Πώς ξεκίνησαν τα startups

Αν έπρεπε να επισημάνουμε μια «γενέθλια» τοποθεσία των startup επιχειρήσεων, αυτή σίγουρα θα ήταν η περίφημη καλιφορνέζικη Silicon Valley, η κοιτίδα εκατοντάδων καινοτόμων επιχειρήσεων, που αλλάζουν τον κόσμο τις τελευταίες πέντε δεκαετίες. Όπως αναφέρει ο Gregory Gromov, συγγραφέας του βιβλίου «Από τα Χρυσωρυχεία του El Dorado στα ‘Χρυσά’ Startups της Silicon Valley», η σπίθα για την έκρηξη δόθηκε από μια προσωπική διαφωνία μεταξύ των εργαζομένων της Shockley Semiconductor και του ιδρυτή της το 1958. Οι εργαζόμενοι αποχώρησαν από την εταιρία και ξεκίνησαν να ιδρύουν τις δικές τους, με φρέσκες ιδέες που έφεραν νέα δεδομένα στην αγορά, τα οποία αναγκάστηκαν να ακολουθήσουν ακόμη και οι πρώην εργοδότες τους.

Η μέθοδος των startups έγινε ευρέως διαδεδομένη, κι αυτό που είχε ξεκινήσει σαν μια «επανάσταση» εργαζομένων στο ερευνητικό πάρκο του Stanford, μετατράπηκε σε μια χιονοστιβάδα από startups. Αυτή η χιονοστιβάδα άρχισε να «κυλά» ξανά κοντά στην αυγή της χιλιετίας, όταν ξέσπασε αυτό που αποκαλείται η «φούσκα του διαδικτύου» και των «dot com» επιχειρήσεων που βασίζονταν στην ραγδαία ανάπτυξη και εξάπλωση του internet.

Όπως προφανώς αντιλαμβάνεστε, η έννοια του startup δεν είναι καινούρια, παρ’ ότι οι έλληνες καινοτόμοι άργησαν να οργανωθούν μερικές… δεκαετίες. Εταιρίες όπως η Google, η Amazon, η Apple και πιο πρόσφατα το Twitter, το Instagram και η Groupon προέκυψαν από τέτοιες διαδικασίες, και μάλιστα από το μηδέν, από κάποιο γκαράζ φοιτητόσπιτου, όπου μερικοί «ψαγμένοι πιτσιρικάδες» κλείνονταν και μεγαλουργούσαν.

Φυσικά, δεν ξεκινούν όλα τα startups έτσι, καθώς εν έτει 2013, τα γκαράζ έχουν αντικατασταθεί από meetups, ενώσεις και οργανώσεις νεοφυών επιχειρήσεων (έτσι αποκαλούνται ελληνιστί τα startups). Επιπλέον, παρ’ ότι η πλειοψηφία των νεοφυών επιχειρήσεων παγκοσμίως ασχολείται με την τεχνολογία, δεν είναι απαραίτητο να είναι αυτή το αντικείμενο κάθε startup.

Αξίζει να αναφερθεί πως έχει δημιουργηθεί μια γενικότερη κουλτούρα των startup, στην οποία ποντάρουν ακόμη και οι μεγαλύτεροι κολοσσοί του κόσμου, αφενός δημιουργώντας νεοφυή «παρακλάδια» στις επιχειρήσεις τους και αφετέρου υιοθετώντας τις αξίες που πρεσβεύει η επένδυση στην καινοτομία. Ποιες είναι αυτές; Θα το διαπιστώνατε αν επισκεπτόσασταν τα κεντρικά της Google: Οι εργαζόμενοι δεν είναι απλώς «εργαζόμενοι», αλλά η εταιρία φροντίζει να καταστήσει τον εργασιακό χώρο «σπίτι τους», επιτρέποντάς τους να φέρνουν για παράδειγμα τον σκύλο τους, να χρησιμοποιούν το 20% του ωραρίου τους για προσωπικές τους ιδέες που μπορούν να μετασχηματιστούν σε projects και γενικότερα ακολουθείται η λογική της startup κουλτούρας, η οποία επιτάσσει πως «η αποδοτικότητα είναι το ζητούμενο στον χώρο εργασίας, και ως εκ τούτου δεν έχουν θέση σ’ αυτόν πιεστικοί παράγοντες όπως ποινές ή ανταμοιβές για ομοιομορφία ή επιρροές από το εργασιακό περιβάλλον».

