Μπορούν οι καινοτόμες επιχειρηματικές πρωτοβουλίες να αποτελέσουν το «αντίδοτο» στην κρίση; Τι θα πρέπει να προσέχουν οι νέοι επιχειρηματίες; Ποιος ο ρόλος της Παιδείας; O Project Manager της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Νέων Επιχειρηματιών και της Ελληνικής Ένωσης Νεοφυών Επιχειρήσεων, Ιωάννης Ασλάνης, σε αποκλειστική συνέντευξη στο Startup.gr, δίνει τις απαντήσεις. Τον συναντήσαμε στον κόμβο καινοτομίας και επιχειρηματικότητας InnovAthens, ο οποίος πραγματοποιείται στον χώρο της Τεχνόπολις, στο Γκάζι.
Σε μια αναμφίβολα δύσκολη οικονομική συγκυρία, υπάρχουν κατά την γνώμη σας περιθώρια για νεανική επιχειρηματικότητα στη χώρα μας;
Ξεκινώντας θα ήθελα να τονίσω ότι θα πρέπει να ξεφύγουμε από τον αποκλειστικό χαρακτηρισμό της νεανικής επιχειρηματικότητας και να επικεντρωθούμε στη νεοφυή επιχειρηματικότητα, όπου νέα και πρωτοποριακή είναι η ιδέα και όχι απαραίτητα ο επιχειρηματίας. Πάντα οι συγκυρίες ήταν δύσκολες άμα αναλογιστούμε τα δεδομένα κάθε εποχής. Ο τραπεζικός δανεισμός δεν πρέπει να θεωρείται ο μόνος παράγοντας που μπορεί να βοηθήσει την νεανική επιχειρηματικότητα. Πλέον σε επίπεδο παγκόσμιας και ευρωπαϊκής πολιτικής οι νέοι επιχειρηματίες και τα start up είναι στο επίκεντρο των διεθνών οργανισμών ως προς τη χάραξη νέων πολιτικών που θα ωφελήσουν την νεανική επιχειρηματικότητα. Άρα μπορούμε να θεωρήσουμε ότι έρχονται καλύτερες μέρες για τη νεανική επιχειρηματικότητα. Για την χώρα μας συγκεκριμένα οι νέοι επιχειρηματίες θα πρέπει να επικεντρωθούν σε αγορές που έχουν εισροή κεφαλαίων από το εξωτερικό (νέο χρήμα) μιας και η εσωτερική αγορά υποφέρει και η οικονομική δύναμη του Έλληνα καταναλωτή έχει μειωθεί δραματικά. Ποιοι είναι αυτοί οι τομείς; Τουρισμός και Εξαγωγές ελληνικών προϊόντων. Επίσης οι νέοι επιχειρηματίες θα πρέπει να θυμούνται ότι αγορά δεν είναι μονό η Ελλάδα αλλά όλος ο κόσμος.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχετε στα χέρια σας, τι προβλήματα αντιμετωπίζουν οι νέες επιχειρήσεις στην Ελλάδα;
Δυστυχώς σήμερα οι νέοι μας επιχειρηματίες είναι παγιδευμένοι σε ένα αφιλόξενο επιχειρηματικό και οικονομικό περιβάλλον αλλά το πιο επικίνδυνο είναι η αρνητική ψυχολογία και η απογοήτευση. Αυτά τα δυο είναι ο πιο επικίνδυνος παράγοντας μαζί με την λανθασμένη παιδεία. Οι εποχές που περιμέναμε να μπούμε στο δημόσιο ή σε μια ιδιωτική εταιρεία για να εχουμε σιγουριά έχουν περάσει αντιστρεπτή.
Τα προβλήματα είναι για μένα πρωτίστως παιδείας και ενημέρωσης. Δηλαδή οι νέοι επιχειρηματίες δεν κάνουν σωστή έρευνα αγοράς, παγιδεύονται στα στενά πλαίσια της ελληνικής οικονομίας, αντιμετωπίζουν αρνητισμό και αποδοκιμασία και τέλος εχουμε την ασφυκτική φορολογία και την μεγάλη δυσκολία δανεισμού. Οι νέοι επιχειρηματίες αντιμετωπίζουν μια τεράστια πρόκληση διότι το οικονομικό περιβάλλον πάνω στο οποίο είχαν κτίσει τη καριέρα τους ανετράπη μέσα σε λίγα χρόνια και τώρα καλούνται να διαφοροποιηθούν για να επιβιώσουν. Όπως και στη φύση μόνο όποιο είδος προσαρμόζεται επιβιώνει.
