Ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Μάρκος Αυρήλιος, κυβέρνησε από το 161 έως το 180 μ.Χ. και είχε τη φήμη του ιδανικά σοφού ηγέτη. Το βιβλίο του «Διαλογισμοί» εμπνέει τους ηγέτες ανά τους αιώνες, λόγω της διαχρονικής σοφίας του για την ανθρώπινη συμπεριφορά. Πρόκειται για μια συλλογή από προσωπικές γραφές, από τη χαοτική τελευταία δεκαετία της ζωής του. Η αναταραχή αυτή τον ενέπνευσε να αναπτύξει τη δική του ερμηνεία της στωικής φιλοσοφίας, η οποία επικεντρώνεται στην αποδοχή πραγμάτων πέρα από τον έλεγχο ενός ατόμου και τη διατήρηση της κυριαρχίας επί των συναισθημάτων του.
Στο βιβλίο 11 των Διαλογισμών, ο Μάρκος Αυρήλιος περιλαμβάνει υπομνήσεις προς τον εαυτό του σε σχέση με την ηγεσία. Ως πρότυπα για τη σκέψη του ο Μάρκος Αυρήλιος είχε τον Πλάτωνα και τους άλλους αρχαίους Έλληνες φιλοσόφους. Σε μια αρκετά απλοποιημένη γλώσσα, αναλύουμε 10 σημεία που θα μπορούσαν να φανούν χρήσιμα σε κάθε υπάρχοντα ή επίδοξο ηγέτη.
Ας δούμε λοιπόν ποιες είναι οι 10 «εντολές» του μεγάλου Ρωμαίου ηγέτη, τις οποίες καθένας που ενδιαφέρεται για την ηγεσία θα έπρεπε να γνωρίζει:
Ο Μάρκος Αυρήλιος πίστευε ότι παρόλο που πάντα θα υπάρχουν άνθρωποι που ζουν εγωιστικά και εκείνοι που θέλουν να καταστρέφουν τους άλλους, η ανθρωπότητα είναι γραφτό να ζει σε αρμονία. «Ήρθαμε στον κόσμο για το καλό του άλλου», γράφει. Κατά συνέπεια μέσα στην κοινωνία, αναδύονται ηγέτες σαν εκείνον. Και είναι καθήκον τους να είναι οι θεματοφύλακες εκείνων που τους ακολουθούν.
Να θυμάστε ότι κάθε ένας από τους οπαδούς, τους ανωτέρους και τους εχθρούς σας είναι ένας άνθρωπος που τρώει και κοιμάται κ.ο.κ. Μπορεί να φαίνεται προφανές, αλλά είναι εύκολο να μειώσετε ή να μεγεθύνετε τη σημασία των άλλων, όταν παίρνετε μια απόφαση σχετικά με αυτούς.
Κάθε πρόσωπο έχει την δική του αξιοπρέπεια και υπερηφάνεια.
Όταν ένα άτομο παίρνει μια απόφαση που προσβάλλει τον άλλον, πρέπει να εξετάσετε πρώτα αν είναι «σωστό να το κάνει αυτό», με την έννοια αν οι πράξεις του έγιναν με τρόπο που να είναι ηθικά αποδεκτός, ακόμη και αν αυτό εναντιώνεται στο δικό σας προσωπικό συμφέρον. Σε αυτή την περίπτωση, μη σπαταλάτε την ενέργειά σας διαμαρτυρόμενοι γι’ αυτό.
Αν, όμως, οι άλλοι συμπεριφέρονται με τρόπο επιλήψιμο, καλύτερα να θεωρήσετε ότι οι ενέργειές τους βασίζονται στην άγνοια. «Αυτός ακριβώς είναι ο λόγος για τον οποίο πολλοί από αυτούς δυσανασχετούν όταν τους αποκαλείται άδικους, αλαζόνες, ή άπληστους» γράφει ο Μάρκος Αυρήλιος. Συνεπώς, όταν ασχολείστε με εκείνους που σας ακολουθούν, η ποινή ή η τιμωρία τους πρέπει να γίνει με «εκπαιδευτικό» τρόπο.
Είναι αλήθεια ότι οι ηγέτες θα πρέπει να πάρουν τον ηγετικό ρόλο τους στα σοβαρά, αλλά όχι έτσι που να τους κάνει να αισθάνονται κατά κάποιο τρόπο θεοί.
Θυμηθείτε, ότι «έχετε κάνει αρκετά λάθη» γράφει ο Μάρκος Αυρήλιος. «Είστε, λοιπόν, ακριβώς σαν κι αυτούς. Και αν έχετε καταφέρει να αποφύγετε κάποια από τα λάθη που έκαναν οι ακόλουθοί σας, αναγνωρίστε ότι στη συνέχεια υπάρχει περίπτωση να κλονισθείτε και να κάνετε ακόμα χειρότερα.