Ο Reid Hoffman χρειάστηκε 15 χρόνια αφότου αποφοίτησε από το κολέγιο για να ανακαλύψει τί ήταν αυτό που ήθελε να κάνει στη ζωή του. «Όταν αποφοίτησα από το Stanford το σχέδιο ήταν να γίνω καθηγητής και διανοούμενος», είπε κάποτε ο ίδιος. «Χωρίς να θέλω να επαναλάβω τον Καντ, αυτό που θα ήθελα να κάνω είναι να κρατήσω ένα φακό πάνω από την κοινωνία και να κάνω ερωτήσεις όπως “Ποιοί είμαστε; Kαι ποιοί θα επρεπε να είμαστε και σαν μονάδες αλλά και σαν σύνολο;” Αυτό που συνειδητοποίησα, όμως, είναι οτι οι ακαδημαϊκοί γράφουν βιβλία που απευθύνονται το πολύ σε 50 με 60 άτομα, κι εγώ αυτό που ήθελα ήταν να έχω αντίκτυπο σε πολύ περισσότερους».
Αυτό το αντίκτυπο το αναζήτησε ιδρύοντας εταιρείες-μια εκ των οποίων το SocialNet, αναμφισβήτητα το πρώτο social network που δημιουργήθηκε- και αργότερα με τη συμμετοχή του στο PayPal. Το Δεκέμβρη του 2002 ίδρυσε το LinkedIn, πλέον μια εταιρεία αξίας πάνω από 20 δισ. δολάρια. Τα υπόλοιπα είναι ιστορία του Silicon Valley.
Πώς, όμως, έφτασε εκεί που είναι σήμερα, και τί μπορεί να διδάξει η απίστευτη επιτυχία του στους νέους επαγγελματίες; Για να απαντηθούν αυτά τα ερωτήματα ο Hoffman και ο Ben Casnocha έγραψαν ένα βιβλίο με τίτλο «The Start-Up of You». «Αναλύοντας ιδέες μέσα από το βιβλίο, δημιούργησαν μια παρουσίαση για αποφοίτους κολεγίων με τίτλο «The 3 Secrets Of Highly Successful Graduates», που μας επέτρεψαν να αναδημοσιεύουμε εδώ.
«Γειά σας! Ονομάζομαι Reid Hoffman και είμαι επιχειρηματίας και επενδυτής. Το 2003 ίδρυσα το LinkedIn έχοντας στο νου μου την αποστολή να φέρω πιο κοντά τους επαγγελματίες όλου του κόσμου ούτως ώστε να τους κάνω πιο παραγωγικούς και πιο επιτυχημένους. Γνωρίζω πολύ καλά πως το θέμα της καριέρας απασχολεί όλους τους φοιτητές ανά τον κόσμο, από τα εκατομμύρια φοιτητών στο LinkedIn, στους νέους επιχειρηματίες στους οποίους έχω επενδύσει ο ίδιος, μέχρι και τους φοιτητές που διαβάζουν το βιβλίο μου The start-up of you.
Αυτό που παρατήρησα είναι οτι υπάρχει μια κοινή ανησυχία μεταξύ όλων αυτών, δεν νιώθουν έτοιμοι. Υποτίθεται πως το κολέγιο είναι αυτό που θα σε προετοιμάσει για να είσαι σε θέση να επιβιώσεις και να αναδειχθείς στον εργασιακό χώρο. Ο χώρος αυτός, όμως, έχει αλλάξει. Δεν υπάρχει σταθερότητα. Παντού υπάρχει ανταγωνισμός. Ο κόσμος αλλάζει αδιάκοπα.
Αν πρόκειται να αποφοιτήσεις αισθάνεσαι πολύ αγχωμένος, αλλά αυτό είναι κάτι απολύτως φυσιολογικό. Και πρέπει να ξέρεις πως αυτή η αβεβαιότητα που νιώθεις αυτή τη στιγμή για το μέλλον σου, δεν πρόκειται να φύγει ποτέ. Το να κάνει κανείς καριέρα είναι μια δια βίου διαδικασία. Όταν ήμουν εγώ τελειόφοιτος, πίστευα οτι ήξερα ακριβώς τί ήθελα να κάνω στη ζωή μου.
