Μπλόκο στην τοκογλυφία και παροχή διεξόδου για νόμιμη και φθηνή χρηματοδότηση μικροδανείων σε χιλιάδες πολίτες που είναι αποκλεισμένοι από το τραπεζικό σύστημα ετοιμάζεται από το ΥΠΟΙΚ, μέσω ενός παράλληλου συστήματος “μικροτραπεζικής”.
Με νομοσχέδιο που θα φέρει προς διαβούλευση μέχρι τέλος Ιανουαρίου – αρχές Φεβρουαρίου, η κυβέρνηση θα εισαγάγει στο τοπίο των χρηματοδοτήσεων τον θεσμό των μικροδανείων μέχρι 25.000 ευρώ για την έναρξη ή την επέκταση επιχειρηματικής δραστηριότητας. Το λεγόμενο microfinance στοχεύει να εντάξει στο σύστημα της παραγωγικής οικονομικής δραστηριότητας ένα μεγάλο κομμάτι του ενεργού πληθυσμού της χώρας που σήμερα δεν έχει πρόσβαση στον τραπεζικό δανεισμό, κάνοντας τους πολίτες αυτούς συμμέτοχους στο εγχείρημα της ανάκαμψης της οικονομίας. Παράλληλα, θα βάλει φραγμό στην τοκογλυφία και θα ελέγξει αποτελεσματικότερα το ξέπλυμα μαύρου χρήματος.
Η λειτουργία του νέου θεσμού
Σύμφωνα με τις πληροφορίες του “Κεφαλαίου”, το νομοσχέδιο που ετοιμάζει το υπουργείο Οικονομικών προβλέπει την αδειοδότηση ιδρυμάτων μικροχρηματοδοτήσεων, τα οποία θα δανειοδοτούν φυσικά πρόσωπα ή πολύ μικρές επιχειρηματικές οντότητες με κεφάλαια μέχρι 25.000 ευρώ.
Ίδρυμα μικροχρηματοδότησης θα μπορούν να συστήσουν φυσικά ή νομικά πρόσωπα κατόπιν αξιολόγησης και χορήγησης άδειας από την Τράπεζα της Ελλάδος. Τα ιδρύματα μικροχρηματοδοτήσεων θα μπορούν επίσης να είναι κρατικά, με χρήση κοινοτικών κονδυλίων, ενώ δυνητικά και οι τράπεζες θα μπορούν να εμπλακούν στις μικροχρηματοδοτήσεις. Ωστόσο, φαίνεται ότι η κατεύθυνση του νομοσχεδίου κλίνει περισσότερο προς την ίδρυση εταιρειών (κάθε νομικής μορφής) από φυσικά ή νομικά πρόσωπα, τα οποία θα αναλαμβάνουν όχι μόνο την παροχή χρηματοδότησης, αλλά και συμβουλευτικό ρόλο προς τους δανειοδοτούμενους.
Τα μικροδάνεια θα δίνονται με πολύ χαμηλά, σχεδόν επιδοτούμενα, επιτόκια και η κάθε περίπτωση αιτούντος χρηματοδότηση θα αξιολογείται από το ίδρυμα μικροχρηματοδοτήσεων. Τα ιδρύματα θα έχουν υποχρέωση διαφάνειας για το επιτόκιο, τη διάρκεια και το συνολικό κόστος της χρηματοδότησης, ενώ θα πρέπει να ακολουθούν και μιας μορφής εταιρική διακυβέρνηση.
Η κυβέρνηση επιδιώκει να δημιουργήσει δομές που ναι μεν δεν θα έχουν τις βαριές, γραφειοκρατικές διαδικασίες που διέπουν το τραπεζικό σύστημα, αλλά, από την άλλη πλευρά, τα ιδρύματα θα αδειοδοτούνται και θα εποπτεύονται από την Τράπεζα της Ελλάδος προκειμένου να διασφαλίζεται τόσο η προέλευση των κεφαλαίων όσο και η χρήση τους.
Ο συνδυασμός ευελιξίας στην παροχή χρηματοδότησης και fit & proper στις δομές λειτουργίας κρίνεται απαραίτητος για τα ιδρύματα μικροχρηματοδοτήσεων προκειμένου να καταστούν εφικτές οι χρηματοδοτήσεις σε ένα κοινό που δεν έχει τις προϋποθέσεις δανεισμού από τις τράπεζες. Πρέπει, ωστόσο, ο νέος θεσμός να οχυρωθεί ώστε να μη χρησιμοποιηθεί ως πλυντήριο χρήματος, ούτε να εκληφθεί ως “κρουνός” επιδοτήσεων. Στο πλαίσιο αυτό, η μετοχική σύνθεση των ιδρυμάτων μικροχρηματοδοτήσεων θα εξετάζεται εξονυχιστικά, ειδικά στην περίπτωση που η συμμετοχή κάποιου μετόχου ξεπερνά ένα ορισμένο ποσοστό, ενώ η εταιρεία θα περνά από συχνό λογιστικό και οικονομικό έλεγχο. Το αρχικό απαιτούμενο κεφάλαιο για τη σύσταση ιδρύματος μικροχρηματοδότησης θα είναι 200.000 ευρώ, ενώ τα ιδρύματα θα καταγράφονται σε ειδικό μητρώο.
