Έχετε κλείσει ραντεβού για να περάσετε από συνέντευξη εργασίας σε μια εταιρία που θα θέλατε να εργαστείτε. Έχετε κάνει καλή προετοιμασία, τόσο ως προς το τι θα φορέσετε όσο και ως προς το πώς θα κινηθείτε. Έχετε επίσης προετοιμάσει κάποιες απαντήσεις σε πιθανές ερωτήσεις. Έρχεται το πρωινό εκείνο, πηγαίνετε στην εταιρία και γεμάτος αυτοπεποίθηση μπαίνετε στο γραφείο του υπεύθυνου ανθρώπινου δυναμικού (ή όποιου αναλάβει να κάνει τις συνεντεύξεις). Όλα κυλούν ομαλά και σχεδόν αναμενόμενα. Ο υπεύθυνος είναι φιλικός και οι ερωτήσεις του κινούνται γύρω από το εργασιακό παρελθόν και μέλλον και κάποιες προσωπικού χαρακτήρα. Κρίνοντας πως έχετε απαντήσει καλά, η αυτοπεποίθησή σας έχει εκτιναχθεί στα ύψη και σχεδόν θεωρείτε σίγουρη τη δουλειά. Και τότε είναι που σας ρωτάει: «Τι χρώμα έχει ο εγκέφαλός σας;».
Οι παράδοξες ερωτήσεις αποτελούν ένα όχι συνηθισμένο, αλλά πιθανό στοιχείο μιας συνέντευξης εργασίας. Ειδικά στο εξωτερικό, ακόμα και σε μεγάλες εταιρίες, συνηθίζεται αυτού του είδους η προσέγγιση ενός υποψήφιου υπαλλήλου. Τι όμως επιδιώκεται με μια τέτοια ερώτηση;
Κάθε ερώτηση σε μια συνέντευξη εργασίας έχει συγκεκριμένους σκοπούς, π.χ. να διερευνήσει την προσωπικότητα του υποψηφίου, τις ικανότητές του (γνωσιακές ή επαγγελματικές), τη στάση του απέναντι στην εταιρία, αν ταιριάζει στο προφίλ και στους συνεργάτες της εταιρίας κτλ. Αυτή η διερεύνηση τις περισσότερες φορές γίνεται μέσω «συνηθισμένων» ερωτήσεων, όπως «Γιατί θέλεις να εργαστείς εδώ;», «Τι σε έκανε να φύγεις από την προηγούμενη δουλειά;», «Πού θεωρείς ότι θα βρίσκεσαι σε 5 ή 10 χρόνια;» κ.ο.κ.
Οι παράδοξες ερωτήσεις έχουν ακριβώς την ίδια λειτουργία. Η διαφορά τους έγκειται στο πώς επιδιώκεται η διερεύνηση των απαραίτητων χαρακτηριστικών ενός υποψηφίου. Έτσι, αν κάποιος σας ρωτήσει για το ποια τρία πράγματα θα παίρνατε στον Άρη, πέρα από το ενδεχόμενο του να θελήσει να ελαφρύνει λίγο το κλίμα της συνέντευξης, στοχεύει και στο να διαπιστώσει ορισμένα στοιχεία του χαρακτήρα σας, π.χ. το αν είστε πρακτικοί.
Δεν έχουν όλες οι παράδοξες ερωτήσεις την ίδια λειτουργία. Ορισμένες μάλιστα δεν απαιτούν καν να δοθεί μια σωστή απάντηση, γιατί απλούστατα δεν υπάρχει σωστή απάντηση. Είναι από τις περιπτώσεις εκείνες που εξετάζονται περισσότερο άλλα στοιχεία του ερωτώμενου παρά η απάντηση. Άλλες, βέβαια, ερωτήσεις, παρότι παράδοξες, απαιτούν κάποια απάντηση (π.χ., μια ερώτηση που χρειάζεται κάποιον υπολογισμό, εφόσον οι συγκεκριμένοι υπολογισμοί περιλαμβάνονται στις απαιτήσεις της εργασίας).
Τι μπορείτε να κάνετε στην περίπτωση κατά την οποία σας τεθεί μια τέτοιους είδους ερώτηση; Το πρώτο και βασικότερο είναι να μην «παγώσετε». Αν κοιτάξετε τον ερωτώντα με βλέμμα γεμάτο απορία και προφανή αδυναμία απάντησης, θα δώσετε την εντύπωση πως τα αντανακλαστικά σας είναι μειωμένα. Αυτό που μπορείτε να κάνετε, εφόσον δεν σας έρχεται κάποια απάντηση εκείνη τη στιγμή, είναι να κάνετε κάποιες διευκρινιστικές ερωτήσεις, να ζητήσετε να την επαναλάβουν, ή να κερδίσετε χρόνο με παρατηρήσεις του τύπου «ενδιαφέρουσα ερώτηση», «η αλήθεια είναι πως δεν περίμενα τέτοια ερώτηση σε συνέντευξη εργασίας, παρόλ’ αυτά…» κτλ. Σε κάθε περίπτωση, αν είναι δύσκολη η ερώτηση, μη διστάσετε να πάρετε το χρόνο σας να απαντήσετε, αλλά να φανεί ότι σκέφτεστε την απάντηση κι όχι ότι προσπαθείτε να συνέλθετε από το σοκ. Βέβαια, όταν πρόκειται να πάτε σε μια συνέντευξη για εργασία που να περιλαμβάνει κάποια συγκεκριμένη δραστηριότητα (π.χ. υπολογισμούς, δημιουργικότητα κτλ.) να είναι έτοιμοι να απαντήσετε σε πιθανές σχετικές ερωτήσεις, είτε αυτές γίνουν με τη μορφή «συνηθισμένων» ερωτήσεων είτε παράδοξων. Επίσης, επειδή αυτές οι ερωτήσεις απαιτούν διαφορετική αντιμετώπιση, καλό θα ήταν να χαλαρώσετε όσο είναι δυνατόν, όταν την ακούσετε, έτσι ώστε να δώσετε στον εαυτό σας τη δυνατότητα να σκεφτεί κάτι ενδιαφέρον να απαντήσει. Από την άλλη, μπορείτε φυσικά να απαντήσετε αμέσως (π.χ. στην ερώτηση «ποια σούπερ δύναμη θα θέλατε να είχατε;») και στη συνέχεια να «χτίσετε» πάνω στην απάντηση αυτή, δηλαδή να την προσαρμόσετε σε ό,τι θεωρήσετε εκείνη τη στιγμή σχετικό με την εργασία και την προσωπικότητά σας.
Ορισμένες από τις παράδοξες ερωτήσεις που έχουν τεθεί σε συνεντεύξεις είναι οι εξής:
Πόσα μπαλάκια του γκολφ χρειάζονται για να γεμίσει ένα μπόινγκ 747; (Microsoft)
Γιατί τα καπάκια των φρεατίων είναι στρογγυλά; (Microsoft)
Αν ήσασταν διανομέας πίτσας πώς θα σας βοηθούσε ένα ψαλίδι; (Apple)
Αν ήσασταν κουτί δημητριακών, ποιο θα ήσασταν και γιατί; (Bed Bath & Beyond)
Πόσα τετραγωνικά πόδια πίτσας καταναλώνονται στις ΗΠΑ κάθε χρόνο; (Goldman Sachs)
Μιχάλης Κατσιμίτσης, PhD