Η προσπάθεια «διεύρυνσης της φορολογικής βάσης» που θα πρέπει να καταβάλει η νέα κυβέρνηση για να χρηματοδοτήσει τις μειώσεις των φορολογικών συντελεστών θα ξεκινήσει από τα χαμηλότερα επίπεδα της τελευταίας 10ετίας: στις φετινές φορολογικές δηλώσεις, οι φορολογούμενοι εμφάνισαν εισοδήματα 74 δισ. ευρώ, αντίστοιχο ποσό με το περυσινό. Το εισόδημα των αυτοαπασχολουμένων «έγραψε» νέο χαμηλό 10ετίας περίπου στα 3,3 δισ. ευρώ υπό το «βάρος» των υπέρογκων φόρων και των ασφαλιστικών εισφορών, ενώ οι μισθωτοί και οι συνταξιούχοι, με άθροισμα αποδοχών άνω των 60 δισ. ευρώ, έχουν φτάσει στο σημείο να δηλώνουν το 82% των συνολικών δηλωθέντων εισοδημάτων της χώρας. Διάθεση… εμφάνισης υψηλότερων εισοδημάτων δεν επέδειξαν ούτε οι εισοδηματίες, καθώς οι εισπράξεις από τα ενοίκια κινήθηκαν στα επίπεδα των 6-6,5 δισ. ευρώ. Οσο για τους μετόχους των επιχειρήσεων, απέφυγαν και το 2018 τις διανομές μερισμάτων –τα εισοδήματα της συγκεκριμένης κατηγορίας κινήθηκαν στα χαμηλότερα επίπεδα της δεκαετίας–περιμένοντας προφανώς την υλοποίηση της εξαγγελίας για τη μείωση του φορολογικού συντελεστή στο 5%.
Τυπικά, η διαδικασία υποβολής των φετινών φορολογικών δηλώσεων ολοκληρώθηκε την Παρασκευή, καθώς εξέπνευσε η προθεσμία και για τα φυσικά πρόσωπα που μετέχουν σε εταιρείες (σ.σ. είχαν προθεσμία έως τις 16 Αυγούστου για την υποβολή της φορολογικής τους δήλωσης). Μέχρι και την Παρασκευή, είχαν υποβληθεί 6,35 εκατομμύρια δηλώσεις. Σε 3,06 εκατομμύρια φυσικά πρόσωπα βεβαιώθηκαν φόροι 3,5 δισ. ευρώ, ενώ ακόμη και μετά την αφαίρεση των πιστωτικών εκκαθαριστικών απομένει ποσό της τάξεως των 3,15 δισ. ευρώ που είναι υψηλότερο περίπου κατά 80-100 εκατ. ευρώ σε σχέση με το αντίστοιχο περυσινό. Ωστόσο, σύμφωνα με τις πληροφορίες της «Κ», τα δηλωθέντα εισοδήματα δεν παρουσίασαν το 2018 ουσιαστική μεταβολή σε σχέση με το 2017 παρά το γεγονός ότι το περυσινό, ήταν έτος ανάπτυξης με ρυθμό της τάξεως του 1,9%. Ετσι:
1. Το συνολικό εισόδημα όλων των φορολογουμένων ανήλθε στα 74 δισ. ευρώ και εμφανίζεται οριακά υψηλότερο σε σχέση με τις δηλώσεις του 2018 (73,6 δισ. ευρώ). Το τελικό ποσό θα φανεί ύστερα από αρκετές εβδομάδες, καθώς αναμένονται και οι εκπρόθεσμες αλλά και οι τροποποιητικές δηλώσεις. Σε κάθε περίπτωση όμως, μια μεταβολή της τάξεως του 0,5% σε έτος κατά το οποίο υπήρξε ανάπτυξη 1,9% ενώ δημιουργήθηκαν και περίπου 100.000 νέες θέσεις απασχόλησης, δεν υποδηλώνει διαθέσεις φορολογικής συμμόρφωσης.