Η πορεία μίας startup επιχείρησης

Αν θέλετε ακριβή σχεδιαγράμματα και οικονομικούς όρους, μπορείτε να ρίξετε μια ματιά εδώ. Αυτό που στην ουσία συμβαίνει με τα startups όμως είναι το εξής: Κάποιοι έχουν μια καινοτόμα ιδέα, συνιδρύουν την εταιρία που θα την φέρει εις πέρας και αναζητούν κεφάλαια για την υλοποίησή της, τα οποία συγκεντρώνονται με πολλούς τρόπους. Οι πιο συνηθισμένοι είναι οι «επενδυτές-άγγελοι» (ιδιώτες που επενδύουν κεφάλαιο με υψηλό ρίσκο), τα κεφάλαια από τις ανερχόμενες πλατφόρμες crowdfunding, καθώς και οι ίδιες οι… τσέπες των δημιουργών. Οι χρηματοδοτήσεις επιτρέπουν την γρήγορη ανάπτυξη της ιδέας και τις δοκιμές για την αποδοτικότητά της στην αγορά, ώστε να μπορέσει να γίνει το λεγόμενο «launch» στη συνέχεια. Φυσικά, τα δεδομένα δεν είναι ευνοϊκά για τους περισσότερους startupers: Έχει υπολογιστεί ότι επτά στα οκτώ startups εξαφανίζονται μέσα σε ένα έτος από την ίδρυσή τους. Σίγουρα ο στόχος της μεγάλης κλίμακας ανάπτυξης είναι ρίσκο, αλλά αυτό είναι που προσελκύει και τους χρηματοδότες – οι προοπτικές δηλαδή για εξάπλωση στην παγκόσμια αγορά.

Τα ελληνικά παραδείγματα

Ένας τομέας στον οποίο διαπρέπει η πιο φρέσκια ελληνική επιχειρηματική κοινότητα σήμερα είναι τα mobile apps. Εφαρμογές όπως οι Marine Traffick, για εντοπισμό πλοίων ανά πάσα στιγμή, Fleksy, για έξυπνη πληκτρολόγηση, Mind the Buzz, για παιχνίδι γνώσης, iKamaki, για ευνόητους σκοπούς, μετρούν χιλιάδες downloads στα smartphones κάθε γωνιάς του πλανήτη και έχουν δώσει το παράδειγμα για την κατάκτηση του χώρου των εφαρμογών από ελληνικά μυαλά – δείτε στο σχετικό αφιέρωμα του in2life τις συνεντεύξεις των δημιουργών των παραπάνω startups. 

Δύο τέτοια μυαλά είναι και αυτά του Αλέξη Χριστοδούλου και του Γρηγόρη Ζωντανού, που δημιούργησαν την εφαρμογή Locish για iOS και Android, η οποία συγκεντρώνει «locals» από κάθε πόλη, που προτείνουν tips για τους επισκέπτες της, ώστε να αποφύγουν τα τουριστικά λάθη και να ζουν τον προορισμό σαν να ήταν ντόπιοι. 

«Η εφαρμογή “τρέχει” πιλοτικά στην Αθήνα, αλλά αποφασίσαμε να αρχίσουμε τις διαδικασίες παράλληλα και για μια πόλη του εξωτερικού, όπου τα πράγματα μπορούν να κυλήσουν πιο γρήγορα», μας λέει ο Αλέξης Χριστοδούλου, ένας εκ των συνιδρυτών της Locish, και μας εξηγεί πώς προέκυψε η ιδέα της εφαρμογής.

«Με τον Γρηγόρη, τον συνιδρυτή της Locish, βρισκόμασταν σε ταξίδι στο εξωτερικό, και ψάχναμε τα ενδιαφέροντα σημεία της πόλης, αλλά διαπιστώσαμε ότι κανένα από τα υπάρχοντα εργαλεία δεν μας έκανε. Σκεφτήκαμε ότι θα ήταν πολύ ωραίο αν υπήρχε μια τέτοια εφαρμογή που συγκεντρώνει προτάσεις των ντόπιων. Επιστρέψαμε στην Ελλάδα, και την φτιάξαμε», μας λέει.

Ρωτάμε τον κ. Χριστοδούλου ποια ήταν τα πρώτα βήματα του startup εγχειρήματος και ποια στάδια έπρεπε να περάσει, για να αντιληφθούμε στην πράξη τις διαδικασίες: «Το πρώτο πράγμα που κάναμε ήταν να σημειώσουμε στο χαρτί ποιος είναι ο σκοπός της εφαρμογής, σε ποιον απευθύνεται –στην συγκεκριμένη περίπτωση στον ταξιδιώτη- και τι θέλουμε να του προσφέρουμε. Έτσι προκύπτουν οι ανάγκες, το τι πρέπει να φτιάξουμε».

