Όραμα και Αποστολή των Επιχειρήσεων
από τον Δρ. Ανάργυρο Παπαδόπουλο
BA, LLB, LLM, MA, PhD
Εισηγητής σεμιναρίων στην Bonus Seminars
Ένας νεαρός αποφάσισε να κάνει το πρώτο του επιχειρηματικό βήμα ανοίγοντας ένα μινι-μάρκετ στη γειτονιά του. Όταν ρωτήθηκε ποιο είναι το όραμα αυτής της μικρής επιχείρησης, απάντησε: ‘Θα ήθελα αυτό το μινι-μάρκετ να γίνει μεγάλη, πολυεθνική επιχείρηση’. Με την απάντησή του, ο νέος επιχειρηματίας εξέφρασε την πραγματική έννοια και διάσταση του οράματος μιας επιχείρησης.
Το όραμα μιας επιχείρησης είναι αυτό που αιτιολογεί το λόγο ύπαρξης μιας επιχείρησης. Το όραμα αναφέρεται στον προσανατολισμό της επιχείρησης προς το μέλλον και ενσωματώνει τις προσδοκίες, τις ελπίδες και τις φιλοδοξίες του επιχειρηματία για την πορεία της επιχείρησης. Το όραμα εκφράζεται με το πώς θα ήθελε ο επιχειρηματίας να δει την επιχείρησή του μετά από πολλά χρόνια. Κάθε επιχείρηση πρέπει να έχει το δικό της όραμα. Κάθε επιχείρηση πρέπει να πορεύεται με βάση το όραμά της. Χωρίς όραμα, η επιχείρηση μοιάζει με ‘πλοίο χωρίς πυξίδα’.
Το όραμα μιας επιχείρησης πρέπει να αντανακλά τις πεποιθήσεις και τις πραγματικές επιθυμίες του επιχειρηματία και να ταυτίζεται με τις αρχές και τις αξίες του επιχειρηματία. Θέτοντάς το διαφορετικά, ο επιχειρηματίας είναι αυτός που θα ενσωματώσει τις αρχές και τις αξίες της επιχείρησής του (κουλτούρα) στο όραμα.
Το όραμα μιας μικρής, μικρομεσαίας, μεσαίας ή μεγάλης επιχείρησης θα πρέπει να κοινοποιείται στους εργαζόμενους της. Υπάρχουν πολλαπλά παραδείγματα εργαζομένων οι οποίοι ρωτήθηκαν να προσδιορίσουν το όραμα της επιχείρησης όπου απασχολούνται και σχεδόν κανείς από αυτούς δεν ήξερε να απαντήσει. Η κοινοποίηση του οράματος της επιχείρησης στους εργαζόμενους συνδέεται άμεσα με την μεταβίβαση της κουλτούρας (αρχές, αξίες, πεποιθήσεις) της επιχείρησης στους εργαζόμενους. Αμφισβητείται έντονα η βιωσιμότητα των επιχειρήσεων που δεν ‘μεταλαμπαδεύουν’ στους εργαζόμενους τα στοιχεία της κουλτούρας και του οράματος τους. Αξίζει, όμως, να σημειωθεί ότι εξαιτίας του γεγονότος ότι το όραμα απορρέει, συνήθως, από το επιχειρηματικό πνεύμα του επιχειρηματία, είναι, πολλές φορές, δύσκολο να εκφρασθεί και να αποτυπωθεί γραπτά.
Το όραμα της επιχείρησης πρέπει να είναι σύντομο, χωρίς περιττές προεκτάσεις, απλό και περιεκτικό, σαφές, μοναδικό, συνεπές και σταθερό. Πολλοί συγγραφείς υποστηρίζουν ότι το όραμα πρέπει να είναι ευμετάβλητο και προσαρμόσιμο, ανάλογα με τις καταστάσεις που αντιμετωπίζει η κάθε επιχείρηση. Αυτό είναι λάθος. Το όραμα πρέπει να είναι συνεπές και σταθερό. Ευμετάβλητες και προσαρμόσιμες μπορεί να είναι οι στρατηγικές που θα ακολουθήσει η επιχείρηση όταν επέλθουν κάποιες σημαντικές μεταβολές στο εσωτερικό ή εξωτερικό περιβάλλον της επιχείρησης. Οι στρατηγικές αυτές μπορούν να διαφοροποιηθούν με μοναδικό σκοπό να επιτευχθεί το μακροπρόθεσμο όραμα της επιχείρησης. Οι ίδιοι συγγραφείς συγχέουν λανθασμένα το ‘όραμα’ με την ’αποστολή’ της επιχείρησης. Οι δύο αυτές έννοιες είναι τελείως διαφορετικές, έχοντας η κάθε μια το δικό της περιεχόμενο και σε καμία περίπτωση δεν μπορεί η μια να αντικαταστήσει το περιεχόμενο της άλλης.
Η αποστολή, ή σκοπός, της επιχείρησης είναι μια ακριβής περιγραφή του τι ακριβώς κάνει η επιχείρηση. Η αποστολή περιγράφει τις δραστηριότητες της επιχείρησης σε ότι αφορά τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες, τις αγορές και την τεχνολογία. Η αποστολή είναι η επίσημη δέσμευση του επιχειρηματία σχετικά με τους γενικότερους στόχους της επιχείρησης.
Οι στόχοι πρέπει να εντάσσονται στο πλαίσιο του οράματος και της αποστολής της επιχείρησης. Οι στόχοι, με άλλα λόγια, ‘γεννιούνται’ από το όραμα και την αποστολή της επιχείρησης και είναι αυτοί που θα οδηγήσουν στην επίτευξη της αποστολής και του οράματος της επιχείρησης. Οι στόχοι πρέπει να αντανακλούν την πραγματική κατάσταση της επιχείρησης και να αναφέρονται σε μετρήσιμα αποτελέσματα. Οι στόχοι πρέπει να είναι εύλογοι και να κινούνται στο πλαίσιο των διαθέσιμων πόρων της επιχείρησης. Θα ήταν άτοπο π.χ. να τεθεί ως στόχος από μια επιχείρηση μια επένδυση που θα προϋπέθετε υψηλό κόστος, ενώ το κεφάλαιο και η περιουσιακή κατάσταση της επιχείρησης να είναι χαμηλά. Ενώ το όραμα προσβλέπει στο απώτερο μέλλον και η αποστολή εκφράζει την τωρινή κατάσταση και το άμεσο μέλλον, οι στόχοι πρέπει να περιλαμβάνουν μια συγκεκριμένη χρονική προθεσμία για την ολοκλήρωσή τους. Οι στόχοι πρέπει να είναι εφικτοί και να αποτελούν πρόκληση για την επιχείρηση και τους εργαζομένους της να τους επιτύχουν.
Συμπερασματικά, το όραμα μιας επιχείρησης, αν και απορρέει από το πνεύμα του επιχειρηματία, δεν πρέπει να εκφράζει αόριστες επιχειρηματικές σκέψεις και δεν πρέπει να αποτελεί αποτέλεσμα πίεσης που μπορεί να προέρχεται από τις συνθήκες ή το γενικότερο περιβάλλον της επιχείρησης. Το όραμα γεννά πρωτοβουλίες, δραστηριότητες και κατευθύνσεις στον επιχειρηματία και όσο μεγαλεπήβολο θεωρείται τόσο περισσότερα κίνητρα παρέχει στον επιχειρηματία και τους εργαζόμενους της επιχείρησης για την επίτευξη του.