Γιατί οι επιχειρήσεις και, γενικότερα, η οικονομία έχουν εντυπωσιακές ομοιότητες με τον ανθρώπινο οργανισμό;
Κατ’ αρχήν, και στις δύο περιπτώσεις, μιλάμε για ένα σύστημα, το οποίο έχει εισροές και εκροές, όπου εισροές πάντα είναι ίσες με την εκροές. Μεταξύ εισροών και εκροών υπάρχει μία «διαδικασία» και ένας μηχανισμός ανατροφοδότησης. Αυτός παίρνει μία ποσότητα από τις εκροές και την κάνει εισροή, μόνο και μόνο για να δει αν το σύστημα λειτουργεί σωστά.
Φανταστείτε δηλαδή ένα κουτί, στο οποίο βάζουμε από τη μια πλευρά χρήματα και από την άλλη πλευρά βγάζει προϊόντα. Η αξία των χρημάτων είναι ίση με των προϊόντων. Εδώ, μάλλον, θέλετε να με διακόψετε: τι λες τώρα; Και πού είναι η υπεραξία; Κι αν η εταιρεία έχει ζημιές; Αν οι εισροές ήταν πάντα ίσες με τις εκροές, τότε όλες οι επιχειρήσεις θα ήταν στα «λεφτά τους».
Αυτό είναι ένα κρίσιμο σημείο, το οποίο πρέπει να διευκρινίσουμε. Οι ζημιές ή τα κέρδη από κάπου χρηματοδοτήθηκαν ή επενδύθηκαν αντίστοιχα, δηλαδή υπήρξαν οι αντίστοιχες εισροές. Για παράδειγμα, αν μία επιχείρηση είχε ζημιές €10 (τα έξοδα ήταν μεγαλύτερα από τα έσοδα κατά €10) σημαίνει ότι αυτά τα €10 από κάπου χρηματοδοτήθηκαν. Δηλαδή, οι μεγαλύτερες δαπάνες πληρώθηκαν. Γι’ αυτό είναι ζημιές. Αλλιώς, θα ήταν χρέος.
Το σύστημα των εισροών και των εκροών μάς βοηθά να καταλάβουμε γιατί ο ισολογισμός μιας επιχείρησης έχει πάντα ίσο ενεργητικό και παθητικό. Το ενεργητικό λέει τι έχει μια επιχείρηση, ενώ το παθητικό εξηγεί το πού βρήκε η εταιρεία τα λεφτά, για να αποκτήσει το ενεργητικό. Εδώ μιλάμε για αποθέματα.
Στις λογιστικές καταστάσεις για την κερδοφορία μιλάμε για ροές: έσοδα, δαπάνες κ.λπ.
Εξετάσεις
Στα οικονομικά και την ιατρική χρησιμοποιούνται διάφοροι δείκτες για «διάγνωση», οι οποίοι σε αρκετές περιπτώσεις συγκρίνουν ροές και αποθέματα. Παράδειγμα αποτελεί ο γνωστός δείκτης «τιμή μετοχής προς κέρδη» (απόθεμα προς ροή). Αλλά και οι γιατροί λένε π.χ. λήψη 5 mg μιας ουσίας ανά τόσα κιλά σωματικής μάζας.
Αν, λοιπόν, μία Επιχείρηση διατηρεί υψηλή ρευστότητα τότε αυτή η ένδειξη γίνεται αντιληπτή από την αγορά και δίνει τα εξής σήματα: είτε δεν ξέρει να διαχειρίζεται τη ρευστότητα είτε θέλει να πουληθεί αλλά δεν το φωνάζει επισήμως.
Εδώ, υπάρχει ένα ζήτημα, το οποίο χωρά μεγάλη συζήτηση και η οποία μάλλον δεν τελειώνει. Κι αυτό διότι υπάρχει μια σχολή που λέει ότι δεν μπορούμε να συγκρίνουμε ανόμοια πράγματα. Δηλαδή, ο δείκτης τιμής προς κέρδη ή δημοσιονομικό έλλειμμα προς ΑΕΠ, δεν έχουν νόημα κ.ο.κ. Παρ’ όλ’ αυτά, οι δείκτες αυτοί χρησιμοποιούνται, αν και επιδέχονται μεγάλη κριτική. Αντίστοιχη συζήτηση υπάρχει και στη βιολογία.
Μερικές ενδεικτικές σχέσεις. Τι σχέση έχουν αυτά με τον ανθρώπινο οργανισμό και κυρίως με την Οικονομία;