Ο θεσμός των μικροχρηματοδοτήσεων θα συνοδευτεί από την παροχή φορολογικών κινήτρων στους δικαιούχους (έκπτωση τόκων, απαλλαγή από χαρτόσημα). Θα καλύπτουν ανάγκες κεφαλαίου κίνησης και επενδύσεων, εξοπλισμού, μίσθωσης, εγγυήσεις, ακόμα και κόστη εκπαίδευσης.
Το στοίχημα της ανάπτυξης
Το προωθούμενο microfinance στη δομή του πιστοδοτικού μηχανισμού της ελληνικής οικονομίας στηρίζεται σε μια διαπίστωση που ακούγεται πλέον διεθνώς και ηχηρά. Πρόκειται για την αποξένωση της κοινότητας από το σύστημα λειτουργίας της οικονομίας, αφού αυτή συγκεντρώνεται και λειτουργεί στα μητροπολιτικά κέντρα. Αν δεν υποστηριχθούν χρηματοδοτικά οι τοπικές κοινωνίες και η κάθε μικρή μονάδα –σε μια περίοδο, μάλιστα, που η οικονομία μεγεθύνεται και αλλάζει ραγδαία διεθνώς με την ψηφιακή επανάσταση και την πράσινη ανάπτυξη–, τότε κινδυνεύει να χαθεί όλο το στοίχημα της ανάπτυξης. Ειδικά για οικονομίες όπως η ελληνική, η οποία έχει ματώσει από μια δεκαετή σφοδρή κρίση, όλο το σύστημα της χρηματοδότησης της οικονομίας πρέπει να σχεδιαστεί από την αρχή, με το βλέμμα στη χρηματοδότηση και του μικρότερου κρίκου στην αλυσίδα της ανάπτυξης.
Το νομοσχέδιο για τις μικροχρηματοδοτήσεις θα έρθει, έτσι, να καλύψει ένα μεγάλο κενό στη χρηματοδότηση της οικονομίας, διαμορφώνοντας όχι μόνο την αρχιτεκτονική της κυβέρνησης στον τομέα αυτό, αλλά δίνοντας σαφές στίγμα και της “τραπεζικής κοινωνικής πολιτικής” που θέλει να ασκήσει. Δίνοντας έμφαση στην εξυγίανση των τραπεζών ώστε αυτές να αναλάβουν εκ νέου τον ρόλο του χρηματοδότη της πραγματικής οικονομίας, χορηγώντας νέα δάνεια σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά, η κυβέρνηση τονίζει ότι το τραπεζικό σύστημα θα πρέπει να υπηρετεί την κοινωνία και τις ανάγκες της. Τα πρώτα δείγματα της πολιτικής αυτής έδωσε η απευθείας παρέμβαση του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, στο θέμα των τραπεζικών χρεώσεων.
Το κοινωνικό στίγμα της κυβέρνησης θα γίνει ακόμα πιο ξεκάθαρο με το νομοσχέδιο για τις μικροχρηματοδοτήσεις, αφού ουσιαστικά θα δημιουργηθεί ένα παράλληλο τραπεζικό σύστημα για τους οικονομικά ευάλωτους πολίτες. Αυτοί δεν μπορούν να χρηματοδοτηθούν με τα αυστηρά κριτήρια των τραπεζών, πρέπει όμως να μην παραμείνουν αποκλεισμένοι, αλλά να μπορέσουν να ξανασταθούν στα πόδια τους και να αναπτυχθούν οικονομικά.
Μέχρι στιγμής η κυβέρνηση έχει μεριμνήσει για την προστασία των οικονομικά ευάλωτων μέσω του νόμου για την προστασία της πρώτης κατοικίας (ν. 4605/2019) και την παράτασή του μέχρι τις 30 Απριλίου 2020. Το βασικό αναπτυξιακό ζητούμενο, ωστόσο, είναι η κυβέρνηση να δώσει δημιουργικές διεξόδους στους πολίτες που έχουν πληγεί από την κρίση, ώστε αυτοί να ανακάμψουν οικονομικά και ο κοινωνικός ιστός, που έχει διαρραγεί, να ανασυσταθεί σε υγιείς βάσεις και να κερδηθεί το στοίχημα της ανάπτυξης.
Πηγή: Capital.gr