Του Πάνου Τσαγκαράκη
Τρέχει η αγορά ηλεκτρικών οχημάτων στην Κίνα και αλλού
Περίπου 375.000 ηλεκτρικά οχήματα κατασκευάστηκαν από τους Κινέζους το 2016 – ένας εντυπωσιακός αριθμός που αντιστοιχεί στο 43% της παραγωγής ηλεκτρικών σχημάτων (EV) σε όλο τον κόσμο. Οι κινεζικές κατασκευαστικές εταιρείες αρχικού εξοπλισμού πέτυχαν παγκόσμιο μερίδιο 40% το 2015. Οι κατασκευαστές ηλεκτροκίνητων αυτοκινήτων από όλο τον κόσμο (μεταξύ των οποίων και οι κινέζοι κατασκευαστές) παρήγαγαν περίπου 332.000 ηλεκτροκίνητα οχήματα εντός της Κίνας το 2016. Έτσι, η χώρα αυτή έχει πλέον τον μεγαλύτερο αριθμό ηλεκτροκίνητων οχημάτων στον κόσμο, ξεπερνώντας για πρώτη φορά σε αριθμό τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Η απόδοση των κινεζικών κατασκευαστών και προμηθευτών ηλεκτρικών οχημάτων, καθώς και οι ευνοϊκές συνθήκες στο εσωτερικό της ίδιας της χώρας, αντανακλώνται στην ισχυρή θέση της Κίνας στον δείκτη «Electric Vehicle Index» ή EVI της McKinsey. Από το 2010, ο EVI αναλύει τη συνολική κατάσταση των παραγωγών ηλεκτρικών οχημάτων και των εθνικών αγορών, σε δύο εξίσου σταθμισμένες διαστάσεις: την προσφορά και τη ζήτηση. Οι δείκτες προσφοράς περιλαμβάνουν τη βιομηχανία, δηλαδή στους κατασκευαστές και τους προμηθευτές σε κάθε χώρα. Οι παράγοντες που εξετάζονται είναι η τρέχουσα και η προβλεπόμενη παραγωγή ηλεκτρικών οχημάτων και η κατασκευή βασικών εξαρτημάτων, συμπεριλαμβανομένων των ηλεκτροκινητήρων και των μπαταριών. Οι δείκτες ζήτησης εκτιμούν το μερίδιο αγοράς στην αγορά μιας συγκεκριμένης χώρας, υπερβαίνοντας τον απλό αριθμό των πωλούμενων οχημάτων. Μεταξύ άλλων, μετρούν στοιχεία όπως τα κίνητρα (συμπεριλαμβανομένων των κυβερνητικών επιχορηγήσεων), την υπάρχουσα υποδομή και τον αριθμό των μοντέλων ηλεκτρικών οχημάτων που προσφέρονται σε διάφορους τομείς σε κάθε χώρα. Για το 2016 ο McKinsey Electric Vehicle Index εξέτασε 15 χώρες, συμπεριλαμβανομένων των μεγάλων χωρών της Ασίας, της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής.
Όπως, προκύπτει, λοιπόν, από τον δείκτη αυτό, οι Κινέζοι υπερισχύουν τόσο από πλευράς προσφοράς όσο και ζήτησης. Συγκεκριμένα, ως προς την προσφορά, αποτελεί προτεραιότητα του κινεζικού κράτους η δημιουργία ευνοϊκών συνθηκών για τα ενδιαφερόμενα μέρη (stakeholders) της αγοράς των ηλεκτρικών οχημάτων, περιλαμβανομένων των επενδυτών. Οι δε προμηθευτές εξαρτημάτων της χώρας συνεισφέρουν, επίσης, σε αυτή την ώθηση. Για παράδειγμα, οι κινεζικές επιχειρήσεις που παράγουν μπαταρίες ιόντων λιθίου, αντιπροσωπεύουν σήμερα περίπου το 25% της παγκόσμιας προσφοράς. Όσον αφορά τη ζήτηση, το υψηλό σκορ της Κίνας αποδεικνύεται όχι μόνο από τον αριθμό των πωλούμενων οχημάτων αλλά και από την ποικιλία των διαθέσιμων επιλογών. Περίπου 25 νέα μοντέλα ηλεκτρικών οχημάτων παρουσιάστηκαν στην κινεζική αγορά το 2016. Έτσι, ο Κινέζος καταναλωτής μπορεί πλέον να επιλέξει από 75 περίπου μοντέλα ηλεκτρικών οχημάτων – περισσότερα, δηλαδή, από οποιαδήποτε άλλη χώρα που περιλαμβάνεται στον δείκτη της McKinsey.
