Γίνε και εσύ social media specialist. Μπορείς. Ή μήπως όχι;

Θυμάστε τον ‘Ειδικό Internet’;

Το 1994-96 ξεκίνησε το Internet frenzy. Η εδραιωμένη αγορά της διαφήμισης και της επικοινωνίας τότε πολιορκούνταν από μία νέα μικρή συνομοταξία “geeks”. «Μπείτε στο Internet! Φτιάξτε site! Το Internet είναι το μέλλον!» ευαγγελιζόμασταν τότε.

Δημοσιογράφοι, τεχνικοί υπολογιστών, ΙΤ και άλλοι παθιασμένοι άρχισαν να ανακαλύπτουν τον νέο κόσμο του web και του Internet που προσέφερε (λίγους ακόμη τότε) νέους τρόπους επικοινωνίας σε ένα νέο και αόριστο κοινό. Ήμουν και εγώ εκεί. Στην αρχή είμασταν οι γραφικοί, μετά δημιουργήσαμε δικά μας κλειστή αγορά και είμασταν οι «Internetαδες».

Ξεπήδησαν οι «Ειδικοί Internet» ή «Ειδικοί εφαρμογών Internet» όπως τους έλεγαν τα κολλέγια, οι ειδικοί Internet Marketing. Οι περισσότεροι μας μπέρδευαν με τον IT manager βέβαια αλλά δεν είχε και τόση σημασία.

Πώς εξελίχτηκε αυτό;

Το 2001 και μέχρι το 2005 έγινε το ίδιο ακριβώς με το boom της online διαφήμισης ή interactive διαφήμισης. Μετά έγινε και με το mobile marketing. Κατόπιν και με το e-commerce και τα e-shop. Για κάθε νέο κανάλι επικοινωνίας ή εργαλείο δημιουργούταν ο «ειδικός» του.

Τα brands ή οι διαφημιστικές ή οποιοσδήποτε εξυπηρετούσε έναν επιχειρηματία ή διαφημιζόμενο, αφού δεν γνώριζαν καλά τα νέα μέσα έψαχναν τους «ειδικούς». Έτσι οι early adapters έγιναν σύμβουλοι…

Τι έγινε τελικά;

Όμως, στην πραγματικότητα όλα αυτά τα καταπληκτικά νέα Μέσα, κανάλια, εργαλεία και τεχνολογίες ήταν ακριβώς αυτό που περιγράφει η λέξη: νέα Μέσα. Έρχονται για να προστεθούν σε μία υπάρχουσα στρατηγική marketing & επικοινωνίας. Δεν μπορεί να λειτουργούν αποσπασματικά και να είναι αυτοσκοπός. Έτσι όταν η αγορά της διαφήμισης και επικοινωνίας κατανόησε τα νέα Μέσα, άρχισε να τα εντάσσει στο marketing & media mix. Όπως θα έπρεπε να είναι. Η επικοινωνία έμεινε στα χέρια αυτών που εξ αρχής έπρεπε να την κάνει: Των διαφημιστών, των marketers, των επικοινωνιολόγων κτ.λ.

Ως αποτέλεσμα οι PR εταιρίες έκαναν και online PR, οι διαφημιστικές και Web Advertising και οι Business Consultants και Online Business. Οι δε εταιρίες internet marketing έγιναν developers για web sites. Οι εταιρίες internet advertising έγιναν είτε μόνο δημιουργοί διαφημίσεων ή παρακολουθούσαν τις online εκστρατείες όταν έτρεχαν αφού η στρατηγική είχε αποφασιστεί κάπου αλλού. Οι “internetάδες” πέρασαν με λίγα λόγια από την στρατηγική στην εκτέλεση μόνο. Θέσεις και ειδικότητες όπως «Internet Specialist» ή «Ecommerce Specialist» πέρασαν στην ιστορία. Έγιναν μέρος του operation και το micro management. Μέχρι το 2007 που ήρθαν τα social media.

Social media specialist!

Το facebook άλλαξε το παιχνίδι. Από το 2007 έφερε στο προσκήνιο έναν «Νέο» τρόπο interactive/ digital/ online marketing. Ξαφνικά όσα δεν είχαν την λέξη social μπροστά δεν είχαν βαρύτητα. To 2007 το να έχεις ένα web site ήταν λίγο. Προσέξατε την λέξη «νέο»; Σας θυμίζει κάτι; Ναι, σωστά μαντέψατε. Ήταν θέμα χρόνου να εμφανιστούν οι “Digital/Social/Media marketing specialists”. Η αγορά κάνει κύκλους. Συμβαίνουν τα ίδια αλλάζει το περιτύλιγμα.

Η ιστορία έχει δείξει ότι η στρατηγική marketing & επικοινωνίας σιγά σιγά επιστρέφει εκεί που ανήκει: στους marketers και διαφημιστές. Τα νέα αυτά Μέσα παραμένουν μόνο εναλλακτικά Μέσα και προστίθενται στις διαθέσιμες επιλογές ενός professional. Άρα και οι social media specialists θα γίνουν σιγά σιγά operational όπως έγινε παλιότερα με το Internet και το eCommerce.

Δηλαδή να μην γίνω social media marketing specialist;

Τον τελευταίο χρόνο έχω διδάξει social media marketing σε αρκετά κολλέγια. Οι φοιτητές (στελέχη marketing ή απλώς επαγγελματίες περίεργοι με το νέα Μέσα) έχουν πάντα την ίδια ερώτηση: “Πως θα γίνω social media marketing expert»; Εδώ αρχίζει το μπέρδεμα. Η εύκολη απάντηση είναι ότι η θέση αυτή δεν υπάρχει κανονικά, και σίγουρα δεν θα υπάρχει σε 1-2 χρόνια ως τίτλος. Εξηγούμαι.

