Η επιχειρηματική εκπαίδευση ως μέρος της λύσης

Αναμφίβολα, ο ρόλος της επιχειρηματικής εκπαίδευσης (Business Education) στην παραπάνω προσπάθεια είναι καθοριστικός. Η εκπαίδευση στο τομέα των επιχειρήσεων θα μπορεί να θεωρηθεί ως το μέσο με το οποίο οι προϋπάρχουσες δυνατότητες των στελεχών αξιοποιούνται και αναπτύσσονται σε ουσιαστικές ικανότητες με τις οποίες συμβάλουν στην ανάπτυξη της επιχείρησης τους. Η συμβολή της επιχειρηματικής εκπαίδευσης ως μέσο επαγγελματικής ανάπτυξης δίδεται με μία απλή, αλλά ιδιαίτερα σημαντική, σχέση:

Δυνατότητες + Εκπαίδευση = Ικανότητες

Με τον όρο «Δυνατότητες» αναφερόμαστε στην προηγούμενη γνώση και εκπαίδευση του στελέχους, την προϋπηρεσία/εργασιακή εμπειρία, βαθμολογική/μισθολογική εξέλιξη, θέση ευθύνης, ρόλο και καθήκοντα που έχει αναλάβει . Σε αυτόν τον όρο επίσης συμπεριλαμβάνονται στοιχεία από την προσωπικότητα του στελέχους που καθορίζουν την προοπτική εξέλιξης του, όπως η φιλοδοξία, κοινωνικότητα, δυναμικότητα, συναισθηματική νοημοσύνη, κ.α.

Από τα παραπάνω καταλαβαίνουμε ότι ο όρος «Δυνατότητες» του στελέχους λειτουργεί ως βάση για να δεχθεί πάνω της την εκπαίδευση ώστε το στέλεχος να αναπτύξει τις απαιτούμενες ικανότητες. Βασικοί συντελεστές του όρου «Εκπαίδευση» είναι το είδος του προγράμματος σπουδών, το εύρος των θεματικών περιοχών που καλύπτει το εκπαιδευτικό πρόγραμμα, το βάθος μελέτης του γνωστικού αντικειμένου, η διάρκεια σπουδών του προγράμματος, και ο βαθμός διαδραστικότητας των μαθημάτων.

Σύμφωνα με την αρχική σχέση το αποτέλεσμα του συνδυασμού δυνατοτήτων και εκπαίδευσης είναι η δημιουργία ικανοτήτων. Με τον όρο «Ικανότητες» εννοούμε τις εφαρμογές της γνώσης και τις ενέργειες που συντελούν στην επιτυχή εκτέλεση των καθηκόντων και την αποτελεσματική αντιμετώπιση των προκλήσεων στο επιχειρηματικό και ευρύτερο περιβάλλον. Με αυτό τον τρόπο τα στελέχη επιτυγχάνουν την μέγιστη αξιοποίηση των δυνατοτήτων τους, ικανοποιώντας όχι μόνο τις απαιτήσεις της επιχείρησης τους, αλλά και τις προσωπικές τους φιλοδοξίες.

Προσαρμόζοντας την επιχειρηματική εκπαίδευση στις ανάγκες των στελεχών

Από τα παραπάνω είναι σαφές ότι η αποτελεσματικότητα της εκπαιδευτικής διαδικασίας δεν εξαρτάται μόνο από την ποιότητα της γνώσης που προσφέρεται αλλά εξαρτάται και από τις δυνατότητες των στελεχών που λαμβάνουν αυτή την γνώση. Για να επιτευχθεί το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα θα πρέπει οι δυνατότητες των στελεχών να είναι συμβατές και ανάλογες με το είδος εκπαίδευσης που θα λάβουν.  Αυτό σημαίνει ότι η εκπαίδευση  θα πρέπει να προσαρμόζεται  (εύρος, βάθος, διάρκεια, διαδραστικότητα) βάσει των χαρακτηριστικών που κατέχουν τα στελέχη όπως η εμπειρία και η θέση τους στην επιχείρηση. Όταν αυτό δεν γίνεται, τότε δεν επιτυγχάνουμε το επιθυμητό αποτέλεσμα και δεν παράγουμε ικανά στελέχη.