Έκανα λάθος. Δεν θα μπορούσα ποτέ να προβλέψω την τροπή που πήρε η καριέρα μου. Μου πήρε 15 χρόνια για να συνειδητοποιήσω οτι αυτό που έκανα είχε όνομα, επιχειρηματικότητα. Με τα χρόνια το μάτι μου εξασκήθηκε στο να εντοπίζει την επιτυχία και την αποτυχία.
Υπάρχουν τρία πράγματα που οι επιτυχημένοι επαγγελματίες ανακαλύπτουν σχετικά με τις καριέρες τους. Δεν θα τα βρείς μέσα στα σχολικά σου βιβλία, ούτε φυσικά διδάσκονται στο σχολείο. Και επειδή είμαι σίγουρος πως κανείς δεν θέλει να περιμένει 15 χρόνια για να τα ανακαλύψει μόνος του, σας τα λέω εγώ σήμερα:
-Ανταγωνισμός
-Δικτύωση
-Ρίσκο
«Πώς μπορώ να συγκεντρώσω όλα μου τα ενδιαφέροντα σε μια δουλειά;» «Τί κάνω αν δεν ξέρω καν τι μου αρέσει;» «Πώς μπορώ να διαλέξω ανάμεσα στα άπειρα ενδιαφέροντά μου;» Όλα τα παραπάνω ερωτήματα αποτελούν παρακλάδια της γενικότερης και σημαντικότερης ερώτησης: «Τί να κάνω με τη ζωή μου;». Όλα αυτά τα ερωτήματα όμως είναι λάθος για τον απλό λόγο οτι αφορούν μονάχα εσένα και αγνοούν το πιο σημαντικό παράγοντα, αυτόν των υπολοίπων ανθρώπων. Γιατί πρέπει να έχεις κατά νου οτι υπάρχουν πολλοί που θέλουν τη δουλειά των ονείρων σου. Όπως και για κάθε τι καλό, υπάρχει ανταγωνισμός. Για να αντιμετωπίσεις τον ανταγωνισμό χρειάζεται να έχεις πλεονέκτημα. Τί μπορεί να είναι αυτό;
-Προσόντα
-Φιλοδοξίες
-Αλήθειες της αγοράς
Τα προσόντα σου είναι αυτά που καλλιεργείς τώρα. Οι φιλοδοξίες είναι το πού θέλεις να φτάσεις στο μέλλον. Και οι αλήθειες αγοράς είναι αυτό για το οποίο θα πληρώνεσαι. Η ιδανική καριέρα είναι αυτή που σε κάνει να κυνηγάς τις φιλοδοξίες σου, χρησιμοπιώντας τα προσόντα σου μέσα στην αλήθεια της αγοράς.
Ένα ακόμα ερώτημα που πιθανώς σε βασανίζει είναι το «Πώς θα κάνω θετική διαφορά στον κόσμο;» Ίσως πιστεύεις πως όντας απόφοιτος χωρίς εργασιακή εμπειρία, δεν έχεις να προσφέρεις και πολλά. Η αλήθεια, όμως, είναι πως τα ήδη υπάρχοντα προσόντα σου έχουν αξία από μόνα τους. Θα εκπλαγείς αν μάθεις πόση αξία έχουν τα προσόντα και οι διασυνδέσεις σου για όσους δεν τα έχουν. Απλά ρώτα: «Πώς μπορώ να βοηθήσω;». Με αυτόν τον τρόπο θα μάθεις τί χρειάζονται οι γύρω σου. Ικανοποίησε ανάγκες τρίτων, λύσε προβλήματα και θα αλλάξεις τον κόσμο.