Είναι θέμα χρόνου οι marketers να μάθουν εκτός των άλλων πώς να κάνουν marketing και στα social media. Είναι απλώς εναλλακτικά κανάλια. Οι διαφημιστές θα μάθουν να στήνουν και social καμπάνιες μαζί με τις άλλες διαφημίσεις. Όσοι κάνουν PR ή διαχείριση φήμης και κρίσεων θα βάζουν και τις social media τεχνικές στην στρατηγική τους. Το ίδιο ισχύει για κάποιον που κάνει customer care, κάποιον που κάνει πωλήσεις και πάει λέγοντας. Όλες αυτές οι ειδικότητες θα πρέπει να κατανοήσουν και τελικά να εντάξουν στον τρόπο σκέψης τους τον online & social κόσμο. Αν θα προσλαμβάνουν στελέχη ή συμβούλους για social και online θέματα αυτοί θα είναι άτομα junior επιπέδου με operational γνώσεις μόνο για να υλοποιήσουν την υπάρχουσα στρατηγική.

Εγώ τι να γίνω δηλαδή;

H σωστή απάντησή είναι γίνε καλός πωλητής ή καλός PR ή καλός marketing ή καλός CEO. Ή οτιδήποτε θέλεις. Σιγουρέψου όμως ότι μαθαίνεις ταυτόχρονα καλά και τα νέα Μέσα και κανάλια και τις πρακτικές τους. Άρα αν τώρα σπουδάζεις κάτι κοίτα το πρόγραμμα σπουδών σου να τα έχει αυτά. Πχ πώς κάνουμε δημόσιες σχέσεις ΚΑΙ με τα social media; Αν δεν τα έχει βρες κάπου την κατάρτιση αυτή ή μάθε τα μόνος σου διαβάζοντας και χρησιμοποιώντας τα. Πρόσθεσε τον νέο τρόπο σκέψης στην δουλειά σου –ναι αυτή που σπούδασες. Συνέχισε να τα χρησιμοποιείς γιατί ότι έμαθες αλλάζει κάθε 3 μήνες. Αυτό κάνουμε όλοι μας.

Και ο Digital ή Social Media Expert τί είναι;

Είναι θέση πυροτέχνημα. Μέχρι όλοι να μάθουν τα νέα Μέσα σίγουρα θα υπάρχει η ανάγκη για αυτή την γενική θέση του ειδικού σε όλα τα νέα Μέσα και για όλες τις ανάγκες. Π.χ. οι social media managers. Άραγε τι αναμένει μία επιχείρηση από αυτή την θέση; Τι πρέπει να κάνει αυτός ο άνθρωπος; Θα κάνει ανανέωση το facebook page; Θα κάνει και στρατηγική για το πώς κάνουμε customer care στα social media;

Συνήθως οι γενικές περιγραφές υπονοούν ένα υπεράνθρωπο που ξέρει να φτιάχνει και να ανανεώνει sites (3 ειδικότητες εδώ), mobile applications γενικά (3 ειδικότητες εδώ), να επιμελείται user interface & experience design (2 ειδικότητες εδώ), να δημιουργεί και να ανεβάζει περιεχόμενο στα social sites, το λεγόμενο «community building” (1 ειδικότητα εδώ), το στήσιμο και η παρακολούθηση διαφημίσεων σε facebook, twitter, linkedin, google (τουλάχιστον 2 ειδικότητες εδώ) και τέλος το Search Engine Optimization (άλλες 2 ειδικότητες εδώ). Καταλάβατε. Χάος. Και να τα μάθεις όλα αυτά δεν υπάρχει μία θέση για σένα αλλά πολλές διαφορετικές operation θέσεις.

Μην θεωρείτε ότι όσοι ζητούν αυτόν τον ήρωα γνωρίζουν όλες τις ανάγκες όπως και όλες τις δυνατότητες. Αν όμως αυτός βρεθεί, -ας πούμε εσύ που θα πας εκεί- αν είναι τυχερός θα κάνει μόνο τα updates στο facebook (ή αλλιώς community building). Η στρατηγική όπως και οι κατευθύνσεις θα έρχονται από κάποιον marketing ή PR ή customer care manager. Επειδή όμως δεν είμαστε ακόμη εκεί, αυτός ο άνθρωπος μάλλον δεν θα είναι τόσο τυχερός. Συνήθως δεν υπάρχει ξεκάθαρη κατεύθυνση. Η επιχείρηση που τον αναζητά αναμένει να τα ξέρει «όλα αυτά». Άρα συνήθως καταλήγει να προσπαθεί να βγάλει άκρη με τον Marketing ή Sales ή PR Manager για το πως πρέπει να γίνεται η online εφαρμογή (το community building, τα tactics & best practices δηλαδή). Σε τέτοιες περιπτώσεις, αν προκύψει κάποια online κρίση από κακή τύχη ή κακούς χειρισμούς, φταίει πάντα ο social media manager.

Τίποτα δεν κρατά για πάντα 🙂

Παρόλα αυτά οι marketing και PR άνθρωποι θα καταλάβουν σύντομα ότι τα social και τα online είναι business as usual. Θα κατανοήσουν ότι αυτά είναι απλώς νέα κανάλια με τις δικές τους ιδιαιτερότητες. Τότε ο social media manager θα έχει την τύχη του “Ειδικού χειρισμού Υπολογιστών» ή του «Ειδικού εφαρμογών Internet”. Ναι καλά μαντέψατε. History.

Ώς τότε: engage, interact. It is business as usual.
Καλή σας επιτυχία 🙂