Θα μπορούσε η νεανική επιχειρηματικότητα, αλλά και γενικότερα οι ιδιωτικές επιχειρηματικές πρωτοβουλίες, να αποτελέσουν το «κλειδί» για να «τρέξει» και πάλι η ελληνική οικονομία;
Άμα το εξετάσουμε και ιστορικά, οικονομικά και πολιτικά πάντα η ιδιωτική πρωτοβουλία αλλά κυρίως οι νέοι ήταν αυτοί που κατάφεραν με την ενέργεια τους να φέρουν αλλαγές. Μια συντονισμένη προσπάθεια του ιδιωτικού τομέα με επενδύσεις σε νέους επιχειρηματίες θα μπορούσε να δημιουργήσει ένα νέο οικοσύστημα που θα αποτελέσει ένα βασικό άξονα που θα δώσει ώθηση και πάλι στην Ελληνική οικονομία. Αυτό είδη γίνεται σε ένα βαθμό και θεωρώ ότι στο άμεσο μέλλον θα βελτιωθεί ακόμα περισσότερο.
Οι Έλληνες ιδιώτες επενδυτές θα πρέπει να φέρουν τα κεφάλαια τους στην Ελλάδα και να τα επενδύσουν στη νέα γενιά. Υπάρχουν τεράστιες δυνατότητες και ευκαιρίες. Σε καμιά περίπτωση δεν θεωρώ ότι εχουμε εκμεταλλευτεί σαν χώρα τα ισχυρά μας χαρτιά.
Τι κινήσεις θα μπορούσε να κάνει από την πλευρά του το κράτος, έτσι ώστε να στηρίξει περισσότερο τη νεανική επιχειρηματικότητα;
Εδώ αγγίζουμε ένα τεράστιο θέμα. Οι χειρισμοί του κράτους ως τώρα όλοι γνωρίζουμε ότι ήταν πελατειακού χαρακτήρα εξυπηρετώντας τους κομματικούς στρατούς και συγκεκριμένα συμφέροντα. Όλα είπαμε ξεκινάμε από τη παιδεία. Όταν ο λαός είχε λάθος παιδεία είναι δεδομένο ότι θα έχει και λάθος κατεύθυνση με τα αποτελέσματα να έρχονται με σκληρό τρόπο όχι μονό να μας χτυπήσουν τη πόρτα αλλά να ταρακουνήσουν συθέμελα την ελληνική κοινωνία και οικογένεια.
Τομείς όπως η ναυτιλία, ο τουρισμός, οι εξαγωγές, τα λιμάνια μας και γενικά οι επενδύσεις πιο πολύ έχουν ζημιωθεί από τις κυβερνητικές πολιτικές παρά ωφεληθεί. Πανηγυρίζουμε για το τουρισμό των 18εκ όταν η Τουρκία με την πιο μικρή και λιγότερο ποιοτική ακτογραμμή έχει 40εκ. Η δυναμική του τουρισμού μας μπορεί κάλλιστα να αγγίξει τα 50εκ με τις σωστές κινήσεις. Το yachting επίσης έχει πληγεί σημαντικά.
Το κράτος οφείλει άμεσα να εφαρμόσει σταθερό φορολογικό σύστημα για τους επιχειρηματίες και τις επενδύσεις. Ελαφρύνσεις, κίνητρα επενδύσεων είναι κάτι που χρόνια επικοινωνεί και ζητά ο επιχειρηματικός κόσμος. Όμως το πιο σημαντικό είναι το κράτος να ενημερώσει τους επιχειρηματίες για τις ξένες αγορές και ο κόσμος να λάβει πραγματικά γνώση πώς να κινηθεί, να επιχειρήσει και να συνδεθεί με την Ευρωπαϊκή και Παγκόσμια αγορά. Λανθασμένα έχουν συνδυάσει την Ευρώπη με τη φορολογία και αυτό είναι λάθος των πολιτικών.
Σε ποιους κλάδους καταγράφονται οι πιο επιτυχημένες νέες επιχειρηματικές πρωτοβουλίες στην Ελλάδα;
Καταρχάς δοθείσας της ευκαιρίας να τονίσω ότι πάντα οι Έλληνες διαπρέπουν όταν είναι σε σωστά δομημένα οικονομικά περιβάλλοντα. Για αυτό και όταν επιχειρούν στο εξωτερικό πάντα έχουν τεράστιες πιθανότητες επιτυχίας.
Η Ελλάδα έχει φήμη και επιτυχίες στο τομέα του IT,του Τουρισμού και του FNB (εστίαση ,εξαγωγές). Αν μπορέσουν οι νέοι μας επιχειρηματίες να συντονιστούν επιχειρώντας σε κοινή γραμμή και όχι μεμονωμένα τότε θεωρώ ότι οι πιθανότητες επιτυχίας θα αυξηθούν σημαντικά.