Όσο ήσουν στο κολέγιο είχες κοιτώνες, οργανισμούς φοιτητών, μαθήματα κ.α. οπότε το να χτίσεις σχέσεις με συναδέλφους ήταν πολύ εύκολο. Στον πραγματικό κόσμο, όμως, θα πρέπει να είσαι πολύ προσεκτικός όταν δημιουργείς τον κύκλο σου. Οι σχέσεις στον εργασιακό χώρο έχουν τεράστια σημασία γιατί κάθε δουλειά απαιτεί τη συνεργασία με άλλους ανθρώπους.
Οι άνθρωποι είναι αυτοί που διαχειρίζονται τους πόρους, τις ευκαιρίες αλλά και τις διάφορες πληροφορίες. Γιατί οι ευκαιρίες δεν φυτρώνουν στα δέντρα, αλλά είναι άμεσα συνδεδεμένες με τους ανθρώπους. Αυτό σημαίνει πως αν ψάχνεις για κάποια ευκαιρία, αυτό που πραγματικά ψάχνεις είναι ένα άτομο.
Αυτοί με τους οποίους κάνεις παρέα είναι αυτοί που διαμορφώνουν και το ποιος είσαι αλλά και το ποιος θα γίνεις. Είναι γνωστό άλλωστε πως ο πιο γρήγορος τρόπος να γίνεις αυτός που θέλεις είναι να βρίσκεσαι κοντά σε ανθρώπους που είναι ήδη έτσι. Ο καλύτερος τρόπος να γνωρίσεις καινούρια άτομα είναι μέσω των γνωστών σου. Μπορεί να πιστεύεις οτι οι γνωστοί σου δεν είναι οι πλέον κατάλληλοι άνθρωποι, αλλά ο κύκλός σου είναι σίγουρα μεγαλύτερος απ’ότι πιστεύεις.
Ας το πάρουμε πρακτικά το θέμα. Έστω οτι έχεις επαφές με μερικές εκατοντάδες ανθρώπους στο LinkedIn. Αν όλοι οι γνωστοί σου έχουν ένα ανάλογο ποσό επαφών, τότε στην πραγματικότητα βρίσκεσαι σε ένα δίκτυο που απαρτίζεται από σχεδόν 2 εκατομμύρια ανθρώπους. Με λίγα λόγια, είναι πολύ πιθανό πως κάποιος που ξέρεις ήδη, ξέρει κάποιον άλλον που μπορεί να σε βοηθήσει. Αυτή είναι η δύναμη του να είσαι πολύ καλά δικτυωμένος.
Η αλήθεια είναι πως το εκπαιδευτικό σύστημα είναι διαμορφμένο έτσι ώστε να τιμωρεί τους μαθητές για τα λαθη που κάνουν. Στον πραγματικό κόσμο, όμως, για να βρείς τη σωστή λύση πρέπει πρώτα να προσπαθήσεις. Το να κάνεις λάθη είναι μέσα στο πρόγραμμα, δεν θα μάθεις διαφορετικά. Δεν είσαι σίγουρος αν μπορείς να τα βγάλεις πέρα σε μια φαρμακοβιομηχανία;
Πήγαινε και δούλεψε ένα εξάμηνο στη Pfizer και κάνε διασυνδέσεις για να δεις τι θα γίνει. Έχεις περιέργεια αν το marketing ή το product development σου ταιριάζει καλύτερα από αυτό που κάνεις τώρα; Αν δουλεύεις σε μια εταιρεία που υπάρχει δυνατότητα να ασχοληθείς με αυτά, προθυμοποιήσου να το κάνεις αφιλοκερδώς. Κι εγώ αυτό έκανα όταν ήμουν στην Apple, στην πρώτη δουλειά που έπιασα αφότου αποφοίτησα. Σε οποιαδήποτε κατάσταση οι πράξεις είναι αυτές που μετράνε και δίνουν πολύτιμα μαθήματα, όχι τα σχέδια.
