Εντυπωσιακές και εξόχως επίκαιρες απόψεις του Γάλλου καθηγητή της φιλοσοφίας και συμβούλου μάνατζμεντ Gilles Lipovetsky
του Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλου
Καθηγητής φιλοσοφίας και γαλλικών, μέλος του Συμβουλίου Κοινωνικής Ανάλυσης και σύμβουλος στην ένωση «Πρόοδος του Μάνατζμεντ», ο Gilles Lipovetsky, 70 ετών, πρωτοέγινε γνωστός το 1983 με το βιβλίο του «Η Εποχή του Κενού». Ένα βιβλίο στο οποίο ο συγγραφέας ανέλυε την «μετα-νεωτερική» κοινωνία, η οποία κατά την γνώμη του χαρακτηριζόταν από την αποδυνάμωση της δημόσιας σφαίρας και από μία «ανοικτή» κουλτούρα στην βάση «cool» ρυθμίσεων των ανθρώπινων σχέσεων. Στην κοινωνία αυτή, πίστευε ο συγγραφέας, επικρατούσε ένας «νεο-ατομισμός» ναρκισσιστικού τύπου, ο οποίος και συνιστούσε την «δεύτερη επανάσταση της ατομικότητας».
Σήμερα, ο Γάλλος καθηγητής πιστεύει ότι οι φιλελεύθερες κοινωνίες βιώνουν την εποχή της «υπερ-νεωτερικότητας», που είναι το αποτέλεσμα μιας υπερτροφικής διαδικασίας εκσυγχρονισμού αυτής της ίδιας της νεωτερικότητας. Έτσι, οι κοινωνίες τείνουν προς περισσότερο ανταγωνισμό, περισσότερη εμπορευματοποίηση, αυξανόμενη κινητικότητα και μεγαλύτερη ευκαμψία. Υπό αυτές τις συνθήκες, η «υπερ-νεωτερικότητα» παρουσιάζεται με το ένδυμα της υπερβολής και της ανόδου των άκρων στα πιο διαφορετικά επίπεδα.
Στο πλαίσιο αυτό, οι start-ups είναι μία πρωτόγνωρη μορφή νεωτερικού καπιταλισμό, στους κόλπους του οποίου το χρήμα δεν έχει καθόλου την έννοια που είχε στο παρελθόν. Όπως αναφέρει στο τελευταίο βιβλίο του ο Γάλλος καθηγητής, πρόκειται για την εποχή της Παράδοξης Ευτυχίας (εκδόσεις Gallimard). «Στην εποχή μας το χρήμα έχει αλλάξει αξία, κυκλοφορεί όλο και πιο γρήγορα και δεν εξυπηρετεί τους σκοπούς που εξυπηρετούσε στο παρελθόν» μάς λέει ο Gilles Lipovetsky.
«Παραδοσιακά, στις αγροτικές κοινωνίες το χρήμα ήταν το μέσον επιβίωσης. Στη συνέχεια, στις αστικές κοινωνίες, έγινε το σήμα της κοινωνικής ανέλιξης: εκθέταμε τον πλούτο μας για να δείξουμε ποιοι είμαστε. Και στις δύο περιπτώσεις, το έχειν έπαιζε κεντρικό ρόλο. Όμως, από τα τέλη της δεκαετίας τού 1960 κυριάρχησε το είναι. Κύριο μέλημά μας δεν ήταν η επίδειξη πλούτου, αλλά η αναζήτηση της προσωπικής ολοκλήρωσης. Προτεραιότητα είχε η αναζήτηση της ευτυχίας. Ήταν η περίοδος που αποκαλώ μετα-υλιστική. Σήμερα, στην ψηφιακή εποχή μας, το χρήμα δεν εξυπηρετεί ούτε το έχειν ούτε το είναι, αλλά προωθεί το πράττειν. Με το Διαδίκτυο περνάμε από έναν ατομισμό επικεντρωμένο στον καταναλωτισμό σε έναν άλλο που έχει σημαία του την δράση. Πρόκειται για απαίτηση που προκρίνει τον μετασχηματισμό και όχι την απόλαυση. Έτσι, εικοσάρηδες νέοι, αντί να αναζητούν ευτυχία, αγάπη και διακοπές, επιδίδονται στην δημιουργία start-up και 24 ώρες το 24ωρο κάθονται μπροστά στην οθόνη τους με στόχο την επιτυχία του σχεδίου τους», προσθέτει ο Γάλλος καθηγητής.