2. Οι αποδοχές των μισθωτών και των συνταξιούχων επίσης κινήθηκαν στα επίπεδα των 60,5 δισ. ευρώ, δηλαδή στα ίδια επίπεδα με τις δηλώσεις του 2018 (σ.σ. οι μισθοί και οι συντάξεις κατά το 2017 ανήλθαν στα 60,4 δισ. ευρώ). Η μεταβολή είναι πολύ οριακή και δείχνει ότι οι νέες θέσεις εργασίας που δημιουργήθηκαν μέσα στο 2018 ήταν με χαμηλούς μισθούς. Η αναλογία του εισοδήματος των μισθωτών και των συνταξιούχων ως προς το συνολικό δηλωθέν εισόδημα έχει φτάσει κοντά σε ιστορικό υψηλό. Στα 100 ευρώ δηλωθέντος εισοδήματος τα 82 προέρχονται από μισθούς και συντάξεις. Αυτό το «φαινόμενο» άρχισε να παρατηρείται μετά το 2016 και συνδέεται με την ενεργοποίηση του «νόμου Κατρούγκαλου» αλλά και της αύξησης των φορολογικών συντελεστών. Στα πρώτα μνημονιακά χρόνια, η αναλογία του εισοδήματος μισθωτών και συνταξιούχων ως προς το συνολικό εισόδημα έφτανε στο 75% και μετά το 2017 εκτινάχθηκε στο 82% όχι γιατί… πλούτισαν τα συνήθη φορολογικά υποζύγια, αλλά γιατί εντάθηκε το φαινόμενο απόκρυψης φορολογητέας ύλης από τους επαγγελματίες και τους αυτοαπασχολουμένους.
Τα μερίσματα μειώθηκαν 40% μέσα σε μία τριετία
Στα διανεμόμενα κέρδη των επιχειρήσεων επιβάλλεται φόρος 29% σε επίπεδο επιχείρησης, φόρος 15% σε επίπεδο μερισμάτων αλλά και εισφορά αλληλεγγύης στο όνομα του μετόχου η οποία φτάνει ακόμη και στο 10%. Το άθροισμα αυτών των τριών ποσοστών οδηγεί σε «παρακράτηση» ακόμη και του μισού μερίσματος χωρίς μάλιστα να συνυπολογιστεί και το γεγονός ότι πολλοί μέτοχοι πληρώνουν και ασφαλιστικές εισφορές επί των μερισμάτων. Η «αντίδραση» των επιχειρηματιών σε αυτή την πολιτική ήταν η προφανής: «βύθιση» των διανεμόμενων κερδών. Το 2015, διανεμήθηκαν 3,77 δισ. ευρώ και το 2017 το ποσό είχε ήδη υποχωρήσει στα 2,2 δισ. ευρώ. Για το 2018, οι πληροφορίες κάνουν λόγο για περαιτέρω μείωση στα επίπεδα των 2,1 δισ. ευρώ. Δηλαδή, μέσα σε μία τριετία, τα μερίσματα εμφανίζονται μειωμένα κατά περίπου 40%. Στο οικονομικό επιτελείο, προσβλέπουν σε άμεση αλλαγή αυτής της κατάστασης ήδη από την επόμενη χρονιά. Το σχέδιο προβλέπει ότι η μείωση του συντελεστή φορολόγησης από το 29% στο 24% και του συντελεστή φορολόγησης των μερισμάτων στο 5%, θα αφορά και τα κέρδη του 2019, κάτι που σημαίνει ότι δημιουργείται κίνητρο για τη διανομή κερδών από τη φετινή χρήση. Αν αυτή η εκτίμηση επιβεβαιωθεί, θα καλυφθεί μέσα από την αύξηση της φορολογητέας ύλης και ένα μέρος του δημοσιονομικού κόστους που θα προκληθεί από τη μείωση των φορολογικών συντελεστών.
Πηγή: kathimerini.gr