Από την πλευρά της, η Ελληνική Ένωση Νεοφυών Επιχειρήσεων πως συνεισφέρει στην δημιουργία Startups;
Η Ελληνική Ένωση Νεοφυών Επιχειρήσεων έχει ως αποστολή και σκοπό καταρχάς την πρόταση πολιτικών που θα ευνοήσουν την νεανική επιχειρηματικότητα και εκπαιδευτικό χαρακτήρα ως προς τους νέους που θέλουν να ξεκινήσουν μια startup. Μέσω των εκδηλώσεων μας φροντίζουμε να τους ενημερώνουμε και να τους δικτυώνουμε μεταξύ τους ώστε να δημιουργηθούν συνέργιες και γνώση μέσω της επικοινωνιας των εμπειριών τους.
Η πιο αγαπημένη και επιτυχημένη μας εκδήλωση είναι το Είμαι Κάνω Θέλω. Στην εκδήλωση αυτή οι συμμετέχοντες έχουν δυο λεπτά στη διάθεση τους να παρουσιάσουν την ταυτότητα τους, τη δραστηριότητα τους και τι αναζητούν είτε αφορά συνεργασίες ή τεχνογνωσία. Εμείς καταγράφουμε τις ανάγκες και τους συμβουλεύουμε αναλόγως. Με το HSA University διενεργούμε workshops όπου επιτυχημένοι επιχειρηματίες μοιράζονται με τους συμμετέχοντες την εμπειρία και την τεχνογνωσία τους.
Με μεγάλη μας χαρά αποτελούμε μέλη του κόμβου καινοτομίας InnovAthens όπου πρώτη φορά μια συνέργια 5 οργανισμών με τον Δήμο Αθηναίων και τη Samsung είχε ως αποτέλεσμα την δημιουργία αυτού του κόμβου καινοτομίας όπου όλες οι δραστηριότητες που αφορούν τη νεανική επιχειρηματικότητα πλέον διασταυρώνονται εδώ. Καλώ τους αναγνώστες σας να μας επισκεφτούν και να μοιραστούν μαζί μας τις απορίες τους και να ζήσουν από κοντά τις εξελίξεις.
Παράλληλα κε Ασλάνη δραστηριοποιήστε και στην Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Νέων Επιχειρηματιών. Θα ήθελα να μου πείτε, με βάση την γενικότερη εικόνα που έχετε, το μοντέλο ποιας Ευρωπαϊκής χώρας θα θέλατε να ακολουθήσει η Ελλάδα, έτσι ώστε να υπάρξει ένα ευνοϊκότερο περιβάλλον για τους νέους επιχειρηματίες στη χώρα μας;
Πολύ πρόσφατα διαπιστώσαμε ότι οι πολιτικές εξίσωσης των κρατών μελών δεν είχαν και μεγάλη απήχηση στους ευρωπαϊκούς λαούς. Το μυστικό είναι κάθε χώρα να έχει το δικό της μοντέλο συνηδειτοποιώντας τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της και πως αυτά μπορούν να συνδυαστούν με το Παγκόσμιο και Ευρωπαϊκό Οικονομικό περιβάλλον.
Πρόσφατα παρευρεθήκατε ως κεντρικός ομιλητής σε παγκόσμιο συνέδριο, εκπροσωπώντας την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Νέων επιχειρηματιών. Λαμβάνοντας υπόψη τις διεθνείς συζητήσεις που έχετε κάνει, τι εικόνα έχουν οι ξένοι για το επιχειρηματικό περιβάλλον στην Ελλάδα;
Παρευρέθηκα στο Παγκόσμιο Συνέδριο της Ομοσπονδίας των Οργανισμών Εργασίας στην Αττάλεια της Τουρκίας. Ήμουν καλεσμένος ως κεντρικός ομιλητής εκπροσωπώντας την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Νέων Επιχειρηματιών. Αντικείμενο του συνεδρίου ήταν να μπορέσουν οι οργανισμοί εργασίας από 17 χώρες του κόσμου (Ευρώπη, Ασία, Αφρική) να κατανοήσουν την νεανική επιχειρηματικότητα και να δημιουργήσουν νέες πολιτικές που θα την αγκαλιάζουν.
Στην ομιλία μου ανέλυσα το φαινόμενο της νεανικής ανεργίας, τα νούμερα και κυρίως τις αιτίες. Εξήγησα πως το άνοιγμα θέσεων εργασίας στην Ασία και η μεταφορά τους εκεί από την Ευρώπη δημιούργησε τεράστιο πρόβλημα όπως επίσης και η πολιτική της μείωσης του κόστους του εργατικού δυναμικού. Επίσης ανέλυσα τα στατιστικά του παγκόσμιου πλούτου που αυξάνεται διαρκώς αλλά είναι στα χέρια των λίγων. Τα στατιστικά ήταν σοκαριστικά. Η λύση που πρότεινα βασίζεται σε ένα νέο μοντέλο της οικονομίας με κύριο άξονα όχι το κέρδος αλλά την ευημερία όλων. Το μοντέλο αυτό θα αγκαλιάζει τους νέους επιχειρηματίες και θα τους βοηθά με εκπαίδευση και υποστήριξη όχι μονό οικονομική αλλά πολυδιάστατη από την αρχή μέχρι το τέλος.