Όπως μας λέει ο κ. Χριστοδούλου, για να καταπιαστούν με την Locish, εγκατέλειψαν και οι δύο τις δουλειές τους. «Φυσικά και ήταν ρίσκο, αλλά αυτό δεν πάει μαζί με τις νέες ιδέες και την καινοτομία; Αυτό σημαίνει επιχειρώ». Οι δύο συνιδρυτές την Locish κάνανε μόνοι τους τον προγραμματισμό και στην συνέχεια, για να βρεθεί χρηματοδότηση, συμμετείχαν σε CoLab (χώρος συνάντησης για καινοτόμα startups) και μέσω της συγκεκριμένης κοινότητας μπόρεσαν να δικτυωθούν και να συνεχίσουν να δουλεύουν πάνω στην εφαρμογή.

Τα 60.000€ που έλαβαν τον προηγούμενο μήνα από το Openfund II μπορεί να ακούγονται πολλά, αλλά στην ουσία, όπως μας λέει ο κ. Χριστοδούλου, είναι ένα πρώτο κεφάλαιο μόνο για την δοκιμαστική περίοδο του app. «Αν δεν υπήρχε αυτό το κεφάλαιο, θα αναζητούσαμε άλλους τρόπους να το αποκτήσουμε. Το παν είναι η δικτύωση με την κοινότητα στον τομέα των startups και η συμμετοχή σε κοινότητες και events που διοργανώνονται γι’ αυτόν ακριβώς τον σκοπό. Χωρίς αυτά πλέον δεν μπορείς να κάνεις τίποτα, και η αλήθεια είναι πως τον τελευταίο καιρό, παρά την γκρίνια που επικρατεί, γίνονται πολλά πράγματα».

Η δικτύωση των Startups

Δείτε παρακάτω μερικές πλατφόρμες, ενώσεις, συνεργασίες και events που έχουν φτάσει στην χώρα μας και στοχεύουν στην στήριξη των νεοφυών επιχειρήσεων.

–Openfund: Πλατφόρμα που βοηθά καινοτόμες επιχειρήσεις σε όλα τα στάδια, με παραδείγματα τα startups “GourmetOrigins.com”, “kamibu”, “fascinating.com” και “youscan”.
–Startup Genome: Παγκόσμια πρωτοβουλία καταγραφής startups, επενδυτών και λοιπών εμπλεκομένων στον παγκόσμιο χάρτη της καινοτομίας, σε έναν interactive χάρτη που περιλαμβάνει και την Ελλάδα. 
–StartupLive: Διοργανώσεις που γίνονται σε πολλές πόλεις του κόσμου ανά διαστήματα και προσφέρουν την ευκαιρία σε υποψήφια startups να «φωνάξουν» την ιδέα τους και να αποκτήσουν πρόσβαση σε πιθανούς επενδυτές και υποστηρικτές ή να λάβουν feedback για το project τους. 
–Ελληνική Ένωση Νεοφυών Επιχειρήσεων: Κοινότητα startup επιχειρηματιών που προωθούν στην Ελλάδα το νέο μοντέλο επιχειρηματικότητας, με πλούσια δράση, συναντήσεις και εκπαιδευτικά workshops. 
–TedX: Τα γνωστά TED events προωθούν και στηρίζουν τις καινοτόμες ιδέες μέσω της παρουσίασής τους από ομιλητές σε κάθε διοργάνωση σε διάφορες πόλεις του κόσμου ανά διαστήματα. Αυτή την περίοδο μόλις ολοκληρώθηκε το TEDx Θεσσαλονίκης – δείτε πληροφορίες και τα «συμπεράσματα» του event εδώ. www.tedxthessaloniki.com/
–Startup.gr: Εδώ θα βρείτε συγκεντρωμένα σεμινάρια και εκδηλώσεις για την επιχειρηματικότητα, καθώς και ενδιαφέροντα στατιστικά για τα startups εν Ελλάδι. Στη συνεργαζόμενη ιστοσελίδα Growing.gr, θα βρείτε συνεντεύξεις νέων επιχειρηματιών και φοιτητών. 
–StartupGreece: Πρόκειται για κίνημα πληροφόρησης, δικτύωσης και συνεργασίας για τη νέα γενιά επιχειρηματιών στην Ελλάδα, που υποστηρίζεται από το Υπουργείο Ανάπτυξης αλλά και από κοινότητες νέων επιχειρηματιών.