Ο αριθμός αυτός κρίνεται ιδιαίτερα μικρός όταν κάποιος αναλογιστεί τους αντίστοιχους αριθμούς για χώρες όπως η Νορβηγία (16,4), η Ισλανδία (16,1), η Δανία (15,7), η Ελβετία (15,5) και η Ιρλανδία (15,4).
Πηγή: Eurostat (κωδικός: hlth_rs_prsrg).
Η προβληματική κατάσταση στη χώρα μας καθίσταται εμφανής αν λάβει κανείς υπόψη ότι 283 άτομα αντιστοιχούν ανά νοσηλευτή ή μαία (Διάγραμμα 2), όταν ο αντίστοιχος αριθμός για το μέσο όρο της ΕΕ-28 είναι 148 άτομα, ενώ σε χώρες όπως η Νορβηγία, η Ισλανδία, η Δανία, η Ελβετία και η Ιρλανδία κυμαίνεται μεταξύ 61 και 65 ατόμων.
Πέρα όμως από την έλλειψη νοσηλευτικού προσωπικού και μαιών, παρατηρείται και άνιση κατανομή τους στις μονάδες υγείας των γεωγραφικών διαμερισμάτων της χώρας (Πίνακας 1).
|
|
Σύνθεση απασχόλησης ανά περιφέρεια |
Αριθμός νοσηλευτών και μαιών ανά 1.000 κατοίκους |
Αριθμός κατοίκων ανά νοσηλευτή και μαία |
|
Ανατολική Μακεδονία |
4,7% |
3,1 |
325 |
|
Κεντρική Μακεδονία |
19,1% |
3,9 |
256 |
|
Δυτική Μακεδονία |
1,9% |
2,6 |
390 |
|
Θεσσαλία |
6,6% |
3,6 |
279 |
|
Ήπειρος |
4,3% |
4,8 |
206 |
|
Ιόνια Νησιά |
1,3% |
2,2 |
455 |
|
Δυτική Ελλάδα |
5,0% |
2,7 |
373 |
|
Στερεά Ελλάδα |
2,0% |
1,4 |
694 |
|
Πελοπόννησος |
3,3% |
2,3 |
443 |
|
Αττική |
43,7% |
4,3 |
235 |
|
Βόρειο Αιγαίο |
1,2% |
2,5 |
406 |
|
Νότιο Αιγαίο |
1,5% |
2,0 |
509 |
|
Κρήτη |
5,4% |
3,5 |
282 |
|
Σύνολο |
100% |
3,5 |
283 |
Πηγή: Eurostat (κωδικός: hlth_rs_prsrg).
Η περαιτέρω ανάλυση των διαθέσιμων στοιχείων αναδεικνύει τη συγκέντρωση των παραγόντων παροχής νοσοκομειακής φροντίδας υγείας στην ευρύτερη περιοχή της Αττικής με αντίστοιχη ένδεια στις περιφέρειες. Η Αττική συγκεντρώνει το 43,7% της συνολικής απασχόλησης, ενώ περιοχές όπως το Βόρειο Αιγαίο και τα Ιόνια Νησιά μόλις το 1,2% και 1,3% αντίστοιχα. Έτσι, ενώ στην Αττική αντιστοιχούν 4,3 νοσηλευτές και μαίες ανά 1.000 κατοίκους και 235 κάτοικοι ανά νοσηλευτή ή μαία, στη Στερεά Ελλάδα αντιστοιχούν μόλις 1,4 νοσηλευτές και μαίες ανά 1.000 κατοίκους και 694 κάτοικοι ανά νοσηλευτή ή μαία. Αυτό συνεπάγεται την ποιοτική υποβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας στην πρωτεύουσα (π.χ. λίστες αναμονής, έλλειψη κρεβατιών), τη σπατάλη διαθέσιμων παραγωγικών συντελεστών στην περιφέρεια, αλλά και την έλλειψη εμπιστοσύνης από μέρους των ασθενών (Καθαράκη, 2006).
Το βασικό ερώτημα όμως, που αφορά το μέλλον, είναι το πώς αναμένεται να μεταβληθεί η απασχόληση των νοσηλευτών και μαιών στην ελληνική οικονομία μέχρι το 2020.
Απάντηση στο ερώτημα αυτό δίνει μια μεθοδολογία, μέσω της οποίας αναπτύσσεται ένα νέο μοντέλο για την ελληνική οικονομία. Το μοντέλο αυτό παρέχει εκτιμήσεις για τα βασικά μεγέθη της ελληνικής οικονομίας, μέχρι το 2020, για τρία σενάρια: ένα βασικό, ένα αισιόδοξο και ένα απαισιόδοξο. Τα αποτελέσματα του μοντέλου αυτού σε συνδυασμό με τη χρήση Πινάκων Εισροών-Εκροών αποτελούν τη βάση για την πρόβλεψη της απασχόλησης στην ελληνική αγορά εργασίας μέχρι το 2020. Πρέπει να σημειωθεί ότι δεν έχει πραγματοποιηθεί ξανά στο παρελθόν αντίστοιχου βάθους ανάλυση για την ελληνική αγορά εργασίας. Ενδεικτικά είναι τα Διαγράμματα 3 και 4.
Πηγή: Petrakis P.E. (Ed.) (2014)The Rebirth of the Greek Labor Market. Building Toward 2020. After the Global Financial Meltdown, Palgrave McMillan.
Σημείωση: Για περισσότερες πληροφορίες πατήστε εδώ.
Πηγή: Petrakis P.E. (Ed.) (2014)The Rebirth of the Greek Labor Market. Building Toward 2020. After the Global Financial Meltdown, Palgrave McMillan.
Σημείωση: Για περισσότερες πληροφορίες πατήστε εδώ.
Ο αριθμός των νοσηλευτών και των μαιών στην Ελλάδα, σύμφωνα με το βασικό σενάριο, αναμένεται να αυξηθεί κατά 9% έως το 2020, δηλαδή από 11.842 το 2012 σε 12.909 το 2020. Μάλιστα, σύμφωνα με το σενάριο αυτό, το οποίο έχει τις μεγαλύτερες πιθανότητες να συμβεί, τα τελευταία δύο έτη (2012-2013) παρατηρείται μια μείωση στον αριθμό των νοσηλευτών και των μαιών, κατάσταση η οποία θα αναστραφεί μετά το 2015.
Αντίστοιχα, σύμφωνα με το αισιόδοξο σενάριο, ο αριθμός των νοσηλευτών και των μαιών αναμένεται να αυξηθεί κατά 25% από το 2012 έως το 2020, δηλαδή να φτάσει στους 14.800. Στο σενάριο αυτό, σε αντίθεση με το βασικό και το απαισιόδοξο σενάριο, αναμένεται αύξηση του αριθμού των νοσηλευτών και των μαιών το 2014. Τέλος, σύμφωνα και με το απαισιόδοξο σενάριο αναμένεται αύξηση των νοσηλευτών και των μαιών κατά 5,4% από το 2012 έως το 2020, οπότε θα έχουμε 12.487 νοσηλευτές και μαίες.
Καυκά Κυριακή
Οικονομολόγος MSc