Η αναντιστοιχία μεταξύ της εργασιακής εμπειρίας και του είδους εκπαίδευσης παρατηρείται συχνά στον χώρο των μεταπτυχιακών προγραμμάτων σε θέματα επιχειρήσεων. Όταν για παράδειγμα, ένα νέος απόφοιτος σχολής που δεν έχει σχέση με επιχειρήσεις και χωρίς εργασιακή εμπειρία, παρακολουθήσει μία τάξη ΜΒΑ, θα εκπαιδευτεί για μία θέση και έναν ρόλο  που δεν είναι ακόμα έτοιμος να ασκήσει αφού του λείπει η εμπειρία και η απαιτούμενη  επαγγελματική πορεία που για το συγκεκριμένο άτομο δεν έχει καν αρχίσει. Ως υποψήφιος για εργασία, θα βρεθεί «εγκλωβισμένος» αφού από την  μία πλευρά θα θεωρείται ότι έχει παραπάνω από τα επιθυμητά προσόντα (overqualified)  για χαμηλές θέσεις, ενώ θα του λείπει η εμπειρία για μπορέσει να αναλάβει υψηλότερες.  Οι συνέπειες αυτής της αναντιστοιχίας  είναι πολλές και σοβαρές τόσο σε επαγγελματικό επίπεδο ( το αποτέλεσμα της εκπαιδευτικής διαδικασίας θα είναι ατελές) όσο και σε προσωπικό επίπεδο αφού το ψυχολογικό κόστος μίας τέτοιας κατάστασης είναι μεγάλο πλήττοντας την αυτοεκτίμηση του ατόμου.

Παρόμοια αναντιστοιχία παρατηρείται όταν υψηλόβαθμα στελέχη παρακολουθούν μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών που  προσφέρουν εξειδικευμένη γνώση σε συγκεκριμένους τομείς παρόλο που αυτά τα στελέχη δεν δραστηριοποιούνται σε ένα περιορισμένο τομέα αλλά ασκούν ένα επιτελικό ρόλο γενικής διεύθυνσης. Αυτό που πραγματικά χρειάζονται είναι να αποκτήσουν σφαιρική γνώση των επιχειρήσεων και των αγορών και  να αναπτύξουν συνδυαστική, πολυεπίπεδη σκέψη που θα τους επιτρέψει να επιλύουν σύνθετα προβλήματα  και να ηγηθούν των επιχειρήσεων τους.

Ο ρόλος και η ευθύνη των σχολών επιχειρηματικής εκπαίδευσης (Business Schools)

Στην προσπάθεια να επιτύχουν το βέλτιστο αποτέλεσμα της σχέσης που διατυπώσαμε νωρίτερα (δυνατότητα + Εκπαίδευση = Ικανότητα), οι επιχειρηματικές σχολές όπως το ALBA Graduate Business School  (www.alba.edu.gr) προσφέρουν επιχειρηματική γνώση προσαρμοσμένη στις δυνατότητες και την εμπειρία των σπουδαστών τους ώστε να τους βοηθήσουν να αποκτήσουν ικανότητες που είναι  πολύτιμες για την επαγγελματική τους εξέλιξη.  Πέρα από την προσεκτική αξιολόγηση των υποψηφίων προσφέρεται επίσης καθοδήγηση στην επιλογή εκείνου του εκπαιδευτικού προγράμματος που είναι το πιο κατάλληλο για την περίπτωση τους.

Σε γενικές γραμμές τα εξειδικευμένα μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών (M.Sc.) απευθύνονται κυρίως σε νέους απόφοιτους  που σκοπεύουν να ενταχθούν στην αγορά εργασίας ή σε νέα στελέχη που ήδη εργάζονται αλλά επιθυμούν να αναπτύξουν περαιτέρω τις γνώσεις τους και τα προσόντα τους σε έναν συγκεκριμένο κλάδο (π.χ. χρηματοοικονομικά ή διοίκηση προσωπικού). Επίσης, δίδεται η δυνατότητα στα νέα άτομα που στερούνται εργασιακής εμπειρίας να συμμετέχουν σε πρακτική άσκηση και να εφαρμόσουν την γνώση σε πραγματικές συνθήκες (π.χ. M.Sc. in International Business Management).

Τα μεταπτυχιακά προγράμματα στην διοίκηση επιχειρήσεων (MBA, MBA in Shipping, MBA in Banking) απευθύνονται σε στελέχη που στην πλειοψηφία τους ήδη κατέχουν ειδικευμένη γνώση στον τομέα τους και έχουν σημαντική εργασιακή εμπειρία. Αυτά τα στελέχη επιθυμούν να αποκτήσουν την γνώση και τις δεξιότητες για να ανταπεξέλθουν με επιτυχία στις απαιτήσεις των διευθυντικών και υψηλόβαθμων θέσεων που πρόκειται να αναλάβουν ή ήδη κατέχουν.

*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα “Κέρδος”