Είναι, πάντως, δύσκολο να προβλεφθεί αν θα παραμείνει μακροπρόθεσμα αυτή η δυναμική στην Κίνα. Επί του παρόντος, σε πολλές από τις μεγαλύτερες πόλεις της χώρας (συμπεριλαμβανομένου του Πεκίνου και της Σαγκάης), τα ηλεκτρικά οχήματα εξαιρούνται από τις λαχειοφόρες αγορές και τα σημαντικά τέλη εγγραφής που ισχύουν για αυτοκίνητα με κινητήρες εσωτερικής καύσης. Αυτές οι εξαιρέσεις είναι κρίσιμοι παράγοντες για να καταστήσουν την αγορά ενός ηλεκτρικού αυτοκινήτου πιο ελκυστική, ειδικά για νεότερους αγοραστές που αγοράζουν αυτοκίνητο για πρώτη φορά. Συνολικά, η Κίνα παρέχει νομισματικές επιδοτήσεις που, για ένα αντιπροσωπευτικό, μεσαίου μεγέθους αυτοκίνητο, ανέρχονται σε περίπου 23% της συνολικής τιμής ενός ηλεκτρικού αυτοκινήτου. Για συγκρίσιμα οχήματα, το ποσοστό αυτό είναι χαμηλότερο από το αντίστοιχο των επιδοτήσεων που παρέχονται σε σκανδιναβικές χώρες όπως η Δανία (49%) και η Νορβηγία (45%), αλλά υψηλότερο από τις επιδοτήσεις που παρέχονται σε χώρες όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες (18%) και η Ιαπωνία (10%). Προχωρώντας, η Κίνα ανακοίνωσε ότι, μετά το 2020, θα αρχίσει σταδιακά να μετατοπίζεται από τις άμεσες επιχορηγήσεις σε μη νομισματικά κίνητρα.
Αξίζει, πάντως, να σημειωθεί, ότι παρόλη τη σημαντική αύξηση στον απόλυτο αριθμό πωληθέντων ηλεκτρικών οχημάτων στην Κίνα, δεν έχει καλές επιδόσεις όταν οι πωλήσεις συγκρίνονται ποσοστιαία με εκείνες άλλων χωρών. Η διείσδυση των κινεζικών ηλεκτροκίνητων στην αγορά ελαφρών οχημάτων κατά το 2016 ήταν 1,4%. Το αντίστοιχο ποσοστό στη Νορβηγία ήταν περίπου 24%. Εντούτοις, υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι η Κίνα θα περάσει στην πρώτη θέση μακροπρόθεσμα. Το 2016, η χώρα επέκτεινε την υποδομή φόρτισης για ηλεκτρικά οχήματα σε 107.000 συνολικά δημόσια σημεία στο οδικό της δίκτυο – αυτό αντιπροσωπεύει αύξηση κατά 118% σε σχέση με το 2015. Επιπλέον, η έρευνα της McKinsey δείχνει ότι η πλειοψηφία των Κινέζων ιδιοκτητών ηλεκτρικών οχημάτων είναι πρόθυμοι να συνεχίσουν να αγοράζουν αυτοκίνητα αυτής της κατηγορίας. Εξάλλου, ο αριθμός των Κινέζων καταναλωτών που δηλώνουν πως ενδιαφέρονται να αγοράσουν ένα ηλεκτρικό όχημα είναι τριπλάσιος σε σχέση με το 2011!
Η τάση αυτή φαίνεται να είναι παγκόσμια, αφού και η έρευνα του Bloomberg New Energy Forecast προβλέπει ταχεία αύξηση των ηλεκτρικών οχημάτων, με παράλληλη μείωση των τιμών τους, ενώ φαίνεται πως μέχρι το 2040 ένα στα τρία αυτοκίνητα που θα κυκλοφορεί θα είναι ηλεκτρικό. Στη χώρα μας, η σχετικά περιορισμένη αυτονομία των ηλεκτρικών οχημάτων, σε συνδυασμό με την έλλειψη υποδομής για τη φόρτιση και το υψηλότερο κόστος αγοράς σε σχέση με άλλες κατηγορίες, μπορούν να θεωρηθούν οι κύριοι παράγοντες στους οποίους οφείλεται το γεγονός ότι κατά το περασμένο έτος, πουλήθηκαν συνολικά στην Ελλάδα 16 ηλεκτρικά οχήματα! Αυτό βέβαια μπορεί να ανατραπεί σύντομα!