Οι πράξεις είναι αυτές που θα σε βοηθήσουν να ανακαλύψεις πού θες να πας και πώς να φτάσεις εκεί. Είναι κάτι που το βλέπεις και στα φοιτητικά σου χρόνια, οι πιο καλοί φοιτητές είναι αυτοί που κάνουν τα λιγότερα λάθη. Κι αυτό γιατί ακόμα και οι πιο επιτυχημένοι επαγγελματίες μαθαίνουν να παίρνουν έξυπνα ρίσκα.
Μπορεί να νομίζεις οτι με το να μην παίρνεις ρίσκα έχεις σταθερότητα στη δουλειά σου, αλλά από τη στιγμή που ζούμε σε μια κοινωνία που ολοένα και αλλάζει, το να πράττεις εκ του ασφαλούς είναι το πραγματικά ριψοκίνδυνο. Είναι προτιμότερο να παίρνεις έξυπνα ρίσκα από το να τα αποφεύγεις εντελώς. Αυτό είναι που θα σου δώσει το πλεονέκτημα που χρειάζεσαι.
Για παράδειγμα, μην απορρίπτεις δουλειές που αποφέρουν λιγότερα κέρδη αλλά προσφέρουν πολλές γνώσεις. Δώσε πρωτεραιότητα σε ευκαιρίες που θα σου διδάξουν πράγματα τόσο για τον εαυτό σου όσο και για τον κόσμο. Επίσης, μην απορρίψεις κάτι επειδή όλοι λένε οτι ειναι ριψοκίνδυνο, γιατί το πιο πιθανό είναι οτι απλά υπερβάλλουν και τα πράγματα δεν έιναι τόσο άσχημα όσο τα περιγράφουν.
Άσε που θα υπάρχει και λιγότερος ανταγωνισμός αν κανείς άλλος δεν το τολμά. Σε ευκαιρίες σαν και αυτή το χειρότερο που θα μπορούσε να γίνει είναι κάτι που αντιμετωπίζεται. Αν ο κίνδυνος είναι το αν θα απολυθείς, αν θα χάσεις κάποια χρήματα ή θα νιώσεις άβολα, αξίζει να το πάρεις το πάρεις το ρίσκο. Τώρα εντάξει, αν το χειρότερο σενάριο είναι να δυσφημιστείς, να χάσεις όλα σου τα χρήματα ή να έρθεις σε επαγγελματικό αδιέξοδο, μην το ρισκάρεις.
Να ξέρεις όμως, οτι πάντα θα υπάρχει αβεβαιότητα όσον αφορά το θέμα καριέρα, τόσο από πλευράς ευκαιριών όσο και από πλευράς ρίσκων. οι καλύτερες ευκαιρίες είναι συνήθως αυτές με τα περισσότερα ερωτηματικά. Όταν κάτι φαίνεται αμφίβολο, οι περισσότεροι το αποφεύγουν. Το κλειδί της επιτυχίας είναι να παίρνεις έξυπνα ρίσκα και να βλέπεις ευκαιρίες εκεί που οι άλλοι αποτυγχάνουν. Οπότε, συγχαρητήρια για όλη την σκληρή δουλειά που έχεις κάνει μέχρι τώρα για την εκπαίδευσή σου, αλλά ακόμα έχεις πολλά να μάθεις. Γιατί η αποφοίτηση δεν σημαίνει οτι η εκπαίδευσή σου τελείωσε. Όλοι είμαστε ημιτελή έργα που μέρα με τη μέρα τελειοποιούμαστε.
Κάθε μέρα κρύβει και μια ευκαιρία για να μάθεις περισσότερα, για να κάνεις περισσότερα, για να είσαι περισσότερα. Γιατί κάθε μέρα στην εργασιακό χώρα εξετάζεσαι γι αυτά που ξέρεις. Αν δεν εξελίσσεσαι, μένεις σταθερός. Αν δεν πηγαίνεις μπροστά, πηγαίνεις πίσω. Δούλευε καθημερινά να αναπτύξεις τα πλεονεκτήματά σου. Φτιάξε το δίκτυό σου. Παίρνε εξυπνα ρίσκα. Αν όχι τώρα, τότε πότε;»