Να τονίσω ότι η χώρα μας ήταν απούσα από αυτή την εκδήλωση και μου έκανε τεράστια εντύπωση. Όλοι γνωρίζουν πολύ καλά ότι είμαστε σε δύσκολη κατάσταση αλλά δεν μπορούν να έχουν την πραγματική εικόνα μιας και τα ΜΜΕ δεν επικοινωνούν την πραγματική οικονομία αλλά αυτή των αριθμών.
Σε επενδυτικό επίπεδο στο εξωτερικό, η Ελλάδα αποφεύγεται ως προορισμός επενδύσεων. Επιλεκτικά γίνονται επενδύσεις στον τουρισμό και στο ελληνικό ΙΤ, στο οποίο οι ελληνικές Startup έχουν πολύ καλή φήμη. Ακόμα και σήμερα, μεγάλοι επενδυτικοί οίκοι αποφεύγουν να συζητήσουν για επενδύσεις στην Ελλάδα, λόγω ασταθούς πολιτικού και οικονομικού περιβάλλοντος.
Σύμφωνα με πολλούς, η Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση στην Ελλάδα θα μπορούσε να επιμορφώσει περισσότερο τους νέους για θέματα επιχειρηματικότητας, για παράδειγμα με την εισαγωγή ειδικών μαθημάτων. Πιστεύετε ότι θα βοηθούσαν τους μελλοντικούς νέους επιχειρηματίες, οι ενδεχόμενες αλλαγές προς αυτή την κατεύθυνση;
Πολύ σωστή η ερώτηση σας. Μα αυτό είναι το μυστικό. Τα παιδιά να μαθαίνουν από μικρά την αξία του επιχειρήν και την παγκόσμια αγορά. Στο σχολείο θα δημιουργηθεί η επόμενη γενιά που θα αλλάξει και τη χώρα μας αλλά και το κόσμο ολόκληρο.
Και πάνω από όλα να αναπτύξουμε επιτέλους όλοι μια φιλοσοφία αποδοχής της αποτυχίας και συνεχής υποστήριξης στα παιδιά και τους νέους. Όταν κάποιος ξεκινάει δεν έχει την απαραίτητη εμπειρία για να τα καταφέρει και ιδίως στην Ευρώπη εχουμε την κακή συνήθεια να στιγματίζουμε την αποτυχία.
Ενώ αντίθετα στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού οι Αμερικανοί επενδυτές σε ρωτούν πόσες φορές έχεις αποτύχει και όχι πετύχει. Η αποτυχία είναι μια διαδικασία εκμάθησης μέσα από την οποία φτάνουμε στην επιτυχία.
Θέλω να επικοινωνήσω στους αναγνώστες σας που είναι νέοι επιχειρηματίες να μην απογοητεύονται και να ενημερώνονται διαρκώς. Μονό με προσήλωση και σωστό σχεδιασμό θα τα καταφέρουν. Πρώτα συνειδητοποιούμε την αγορά και μετά δομούμε την ιδέα μας σε επιχείρηση με σωστά βήματα και στρατηγική.
*Ο κος Ιωάννης Ασλάνης εργάζεται σαν Project Manager στην Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Νέων Επιχειρηματιών (www.yes.be) και στην Ελληνική Ένωση Νεοφυών Επιχειρήσεων (www.hellenicstartups.gr) ενώ παράλληλα διατηρεί εταιρεία consulting στην Αγγλία με εξειδίκευση στην στρατηγική και τις συνέργιες επενδυτών και επιχειρήσεων σε Ευρώπη και Ασία. (www.2s-pro.com).
Έχει σπουδάσει ηλεκτρολογία και για χρόνια εργάστηκε σαν ελεύθερος επαγγελματίας στον τομέα των ηλεκτρικών συσκευών, ενώ στο κόσμο των startup και των επενδύσεων μυήθηκε προωθώντας τις τεχνολογίες από τα 5 διπλώματα ευρεσιτεχνίας που διαθέτει για μηχανες εσπρέσο και συστήματα σιδερώματος. Μετά την επιτυχημένη αυτή προσπάθεια αποφάσισε να κάνει τη νέα αυτή γνώση επάγγελμα βοηθώντας και άλλους να χρηματοδοτήσουν τις ιδέες τους και να αποκτήσουν πρόσβαση σε ξένες αγορές.